野花芳草,寂寞关山道。柳吐金丝莺语早,惆怅香闺暗老!
罗带悔结同心,独凭朱栏思深。梦觉半床斜月,小窗风触鸣琴。
清平乐·野花芳草。唐代。韦庄。 野花芳草,寂寞关山道。柳吐金丝莺语早,惆怅香闺暗老!罗带悔结同心,独凭朱栏思深。梦觉半床斜月,小窗风触鸣琴。
野花和香草,寂寞地生长在这关山路旁。柳树吐出金黄的丝条,黄莺儿那么早就在歌唱。我满怀惆怅,在香闺里暗自虚度时光。
我多么悔恨,解下罗带与你结成同心。如今独自靠着朱栏,思念多么深沉。睡梦中醒来,一弯斜月照着半个空床。小窗吹来的风,触动琴弦哀鸣作响。
寂寞:清寂,寂静。
关山道:形容艰难坎坷的山路。
惆怅(chóu chàng):失意,懊恼。
香闺(guī):青年女子的内室。
暗老:时光流逝,不知不觉人已衰老。
结同心:用锦带打成连环回文样式的结子,用作男女相爱的象征,称“同心结”。
朱栏:朱红色的栏杆。
斜:读xié。
风触鸣琴:风触动琴而使之鸣。“鸣”,使动用法。
参考资料:
1、高峰.《花间集注评》.南京:凤凰出版社,2008:63
2、林霄.《唐宋元明清名家词选》.贵阳:贵州民族出版社,2005:20
3、亦冬.《唐五代词选译》.南京:凤凰出版社,2011:109-110
晚唐时期随着国势衰微,失望与沮丧的阴影投射在文人的心中,有许多文人再次把目光投向闺情宫怨题材,通过表现女性对爱情和幸福的渴求来实现个人心灵的抚慰。此词正是在这样的社会背景下写成的。
参考资料:
1、刘育红.唐代闺情宫怨诗创作浅论[J].山西煤炭管理干部学院学报,2006,(2).
这首词是HRef=https://www.qijian.info/list/shangchun/ target=_blank class=infotextkey>伤春HRef=https://www.qijian.info/list/huairen/ target=_blank class=infotextkey>怀人之作,写HRef=https://www.qijian.info/list/sifu/ target=_blank class=infotextkey>思妇HRef=https://www.qijian.info/list/shangqing/ target=_blank class=infotextkey>伤情。它代指HRef=https://www.qijian.info/list/sifu/ target=_blank class=infotextkey>思妇立言,而不同于常见的韦庄HRef=https://www.qijian.info/list/ziwo/ target=_blank class=infotextkey>自我抒发情性之作。
“野HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花芳草,HRef=https://www.qijian.info/list/jimo/ target=_blank class=infotextkey>寂寞关HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山道。”这是HRef=https://www.qijian.info/list/sifu/ target=_blank class=infotextkey>思妇HRef=https://www.qijian.info/list/xiangxiang/ target=_blank class=infotextkey>想象HRef=https://www.qijian.info/list/zhangfu/ target=_blank class=infotextkey>丈夫在远行的路上,虽有野HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花芳草,但毕竟HRef=https://www.qijian.info/list/jimo/ target=_blank class=infotextkey>寂寞荒凉,形单影只,不堪凄楚。接着写近处的HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风景:“柳吐金丝莺语早”,这是HRef=https://www.qijian.info/list/zaochun/ target=_blank class=infotextkey>早春时节,柳枝柳叶还没有一片碧绿,而是黄中透绿,所以词人写“柳吐金丝”,让人眼前一亮,再加上报春的莺语,在视觉和听觉上同时给以强烈渲染。但这一切都是为了反衬HRef=https://www.qijian.info/list/sifu/ target=_blank class=infotextkey>思妇的悠悠HRef=https://www.qijian.info/list/chousi/ target=_blank class=infotextkey>愁思:“HRef=https://www.qijian.info/list/chouchang/ target=_blank class=infotextkey>惆怅香闺暗老。”令人觉得黯然销魂。
“罗带悔结同心,独凭朱栏思深。”这里写的是HRef=https://www.qijian.info/list/sifu/ target=_blank class=infotextkey>思妇HRef=https://www.qijian.info/list/xinli/ target=_blank class=infotextkey>心理活动,文字的表面是HRef=https://www.qijian.info/list/sifu/ target=_blank class=infotextkey>思妇HRef=https://www.qijian.info/list/huihen/ target=_blank class=infotextkey>悔恨不该和HRef=https://www.qijian.info/list/zhangfu/ target=_blank class=infotextkey>丈夫用罗(锦)带打那个同心结,其实是爱之切,恨之切。所以HRef=https://www.qijian.info/list/sifu/ target=_blank class=infotextkey>思妇独自倚着闺阁的朱栏无限深情地HRef=https://www.qijian.info/list/sinian/ target=_blank class=infotextkey>思念着远行的HRef=https://www.qijian.info/list/zhangfu/ target=_blank class=infotextkey>丈夫。这深情的HRef=https://www.qijian.info/list/sinian/ target=_blank class=infotextkey>思念萦绕在HRef=https://www.qijian.info/list/sifu/ target=_blank class=infotextkey>思妇的头脑中,让HRef=https://www.qijian.info/list/sifu/ target=_blank class=infotextkey>思妇不能安然入眠,只要有一点轻微的动静,就把HRef=https://www.qijian.info/list/sifu/ target=_blank class=infotextkey>思妇从梦中惊醒。“小窗HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风触鸣琴”,连声响细微的轻HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风拂琴鸣都让HRef=https://www.qijian.info/list/sifu/ target=_blank class=infotextkey>思妇不能睡稳。HRef=https://www.qijian.info/list/sifu/ target=_blank class=infotextkey>思妇被惊醒后看到的是“半床斜月”,一片HRef=https://www.qijian.info/list/qiliang/ target=_blank class=infotextkey>凄凉清冷,不禁让人HRef=https://www.qijian.info/list/chujingshengqing/ target=_blank class=infotextkey>触景生情,这也正应了李清照的那句“冷冷清清,凄凄惨惨戚戚……这次第,怎一个愁字了得”。
这首词的结构比较特殊,写了两层意思。第一层写HRef=https://www.qijian.info/list/sifu/ target=_blank class=infotextkey>思妇凭栏思深:上片直到下片头两句,是所思的具体内容。野HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花盛开,芳草萋萋,柳吐金丝,莺声不断,是写HRef=https://www.qijian.info/list/muchun/ target=_blank class=infotextkey>暮春之景,以时暮衬托出“香闺暗老”,而况关HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山道上,消息全无,使人HRef=https://www.qijian.info/list/chouchang/ target=_blank class=infotextkey>惆怅,憔悴苍老,产生了“悔结同心”的轻怨。第二层是由思深而成梦,梦后而HRef=https://www.qijian.info/list/shangqing/ target=_blank class=infotextkey>伤情。梦境略去了,梦后也只是用“斜月”、“HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风触鸣琴”这一富有寓意的HRef=https://www.qijian.info/list/tuhua/ target=_blank class=infotextkey>图画表现的,有声有色,耐人咀嚼。
此词通篇不假雕饰,全用白描,于浅直中见深切,于此很可以看到韦庄词的基本特色。
韦庄。 韦庄(约836年─910年),字端己,杜陵(今中国陕西省西安市附近)人,诗人韦应物的四代孙,唐朝花间派词人,词风清丽,有《浣花词》流传。曾任前蜀宰相,谥文靖。
寒悰 其二。清代。孙原湘。 炉烟摇漾奈风何,似妾心头委曲多。担得虚名招嫉妒,悔因坚约致蹉跎。双关语秘瞒青鸟,一尺身悬抵绛河。剩有悲愁相对分,不忙时节定来过。
元月三十夜 其一。。卢青山。 穷天无月有苍寒,愁绪牵缠绕管端。散入乾坤封畛外,收回方寸芴芒间。人和梦去千千里,岁拽衰来望望然。多谢雄鸡解催旦,为余一唱裂肠肝。
秋日二首 其一。宋代。孙觌。 豆熟连村雨叶黄,粳肥蘸水露华香。凉蝉已抱寒茎槁,冻蝶犹穿晚菊忙。
三代门。管蔡。唐代。周昙。 伊商胡越尚同图,管蔡如何有异谟。不念祖宗危社稷,强于仁圣遣行诛。
寄李惟寅欧祯伯四首 其四。明代。胡应麟。 浮云不终朝,岁月忽复易。岂伊岩廊慕,大业在金石。缅怀同心侣,沈思无终极。安得西飞鸿,假我双羽翼。
今夜清辉漾。想月殿、菱花出匣,一轮初上。万户千门连碧海,处处钩帘倚幌。
只少我、一人凝望。多谢东邻遗粔籹,恰分明、掬取团圆样。
贺新郎 中秋伏枕承蘧庵先生有月饼果物之惠病起赋谢。清代。陈维崧。 今夜清辉漾。想月殿、菱花出匣,一轮初上。万户千门连碧海,处处钩帘倚幌。只少我、一人凝望。多谢东邻遗粔籹,恰分明、掬取团圆样。开笼看,神差王。纷然佳果还相贶。揩病眼、荔奴黄皱,哀梨碧涨。忽忆添丁千里外,阻隔丹崖绿嶂。恨此物、无缘分饷。若使姮娥知我意,也璇闺、掩却垂绡帐。应为我,色惆怅。