十载飘然绳检外,樽前自献自为酬。
秋山春雨闲吟处,倚遍江南寺寺楼。
云门寺外逢猛雨,林黑山高雨脚长。
曾奉郊宫为近侍,分明??羽林枪。
李白题诗水西寺,古木回岩楼阁风。
半醒半醉游三日,红白花开山雨中。
念昔游三首。唐代。杜牧。 十载飘然绳检外,樽前自献自为酬。秋山春雨闲吟处,倚遍江南寺寺楼。云门寺外逢猛雨,林黑山高雨脚长。曾奉郊宫为近侍,分明??羽林枪。李白题诗水西寺,古木回岩楼阁风。半醒半醉游三日,红白花开山雨中。
杜牧曾因仕途失意,长期飘泊南方,“倚遍江南寺寺楼”。其中云门寺在唐代高僧荟萃,佛教禅宗六祖惠能在曹溪说法,云门寺高僧善现住持曾事之。李白曾到此游览,并题有《游水西简郑明府》一诗。《念昔游三首》是杜牧在若干年后追忆那次游踪而写的组诗。
参考资料:
1、唐永德 等.唐诗鉴赏辞典.上海:上海辞书出版社,1983:1062-1063
第一首诗的前两句,描写作者十年浪迹HRef=https://www.qijian.info/list/jiangnan/ target=_blank class=infotextkey>江南,不受拘束的HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活。漫长的生涯中,诗人只突出了一个“自献自为酬”的场面。两个“自”字,把他那种自斟自饮,自得其乐,独往独来,不受拘束,飘然于绳检之外的神态勾画出来了。这神态貌似潇洒自得,实际上隐约地透露出不合时宜的愤世之感。
诗的后两句正面写到“念昔游”的“游”字上,但是并没有具体描写HRef=https://www.qijian.info/list/jiangnan/ target=_blank class=infotextkey>江南的HRef=https://www.qijian.info/list/jingse/ target=_blank class=infotextkey>景色。“秋HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山HRef=https://www.qijian.info/list/chunyu/ target=_blank class=infotextkey>春HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨”只是对HRef=https://www.qijian.info/list/jiangnan/ target=_blank class=infotextkey>江南HRef=https://www.qijian.info/list/jingse/ target=_blank class=infotextkey>景色一般的概括性的勾勒,然而爽朗的秋HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山和连绵的HRef=https://www.qijian.info/list/chunyu/ target=_blank class=infotextkey>春HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨也颇富于HRef=https://www.qijian.info/list/jiangnan/ target=_blank class=infotextkey>江南景致的特征。“春”、“秋”二字连用,同前面的“十载”相呼应,暗示出HRef=https://www.qijian.info/list/piaobo2/ target=_blank class=infotextkey>飘泊HRef=https://www.qijian.info/list/jiangnan/ target=_blank class=infotextkey>江南时日之久。诗人HRef=https://www.qijian.info/list/jiqing/ target=_blank class=infotextkey>寄情HRef=https://www.qijian.info/list/shanshui/ target=_blank class=infotextkey>HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山水,徜徉在旖旎HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风光之中,兴会所致,不免吟诗遣兴。写游踪又突出HRef=https://www.qijian.info/list/jiangnan/ target=_blank class=infotextkey>江南的寺院,正如作者在《HRef=https://www.qijian.info/list/jiangnan/ target=_blank class=infotextkey>江南春绝句》中所说的,“南朝四百八十寺,多少楼台烟HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨中”,HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风光尤胜之故。“倚楼”HRef=https://www.qijian.info/list/guanqie/ target=_blank class=infotextkey>关切吟诗。“倚遍HRef=https://www.qijian.info/list/jiangnan/ target=_blank class=infotextkey>江南寺寺楼”,并烘托HRef=https://www.qijian.info/list/chuyou/ target=_blank class=infotextkey>出游历的地域之广,也即是HRef=https://www.qijian.info/list/shijian/ target=_blank class=infotextkey>时间之长,又回应HRef=https://www.qijian.info/list/kaitou/ target=_blank class=infotextkey>开头“十载”。
诗人到处游HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山玩水,看来似乎HRef=https://www.qijian.info/list/youran/ target=_blank class=infotextkey>悠然自在,内心却十分HRef=https://www.qijian.info/list/kumen/ target=_blank class=infotextkey>苦闷。这首HRef=https://www.qijian.info/list/yixi/ target=_blank class=infotextkey>忆昔诗,重点不在追述游历之地的景致,而是借此抒发内心的情绪。愈是把自己写得无忧无虑,无拘无束,而且是年复一年,无处不去,就愈显示出他的百无聊赖和无可奈何。诗中没有一处正面发泄牢骚,而又处处让读者感到有一股怨气,妙就妙在这“言外之意”或“弦外之音”上面。
第二首诗在《会稽掇英总集》中在《宿云门寺》。此诗记叙作者游云门寺的经历。不是云门寺外的猛HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨,杜牧待不住,不会宿寺过夜的,大约在近侍郊宫的时候,也逢见过大HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨,就HRef=https://www.qijian.info/list/lianxiang/ target=_blank class=infotextkey>联想到羽林军士又直又长又亮的矛枪。
第三首诗开门见HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山,提到李白在水西寺HRef=https://www.qijian.info/list/tishi/ target=_blank class=infotextkey>题诗一事。李白《游水西简郑明府》诗中云:“清湍鸣回溪,绿竹绕飞阁;凉HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风日潇洒,幽客时憩泊”,描写了这一HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山寺佳境。杜牧将此佳境凝炼为“古木回岩楼阁HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风”,正抓住了水西寺的特点:横跨两HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山的HRef=https://www.qijian.info/list/jianzhu/ target=_blank class=infotextkey>建筑,用阁道相连,四周皆是苍翠的古树、绿竹,凌空的楼阁之中,HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风习习。多么美妙的HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风光!
李白一生HRef=https://www.qijian.info/list/kanke/ target=_blank class=infotextkey>坎坷蹭蹬,长期浪迹江湖,HRef=https://www.qijian.info/list/jiqing/ target=_blank class=infotextkey>寄情HRef=https://www.qijian.info/list/shanshui/ target=_blank class=infotextkey>HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山水。杜牧此时不但与李白的境遇相仿,而且心绪也有些相似。李白身临佳境曰“幽客时憩泊”;杜牧面对胜景曰“半醒半醉游三日”,都是想把HRef=https://www.qijian.info/list/zhengzhi/ target=_blank class=infotextkey>政治上HRef=https://www.qijian.info/list/shiyi/ target=_blank class=infotextkey>失意后的HRef=https://www.qijian.info/list/kumen/ target=_blank class=infotextkey>苦闷消释在可以令人忘忧的HRef=https://www.qijian.info/list/moijing/ target=_blank class=infotextkey>美景之中。三、四句合起来,可以看到这样的场面:在蒙蒙的HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨雾中,HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花盛开,红白相间,幽香扑鼻;似醉若醒的诗人,漫步在这一带有浓烈的HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然野趣的HRef=https://www.qijian.info/list/jingse/ target=_blank class=infotextkey>景色之中,显得多么陶然自得。
此诗二、四两句HRef=https://www.qijian.info/list/xiejing/ target=_blank class=infotextkey>写景既雄峻清爽,又纤丽典雅。诗人是完全沉醉在这如画的HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山景里了吗?还是借大HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然的景致来荡涤自己胸中之块垒呢?也许两者都有,不必强解。
杜牧(公元803-约852年),字牧之,号樊川居士,汉族,京兆万年(今陕西西安)人,唐代诗人。杜牧人称“小杜”,以别于杜甫。与李商隐并称“小李杜”。因晚年居长安南樊川别墅,故后世称“杜樊川”,著有《樊川文集》。 ...
杜牧。 杜牧(公元803-约852年),字牧之,号樊川居士,汉族,京兆万年(今陕西西安)人,唐代诗人。杜牧人称“小杜”,以别于杜甫。与李商隐并称“小李杜”。因晚年居长安南樊川别墅,故后世称“杜樊川”,著有《樊川文集》。
江上怀所钦。明代。薛始亨。 银汉迢迢大火流,兰桡弭节揽中洲。远书未寄逢征雁,暮杵初鸣对素鸥。舞影每孤鳷鹊镜,琴心空敝鹔鹴裘。卿卿不惯如泥醉,离梦风吹上翠楼。
次韵何茂恭重阳前二日见过。宋代。喻良能。 西风篱落兴悠然,秋影横江雁帖天。短发未成吹帽饮,高吟先赠把茱篇。黄花一笑小重九,青眼相看又四年。欲试烟波钓竿手,南湖同上月明船。
呈济之。金朝。李俊民。 朝醒暮醉几时休,鸡黍人家见客留。闻道曲生行处有,西村明日趁扶头。
诸路发解劝驾。宋代。吴潜。 东郡衣冠盛,南宫榜帖新。诸科唐取士,数路汉得人。鸣鹿殷勤意,攀龙变化身。若为明主献,忠谠要披陈。
寄息耘。元代。德祥。 颜颜白发人,窄窄黄茅屋。田园不愿多,衣食聊自足。狂来溪上行,长歌饮溪绿。家藏一束书,懒教儿孙读。此意谁可知,高松与修竹。