海棠

海棠朗读

东风袅袅泛崇光,香雾空蒙月转廊。

只恐夜深花睡去,故烧高烛照红妆。

译文

袅袅的东风吹动了淡淡的云彩,露出了月亮,月光也是淡淡的。花朵的香气融在朦胧的雾里,而月亮已经移过了院中的回廊。

由于只是害怕在这深夜时分,花儿就会睡去,因此燃着高高的蜡烛,不肯错过欣赏这海棠盛开的时机。

注释

东风:春风。袅袅:微风轻轻吹拂的样子。一作“渺渺”。泛:摇动。崇光:高贵华美的光泽,指正在增长的春光。

空蒙:一作“霏霏”。

夜深花睡去:暗引唐玄宗赞杨贵妃“海棠睡未足耳”的典故。史载,昔明皇召贵妃同宴,而妃宿酒未醒,帝曰:“海棠睡未足也。”

故:于是。红妆:用美女比海棠。故烧高烛照红妆:一作“高烧银烛照红妆”。

参考资料:

1、陈迩冬 选注 .苏轼诗选 .北京 :人民文学出版社 ,1984(第二版) :195 .

海棠创作背景

  这首绝句作于宋神宗元丰七年(1084年),时作者被贬黄州(今湖北黄冈)任团练副使已经五个年头。

参考资料:

1、陈迩冬 选注.苏轼诗选.北京:人民文学出版社,1984(第二版):195

  此诗HRef=https://www.qijian.info/list/kaitou/ target=_blank class=infotextkey>开头两句,并不拘限于正面描写。首句“东HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风袅袅”形容春HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风的吹拂之态,化用了《HRef=https://www.qijian.info/list/chuci/ target=_blank class=infotextkey>楚辞·九歌·湘夫人》中的“袅袅兮秋HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风”之句。着一“泛”字,活写出HRef=https://www.qijian.info/list/chunyi/ target=_blank class=infotextkey>春意的暖融,这为HRef=https://www.qijian.info/list/haitang/ target=_blank class=infotextkey>海棠的盛开造势。次句侧HRef=https://www.qijian.info/list/xiohai/ target=_blank class=infotextkey>写海棠,“香雾空蒙”HRef=https://www.qijian.info/list/xiohai/ target=_blank class=infotextkey>写海棠阵阵幽香在氤氲的雾气中弥漫开来,沁人心脾。“月转廊”,HRef=https://www.qijian.info/list/yueliang/ target=_blank class=infotextkey>月亮已转过回廊那边去了,照不到这HRef=https://www.qijian.info/list/haitang/ target=_blank class=infotextkey>海棠HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花;暗示夜已深,人无寐,从中还可读出一层HRef=https://www.qijian.info/list/yinyu/ target=_blank class=infotextkey>隐喻:处江湖之僻远,不遇君王恩宠。这两句把读者带入一个空濛迷幻的境界,十分艳丽,然而略显幽寂。

  后两句,作者由HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花及人,生发奇想,深切巧妙地表达了爱HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花惜HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花之情。“只恐夜深HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花睡去”,这一句写得痴绝,是全诗的关键句。此句转折一笔,写赏HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花者的心态。当月华再也照不到HRef=https://www.qijian.info/list/haitang/ target=_blank class=infotextkey>海棠的芳容时,诗人顿生满心怜意:HRef=https://www.qijian.info/list/haitang/ target=_blank class=infotextkey>海棠如此芳华灿烂,不忍心让她独自栖身于昏昧幽暗之中。一个“恐”写出了作者不堪HRef=https://www.qijian.info/list/gudu/ target=_blank class=infotextkey>孤独HRef=https://www.qijian.info/list/jimo/ target=_blank class=infotextkey>寂寞的煎熬而生出的担忧、惊怯之情,也暗藏了作者欲与HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花共度良宵的执著。一个“只”字极化了爱HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花人的痴情,此刻他满心里只有这HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花儿璀璨的笑靥,其余的种种不快都可暂且一笔勾销了:这是一种“忘我”、“无我”的超然境界。

  末句更进一层,将爱HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花的HRef=https://www.qijian.info/list/ganqing/ target=_blank class=infotextkey>感情提升到一个极点。“故”照应上文的“只恐”二字,含有特意而为的意思,表现了诗人对HRef=https://www.qijian.info/list/haitang/ target=_blank class=infotextkey>海棠的情有独钟。宋释惠洪《冷斋夜话》记载:唐明皇登香亭,召太真妃,于时卯醉未醒,命高力士使待儿扶掖而至。妃子醉颜残妆,鬓乱钗横,不能再拜。明皇笑日:“岂妃子醉,直HRef=https://www.qijian.info/list/haitang/ target=_blank class=infotextkey>海棠睡未足耳!”此句运用唐玄宗以杨贵妃醉貌为“HRef=https://www.qijian.info/list/haitang/ target=_blank class=infotextkey>海棠睡未足”的HRef=https://www.qijian.info/list/diangu/ target=_blank class=infotextkey>典故,转而以HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花HRef=https://www.qijian.info/list/yuren2/ target=_blank class=infotextkey>喻人,点化入咏,浑然无迹。

  “烧高烛”遥承上文的“月转廊”,这是一处精彩的对比,HRef=https://www.qijian.info/list/yueguang/ target=_blank class=infotextkey>月光似乎也太嫉妒于这怒放的HRef=https://www.qijian.info/list/haitang/ target=_blank class=infotextkey>海棠的明艳了,那般刻薄寡恩,竟然不肯给她一方展现姿色的舞台。于是作者用高烧的红烛,为她驱除这长夜的HRef=https://www.qijian.info/list/heian/ target=_blank class=infotextkey>黑暗。此处隐约可见诗人的HRef=https://www.qijian.info/list/xiayi/ target=_blank class=infotextkey>侠义与厚道。“照红妆”呼应前句的“HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花睡去”三字,极HRef=https://www.qijian.info/list/xiohai/ target=_blank class=infotextkey>写海棠的娇艳妩媚。“烧”“照”两字表面上都写作者对HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花的HRef=https://www.qijian.info/list/xiai/ target=_blank class=infotextkey>喜爱与呵护,其实也不禁流露出些许贬居HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活的郁郁寡欢。他想在“玩物”(赏HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花)中获得对HRef=https://www.qijian.info/list/tongku/ target=_blank class=infotextkey>痛苦的超脱,哪怕这只是片刻的超脱也好。虽然HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花儿盛开了,就向衰败迈进了一步,尽管高蹈的HRef=https://www.qijian.info/list/jingshen/ target=_blank class=infotextkey>精神之HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花毕竟远离了HRef=https://www.qijian.info/list/xianshi2/ target=_blank class=infotextkey>现实的土壤,但他想过这种我行我素、自得其乐的HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活的HRef=https://www.qijian.info/list/jiji/ target=_blank class=infotextkey>积极心态,没有谁可以阻挠。

  全诗语言浅近而情意深永。写此诗时,诗人虽已过不惑之年,但此诗却没有给人以颓唐、萎靡之气,从“东HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风”“崇光”“香雾”“高烛”“红妆”这些明丽的意象中分明可以感触到诗人的达观、潇洒的HRef=https://www.qijian.info/list/xiongjin/ target=_blank class=infotextkey>胸襟。

苏轼

苏轼(1037-1101),北宋文学家、书画家、美食家。字子瞻,号东坡居士。汉族,四川人,葬于颍昌(今河南省平顶山市郏县)。一生仕途坎坷,学识渊博,天资极高,诗文书画皆精。其文汪洋恣肆,明白畅达,与欧阳修并称欧苏,为“唐宋八大家”之一;诗清新豪健,善用夸张、比喻,艺术表现独具风格,与黄庭坚并称苏黄;词开豪放一派,对后世有巨大影响,与辛弃疾并称苏辛;书法擅长行书、楷书,能自创新意,用笔丰腴跌宕,有天真烂漫之趣,与黄庭坚、米芾、蔡襄并称宋四家;画学文同,论画主张神似,提倡“士人画”。著有《苏东坡全集》和《东坡乐府》等。 ...

苏轼朗读
()

猜你喜欢

谢玄晖殁吟声寝,郡阁寥寥笔砚闲。无复新诗题壁上,
虚教远岫列窗间。忽惊歌雪今朝至,必恐文星昨夜还。
再喜宣城章句动,飞觞遥贺敬亭山。

()

凄凉遗迹洛川东,浮世荣枯万古同。桃李香消金谷在,
绮罗魂断玉楼空。往年人事伤心外,今日风光属梦中。
徒想夜泉流客恨,夜泉流恨恨无穷。

()

雾捲马蹄尘自起,东风送渡咸阳水。故园花木绿成围,犹向关中见桃李。

闻道春前雪最深,行人僵死薪如金。羲和不肯为日驭,潜入北海分幽阴。

()

夕阳逢一雨,夜木洗清阴。露气竹窗静,秋光云月深。
煎尝灵药味,话及故山心。得意两不寐,微风生玉琴。

()

楼下高低万井烟,楼头极目思悠然。

山围风景无余地,户接星河不尽天。

()

踏尽田塍转尽山,芥塘犹在夕阳间。主人缩地元多术,何事今朝特见悭。

()