赏牡丹

赏牡丹朗读

此花名价别,开艳益皇都。

香遍苓菱死,红烧踯躅枯。

软光笼细脉,妖色暖鲜肤。

满蕊攒黄粉,含棱缕绛苏。

好和薰御服,堪画入宫图。

晚态愁新妇,残妆望病夫。

教人知个数,留客赏斯须。

一夜轻风起,千金买亦无。

译文

这花声价不同其他花草,绽放时刻溢满整个国都。

芳香处处苓蔆羞愧欲死,颜色火红踯躅失色枯萎。

柔和光华笼罩纤细肢体,妖艳色彩温暖娇嫩肌肤。

花朵中填满金粉般花蕊,翻卷花瓣如同大红流苏。

香味和顺可以熏染御服,姿态美丽应当画入宫图。

将谢如淡淡哀愁的新妇,凋零同望着病夫的女子。

请大家知道这花时短暂,客人再留下欣赏片刻吧。

一夜清风吹起花事结束,即使千金也难买回花开。

注释

赏牡丹:这是诗人居官长安时写的一首赏牡丹诗。全诗围绕一个“赏”字,写自己看牡丹时的审美感受。

名价别:(牡丹)声名、身价都有别于他花。名价犹声价。北齐颜之推《颜氏家训·勉学》:“有一俊士,自许史学,名价甚高。”按:唐人嗜牡丹,到王建生活的中唐时期此风尤盛。

皇都:国都,此处指唐上都长安。唐韩愈《早春呈张水部》诗:“最是一年春好处,绝胜花柳满皇都。”益:水溢出器皿,此引申为满。

香遍:香满。苓蓤(líng):《全唐诗》作苓菱。唐人认为苓即荷花。唐人李善《文选注》云:“苓,古‘莲’字。”汉代枚乘《七发》云:“蔓草芳苓。”言其以芳香著称。菱一名芰,与荷花同是芳香花卉,有词牌《芰荷香》可证。此句谓牡丹花香四溢,使苓蔆相形见拙,羞愧欲死。

红烧:花色红艳如火。踯(zhí)躅(zhú):指山踯躅,又名红踯躅,山石榴、映山红、杜鹃花。见《本草纲目》卷一七。白居易《山石榴寄元九》诗:“高枝濯濯辛夷紫,密叶深深踯躅红。”

软光:柔和的光泽。细脉:犹言气脉。此句写牡丹的韵致。 脉在古文中解释为似血管一样连贯成系统的东西。参考历代诗文,细脉多实指细水流,这里翻译为细水流或能做一说,但是结合全篇来看,这里应该诗正面描写牡丹的姿态,细脉指牡丹的枝干更合适一些。

妖色:艳丽姿色。白居易《牡丹芳》诗:“减却牡丹妖艳色。”暖:原缺,据席本、《全唐诗》补。鲜肤:鲜指新而华美。鲜肤指娇嫩美丽的肌肤。陆机 《日出东南隅行》:“鲜肤一何润,秀色若可餐。”

蕊:原作叶,据《全唐诗》作蕊。攒金粉:碎蕊细聚如金粉状。韩琮《咏牡丹未开者》诗:“嫩蕊包金粉,重葩结秀囊。”

含棱:翻卷的花瓣。缕绛苏:像一缕缕大红色流苏。

“好和”句:写牡丹的花香,可以熏染御衣。御服:帝王所用的衣服。《汉书·外戚传下·孝成许皇后》:“椒房仪法,御服舆驾,所发诸官署,及所造作,遗赐外家群臣妾。”《宋书·恩幸传序》:“侍中身奉奏事,又分掌御服。”

“堪画”句:写牡丹的丽质如美人,可以画成选入宫中的美女图。

晚态:写将谢的牡丹花的花态。愁新妇:像含有淡淡哀愁的新妇。

残妆:写已凋零的牡丹花的花台。望病夫:像鬓钗不整,形容憔悴望着有病丈夫的妻子。

知个数:个代指“这”或“那”,个数指道理,和起来就是其中道理的意思。这里谓知道花事何时将了,心中有数。

赏:席本作贵。斯须:片刻、一会儿。曹植《赠白马王彪》诗:“变故在斯须。”

参考资料:

1、王宗堂.王建诗集校注.河南郑州:中州古籍出版社,2006:282-283

赏牡丹创作背景

  王建生活的中唐时期,京城长安盛行赏牡丹之风俗,“家家习为俗,人人迷不悟。”文人墨客也多以牡丹为诗料吟咏,此诗便是其中一篇。此诗约略作于宪宗元和七年(813年)归京之后,而细不可考。

参考资料:

1、王宗堂.王建诗集校注.河南郑州:中州古籍出版社,2006:282-283

  中唐时期HRef=https://www.qijian.info/list/mudan/ target=_blank class=infotextkey>牡丹诗佳篇迭出,王建此篇不写HRef=https://www.qijian.info/list/mudan/ target=_blank class=infotextkey>牡丹一时之态,而是从HRef=https://www.qijian.info/list/mudan/ target=_blank class=infotextkey>牡丹之贵写到HRef=https://www.qijian.info/list/mudan/ target=_blank class=infotextkey>牡丹之美,再写HRef=https://www.qijian.info/list/mudan/ target=_blank class=infotextkey>牡丹凋零,用HRef=https://www.qijian.info/list/bianhua/ target=_blank class=infotextkey>变化的角度去赏HRef=https://www.qijian.info/list/mudan/ target=_blank class=infotextkey>牡丹,道尽惜HRef=https://www.qijian.info/list/mudan/ target=_blank class=infotextkey>牡丹之情。

  诗作开篇言HRef=https://www.qijian.info/list/mudan/ target=_blank class=infotextkey>牡丹之贵,“名价别”三字直接道出HRef=https://www.qijian.info/list/mudan/ target=_blank class=infotextkey>牡丹的尊贵凌驾于诸HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花之上。随后作者用一个益字,生动的描写了HRef=https://www.qijian.info/list/changan/ target=_blank class=infotextkey>长安城内HRef=https://www.qijian.info/list/mudan/ target=_blank class=infotextkey>牡丹HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花开的盛况,诺大的HRef=https://www.qijian.info/list/changan/ target=_blank class=infotextkey>长安城处处是HRef=https://www.qijian.info/list/mudan/ target=_blank class=infotextkey>牡丹盛开,那繁盛的景象就好似要溢出来一般。此“益”引申为“满”,如同韩昌黎“绝色烟柳满皇都”,两诗皆非单讲数量之多,而是从更深层的去讲,韩诗更多的是写春满HRef=https://www.qijian.info/list/changan/ target=_blank class=infotextkey>长安,而王建此句是讲HRef=https://www.qijian.info/list/mudan/ target=_blank class=infotextkey>牡丹的气质HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风采HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风靡了HRef=https://www.qijian.info/list/changan/ target=_blank class=infotextkey>长安。用笔夸张大胆,用字生动准确,令人深切感受到HRef=https://www.qijian.info/list/mudan/ target=_blank class=infotextkey>牡丹之盛。

  后句用反衬的写法进一步说HRef=https://www.qijian.info/list/mudan/ target=_blank class=infotextkey>牡丹之美,苓蔆是HRef=https://www.qijian.info/list/chuanshuo/ target=_blank class=infotextkey>传说中的香草,却被HRef=https://www.qijian.info/list/mudan/ target=_blank class=infotextkey>牡丹的HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花香比的羞愧欲死;HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山踯躅是颜色红艳的HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花,遇到HRef=https://www.qijian.info/list/mudan/ target=_blank class=infotextkey>牡丹的艳色却显得黯然失色几如枯萎。这样的描写下,即使没见过HRef=https://www.qijian.info/list/mudan/ target=_blank class=infotextkey>牡丹的人也能感受到HRef=https://www.qijian.info/list/mudan/ target=_blank class=infotextkey>牡丹超绝的鲜艳和芳香。紧接着,作者描写HRef=https://www.qijian.info/list/mudan/ target=_blank class=infotextkey>牡丹的气韵。枝干为柔光所笼,而HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花朵被妖艳的色彩晕染了娇嫩的肌肤。前句描写HRef=https://www.qijian.info/list/mudan/ target=_blank class=infotextkey>牡丹纤细的枝干姿态和气质,后句则以HRef=https://www.qijian.info/list/moinu/ target=_blank class=infotextkey>美女嫩肤为HRef=https://www.qijian.info/list/biyu/ target=_blank class=infotextkey>比喻写HRef=https://www.qijian.info/list/mudan/ target=_blank class=infotextkey>牡丹的HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花朵的质感,HRef=https://www.qijian.info/list/fenbie/ target=_blank class=infotextkey>分别从不同角度生动描述HRef=https://www.qijian.info/list/mudan/ target=_blank class=infotextkey>牡丹HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花的娇美。随后,作者用大量HRef=https://www.qijian.info/list/biyu/ target=_blank class=infotextkey>比喻,描写HRef=https://www.qijian.info/list/mudan/ target=_blank class=infotextkey>牡丹HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花的细节。用金粉来比HRef=https://www.qijian.info/list/mudan/ target=_blank class=infotextkey>牡丹HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花的黄蕊,而满字也生动的写出HRef=https://www.qijian.info/list/mudan/ target=_blank class=infotextkey>牡丹HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花蕊之繁;用缕缕红流苏来比HRef=https://www.qijian.info/list/mudan/ target=_blank class=infotextkey>牡丹翻卷的HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花瓣,写出了HRef=https://www.qijian.info/list/mudan/ target=_blank class=infotextkey>牡丹HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花瓣色泽和形态。“好和”句,以衬托笔法写HRef=https://www.qijian.info/list/mudan/ target=_blank class=infotextkey>牡丹之贵。香气可以熏染御衣,姿态可以描画入宫图,都是用皇家所用来衬托HRef=https://www.qijian.info/list/mudan/ target=_blank class=infotextkey>牡丹气质的高贵。

  随后作者突然笔锋一转,开始写HRef=https://www.qijian.info/list/mudan/ target=_blank class=infotextkey>牡丹的晚态和凋零,用HRef=https://www.qijian.info/list/aichou/ target=_blank class=infotextkey>哀愁的新妇,望着病夫的HRef=https://www.qijian.info/list/nuzi/ target=_blank class=infotextkey>女子,HRef=https://www.qijian.info/list/fenbie/ target=_blank class=infotextkey>分别写HRef=https://www.qijian.info/list/mudan/ target=_blank class=infotextkey>牡丹的将谢和凋零。用HRef=https://www.qijian.info/list/niren/ target=_blank class=infotextkey>拟人的笔法,写出了HRef=https://www.qijian.info/list/mudan/ target=_blank class=infotextkey>牡丹的晚态,惹人HRef=https://www.qijian.info/list/lianxi/ target=_blank class=infotextkey>怜惜。从写HRef=https://www.qijian.info/list/mudan/ target=_blank class=infotextkey>牡丹之盛到HRef=https://www.qijian.info/list/mudan/ target=_blank class=infotextkey>牡丹之贵再到HRef=https://www.qijian.info/list/mudan/ target=_blank class=infotextkey>牡丹之美转而写HRef=https://www.qijian.info/list/mudan/ target=_blank class=infotextkey>牡丹将谢,再写HRef=https://www.qijian.info/list/mudan/ target=_blank class=infotextkey>牡丹凋零,作者一步步引导大家从赞叹到HRef=https://www.qijian.info/list/xiai/ target=_blank class=infotextkey>喜爱再到HRef=https://www.qijian.info/list/lianxi/ target=_blank class=infotextkey>怜惜。这时作者发出HRef=https://www.qijian.info/list/gankai/ target=_blank class=infotextkey>感慨,请大家HRef=https://www.qijian.info/list/zhenxi/ target=_blank class=infotextkey>珍惜HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花时,HRef=https://www.qijian.info/list/keren/ target=_blank class=infotextkey>客人能多赏一会儿就多赏一会儿吧。这时的HRef=https://www.qijian.info/list/gankai/ target=_blank class=infotextkey>感慨已经是水到渠成,通过前面的描写,读者此时对HRef=https://www.qijian.info/list/mudan/ target=_blank class=infotextkey>牡丹的HRef=https://www.qijian.info/list/lianxi/ target=_blank class=infotextkey>怜惜应也感同身受,仿佛作者是道出了我们心中之所想。

  最末,作者用一夜清HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风起,千金买亦无,道出了HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花时难久的HRef=https://www.qijian.info/list/changran/ target=_blank class=infotextkey>怅然。开篇之盛艳,末尾之冷清,强烈的对比让末尾仿佛一副大留白的画卷,意味深长,耐人寻味。清HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风吹过,HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花亦凋零,这其中是HRef=https://www.qijian.info/list/bushe/ target=_blank class=infotextkey>不舍,是HRef=https://www.qijian.info/list/lianxi/ target=_blank class=infotextkey>怜惜,是冷清,种种情感由人品读。

  借凋零写惜HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花非王建独有,白居易就有《惜HRef=https://www.qijian.info/list/mudan/ target=_blank class=infotextkey>牡丹HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花》开一时之HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风气:“HRef=https://www.qijian.info/list/chouchang/ target=_blank class=infotextkey>惆怅阶前红HRef=https://www.qijian.info/list/mudan/ target=_blank class=infotextkey>牡丹,晚来唯有两枝残。明朝HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风起应吹尽,夜惜衰红把火看。”此后李商隐的效仿作《HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花下醉》:“客散酒醒深夜后,更持红烛赏残HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花。”苏轼亦作:“只恐夜深HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花睡去,故烧高烛照红妆。”而尽管王建的HRef=https://www.qijian.info/list/mudan/ target=_blank class=infotextkey>牡丹诗同样是写凋零写惜HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花,却是从HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花开写到HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花落,借对情感的把握的细致入微,用精心的铺垫将读者引入到那种HRef=https://www.qijian.info/list/changran/ target=_blank class=infotextkey>怅然若失的情景当中。诗作描写过渡HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然,HRef=https://www.qijian.info/list/wanxi/ target=_blank class=infotextkey>惋惜HRef=https://www.qijian.info/list/changran/ target=_blank class=infotextkey>怅然之情水到渠成。王建的HRef=https://www.qijian.info/list/mudan/ target=_blank class=infotextkey>牡丹诗从单纯的赏HRef=https://www.qijian.info/list/mudan/ target=_blank class=infotextkey>牡丹落笔,惜HRef=https://www.qijian.info/list/mudan/ target=_blank class=infotextkey>牡丹入情,不寄托HRef=https://www.qijian.info/list/zhengzhi/ target=_blank class=infotextkey>政治HRef=https://www.qijian.info/list/baofu/ target=_blank class=infotextkey>抱负个人得失,就是写一个“赏”字,且赏出了独特的HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风格,乃唐代赏HRef=https://www.qijian.info/list/mudan/ target=_blank class=infotextkey>牡丹诗作中别具一格的作品。

王建

王建(约767年—约830年):字仲初,生于颍川(今河南许昌),唐朝诗人。其著作,《新唐书·艺文志》、《郡斋读书志》、《直斋书录解题》等皆作10卷,《崇文总目》作2卷。 ...

王建朗读
()

猜你喜欢

金朝觐

秋风落叶感星霜,辜负韶光春梦长。砚北随兄供笔墨,厨东呼嫂问羹汤。

劫当桓景都归命,礼据檀弓可勿殇。他日登高临眺处,天涯布奠一倾觞。

()

曾以诗书化蜀人,更恢文教大江垠。

诸生亦有如何武,争咏三章转上闻。

()

同是缑山裔,况同花甲周。唯偏金坛隐,独领瑶池秋。

瑶池碧桃若鸡卵,更有交梨大于盌。君如欲勒弇岭名,共策踰轮追穆满。

()

行到颓墙与断桥,试和明月拗枝头。

江南多少闲儿女,带着梅花便带愁。

()

摩竭正令,未免崎岖。少室垂慈,早伤风骨。腰囊挈锡,辜负平生。

炼行灰心,递相钝致。争似春雨晴,春山青。白云三片五片,黄鸟一声两声。

()

中国衣冠尽,孤臣蹈海边。

秦思鲁连操,汉忆翌生才。

()