嫦娥

嫦娥朗读

译文

透过装饰着云母的屏风,烛影渐渐暗淡下去。银河也在静静地消失,晨星沉没在黎明的曙光里。

月宫的嫦娥恐怕后悔偷了后羿的长生不老药,现在只有那青天碧海夜夜陪伴着她一颗孤独的心。

韵译

云母屏风染上一层浓浓的烛影,银河逐渐斜落启明星也已下沉。

嫦娥想必悔恨当初偷吃下灵药,如今独处碧海青天而夜夜寒心。

注释

嫦娥:古代神话中的月中仙女,江苏人。恒又作姮。

云母屏风:嵌着云母石的屏风。此言嫦娥在月宫居室中独处,夜晚,唯烛影和屏风相伴。

参考资料:

1、陈永正 .李商隐诗选译 .成都 :巴蜀书社 ,1991 :216-217 .

嫦娥创作背景

  作者终身处于牛李党争的夹缝之中,一生很不得志。牛李党争的实质就是太监当权,本诗就是讽刺太监当权的黑暗、讽刺宪宗的皇权旁落。子曰:“邦有道,则仕;邦无道,则可卷而怀之。”《嫦娥》即是“邦无道,则可卷而怀之”这类诗的典型。

  就内容而论,这是一首咏嫦娥的诗。然而各家看法不一。有人以为HRef=https://www.qijian.info/list/geyong/ target=_blank class=infotextkey>歌咏意中人的私奔,有人以为是直接HRef=https://www.qijian.info/list/geyong/ target=_blank class=infotextkey>歌咏主人公处境HRef=https://www.qijian.info/list/guji/ target=_blank class=infotextkey>孤寂,有人以为是借咏嫦娥另外有所寄托,有人以为是HRef=https://www.qijian.info/list/geyong/ target=_blank class=infotextkey>歌咏HRef=https://www.qijian.info/list/nuzi/ target=_blank class=infotextkey>女子学道求仙,有人以为应当作“无题”来看。兹且当作HRef=https://www.qijian.info/list/geyong/ target=_blank class=infotextkey>歌咏幽居寂处,终夜不眠的HRef=https://www.qijian.info/list/nuzi/ target=_blank class=infotextkey>女子。以此而论,着实写得贴情贴理。语言含蕴,情调HRef=https://www.qijian.info/list/ganshang/ target=_blank class=infotextkey>感伤。

  前两句描绘主人公的环境和永夜不寐的情景。室内,烛光越来越黯淡,云母屏HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风上笼罩着一层深深的暗影,越发显出居室的空寂清冷,透露出主人公在长夜独坐中黯然的心境。室外,银河逐渐西移垂地,牛郎、织女隔河遥望,本来也许可以给独处孤室的不寐者带来一些遐想,而这一派银河即将消失。那点缀着空旷天宇的寥落晨星,仿佛默默无言地陪伴着一轮孤月,也陪伴着永夜不寐者,此时连这最后的伴侣也行将隐没。“沉”字正逼真地描绘出晨星低垂、欲落未落的动态,主人公的心也似乎正在逐渐沉下去。“烛影深”“长河落”“晓星沉”,表明HRef=https://www.qijian.info/list/shijian/ target=_blank class=infotextkey>时间已到将晓未晓之际,着一“渐”字,暗示了HRef=https://www.qijian.info/list/shijian/ target=_blank class=infotextkey>时间的推移流逝。索寞中的主人公,面对冷屏残烛、青天孤月,又度过了一个不眠之夜。尽管这里没有对主人公的HRef=https://www.qijian.info/list/xinli/ target=_blank class=infotextkey>心理作任何直接的抒写刻画,但借助于环境氛围的渲染,主人公的孤清凄冷HRef=https://www.qijian.info/list/qinghuai/ target=_blank class=infotextkey>情怀和不堪忍受HRef=https://www.qijian.info/list/jimo/ target=_blank class=infotextkey>寂寞包围的意绪却几乎可以触摸到。

  在HRef=https://www.qijian.info/list/jiliao/ target=_blank class=infotextkey>寂寥的长夜,天空中最引人注目、引人遐想的HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然是一轮HRef=https://www.qijian.info/list/mingyue/ target=_blank class=infotextkey>明月。看到HRef=https://www.qijian.info/list/mingyue/ target=_blank class=infotextkey>明月,也HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然会HRef=https://www.qijian.info/list/lianxiang/ target=_blank class=infotextkey>联想起HRef=https://www.qijian.info/list/shenhua/ target=_blank class=infotextkey>神话HRef=https://www.qijian.info/list/chuanshuo/ target=_blank class=infotextkey>传说中的HRef=https://www.qijian.info/list/yuegong/ target=_blank class=infotextkey>月宫仙子──嫦娥。据说她原是后羿的HRef=https://www.qijian.info/list/qizi/ target=_blank class=infotextkey>妻子,因为偷吃了西王母送给后羿的不死药,飞奔到HRef=https://www.qijian.info/list/yuegong/ target=_blank class=infotextkey>月宫,成了仙子。“嫦娥孤栖与谁邻?”在HRef=https://www.qijian.info/list/guji/ target=_blank class=infotextkey>孤寂的主人公眼里,这孤居广寒宫殿、HRef=https://www.qijian.info/list/jimo/ target=_blank class=infotextkey>寂寞无伴的嫦娥,其处境和HRef=https://www.qijian.info/list/xinqing/ target=_blank class=infotextkey>心情不正和自己相似吗?于是,不禁从心底涌出这样的意念:嫦娥想必也HRef=https://www.qijian.info/list/aohui/ target=_blank class=infotextkey>懊悔当初偷吃了不死药,以致年年夜夜,幽居HRef=https://www.qijian.info/list/yuegong/ target=_blank class=infotextkey>月宫,面对碧海青天,HRef=https://www.qijian.info/list/jiliao/ target=_blank class=infotextkey>寂寥清冷之情难以排遣吧。“应悔”是揣度之词,这揣度正表现出一种同病相怜、同心相应的HRef=https://www.qijian.info/list/ganqing/ target=_blank class=infotextkey>感情。由于有前两句的描绘渲染,这“应”字就显得水到渠成,HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然合理。因此,后两句与其说是对嫦娥处境HRef=https://www.qijian.info/list/xinqing/ target=_blank class=infotextkey>心情的深情体贴,不如说是主人公HRef=https://www.qijian.info/list/jimo/ target=_blank class=infotextkey>寂寞的心灵独白。

  至于这位寂处幽居、永夜不寐的主人公究竟是谁,诗中并无明确交待。诗人在《送HRef=https://www.qijian.info/list/gonHRef=https://www.qijian.info/list/gre/ target=_blank class=infotextkey>GREn/ target=_blank class=infotextkey>宫人入道》诗中,曾把女冠比作“月娥孀独”,在《HRef=https://www.qijian.info/list/yueye/ target=_blank class=infotextkey>月夜重寄宋华阳姊妹》诗中,又以“窃药”喻指HRef=https://www.qijian.info/list/nuzi/ target=_blank class=infotextkey>女子学道求仙。因此,说这首诗是代困守宫观的女冠抒写HRef=https://www.qijian.info/list/qiqing/ target=_blank class=infotextkey>凄清HRef=https://www.qijian.info/list/jimo/ target=_blank class=infotextkey>寂寞之情,也许不是无稽之谈。唐代道教盛行,HRef=https://www.qijian.info/list/nuzi/ target=_blank class=infotextkey>女子入道成为HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风气,入道后方体验到HRef=https://www.qijian.info/list/zongjiao/ target=_blank class=infotextkey>宗教清规对正常HRef=https://www.qijian.info/list/aiqing/ target=_blank class=infotextkey>爱情HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活的束缚而产生HRef=https://www.qijian.info/list/jingshen/ target=_blank class=infotextkey>精神HRef=https://www.qijian.info/list/kumen/ target=_blank class=infotextkey>苦闷,三、四两句,正是对她们处境与HRef=https://www.qijian.info/list/xinqing/ target=_blank class=infotextkey>心情的真实写照。

  但是,诗中所抒写的HRef=https://www.qijian.info/list/guji/ target=_blank class=infotextkey>孤寂感以及由此引起的“悔偷灵药”式的情绪,却融入了诗人独特的HRef=https://www.qijian.info/list/xianshi2/ target=_blank class=infotextkey>现实HRef=https://www.qijian.info/list/rensheng/ target=_blank class=infotextkey>人生感受,而含有更丰富深刻的意蕴。在HRef=https://www.qijian.info/list/heian/ target=_blank class=infotextkey>黑暗污浊的HRef=https://www.qijian.info/list/xianshi2/ target=_blank class=infotextkey>现实包围中,诗人HRef=https://www.qijian.info/list/jingshen/ target=_blank class=infotextkey>精神上力图摆脱尘俗,HRef=https://www.qijian.info/list/zhuiqiu/ target=_blank class=infotextkey>追求高洁的境界,而HRef=https://www.qijian.info/list/zhuiqiu/ target=_blank class=infotextkey>追求的结果往往使自己陷于更HRef=https://www.qijian.info/list/gudu/ target=_blank class=infotextkey>孤独的境地。清高与HRef=https://www.qijian.info/list/gudu/ target=_blank class=infotextkey>孤独的孪生,以及由此引起的既自赏又自伤,既不甘变心从俗,又难以忍受孤孑HRef=https://www.qijian.info/list/jimo/ target=_blank class=infotextkey>寂寞的煎熬这种微妙复杂的HRef=https://www.qijian.info/list/xinli/ target=_blank class=infotextkey>心理,在这里被诗人用精微而富于含蕴的语言成功地表现出来了。这是一种含有浓重HRef=https://www.qijian.info/list/shanggan/ target=_blank class=infotextkey>伤感的美,在旧时代的清高文士中容易引起广泛的共鸣。诗的典型意义也正在这里。

  孤栖无伴的嫦娥,寂处道观的女冠,清高而HRef=https://www.qijian.info/list/gudu/ target=_blank class=infotextkey>孤独的诗人,尽管仙凡悬隔,同在人间者又境遇差殊,但在高洁而HRef=https://www.qijian.info/list/jimo/ target=_blank class=infotextkey>寂寞这一点上却灵犀暗通。诗人把握住了这一点,塑造了三位一体的HRef=https://www.qijian.info/list/yishu/ target=_blank class=infotextkey>艺术形象。这种HRef=https://www.qijian.info/list/yishu/ target=_blank class=infotextkey>艺术概括的技巧,是李商隐的特长。

李商隐

李商隐,字义山,号玉溪(谿)生、樊南生,唐代著名诗人,祖籍河内(今河南省焦作市)沁阳,出生于郑州荥阳。他擅长诗歌写作,骈文文学价值也很高,是晚唐最出色的诗人之一,和杜牧合称“小李杜”,与温庭筠合称为“温李”,因诗文与同时期的段成式、温庭筠风格相近,且三人都在家族里排行第十六,故并称为“三十六体”。其诗构思新奇,风格秾丽,尤其是一些爱情诗和无题诗写得缠绵悱恻,优美动人,广为传诵。但部分诗歌过于隐晦迷离,难于索解,至有“诗家总爱西昆好,独恨无人作郑笺”之说。因处于牛李党争的夹缝之中,一生很不得志。死后葬于家乡沁阳(今河南焦作市沁阳与博爱县交界之处)。作品收录为《李义山诗集》。 ...

李商隐朗读
()

猜你喜欢

石任之

神山消息讯东风。守到梅花色是空。又借转身春一搦,烈花柔酿想奇功。

()

海岱东西六转春,投閒休说去思人。此方缘尽回头处,别有仙源可出尘。

()

拂袖拜三贤,云霞映暮天。孤忠徒自许,一死竟谁怜。

玄化昭心事,丹诚付简编。明禋逢盛世,肸蚃自年年。

()

大梁城东云出雷,捩风拖雨故徘徊。黄鹂坐树深无语,紫燕衔泥阻未回。

即恐孝娥为早冢,不闻神女傍阳台。火云西日垂垂暮,屋隙愁看返照来。

()

一舟停、佛狸祠下,酒边人与花遇。金焦双送南朝客,海上圆波重聚。

相记取。只那夕朱楼,我汝销魂处。帘栊遍数。又露掠篷低,风销蜡黯,草草别君去。

()

册子澄霜气,沿江木叶纷。滩牙寒喷雪,岩腹暖蒸云。

处处逢渔父,行行入鹿群。谁言方外吏,尚愧北山文。

()