谒金门·五月雨

谒金门·五月雨朗读

莺啼处,摇荡一天疏雨。

极目平芜人尽去,断红明碧树。

费得炉烟无数,只有轻寒难度。

忽见西楼花影露,弄晴催薄暮。

  这首词的标题是“五月HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨”五月HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨也就是梅子黄时HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨,柳宗元诗云:“梅实迎时HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨,苍茫值晚春。”词中所写,正是这种景象。 

  上片HRef=https://www.qijian.info/list/xiejing/ target=_blank class=infotextkey>写景,在那黄莺儿啼叫的HRef=https://www.qijian.info/list/difang/ target=_blank class=infotextkey>地方,满天正飘洒着HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨丝,“疏HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨”是间歇的HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨,“摇荡”形容HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨丝飘洒的状态,正所谓“HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨丝HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风片”,再加上间断的莺啼,再准确不过地写出了梅HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨的特点。极目远眺,平野之上没有行人,只见残剩的红HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花缀在绿树上,经过HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨的冲洗,显得格外鲜亮。“极目平芜人尽去”,可能取欧阳修《踏莎行》“平芜尽处是春HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山,行人更在春HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山外”的HRef=https://www.qijian.info/list/yijing/ target=_blank class=infotextkey>意境。HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨天行人稀少,树是那样绿,HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花是那样红,词人的观察总是十分细腻、具体的。 

  下片写情,主要写词人的感受。HRef=https://www.qijian.info/list/jiangnan/ target=_blank class=infotextkey>江南梅HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨季节,湿度大,衣物易生霉,本来古代上层家庭就好在室内薰香,此时此地更要点燃炉香来除湿。所以说:“费得炉烟无数”此亦从周邦彦《满庭芳·夏日溧水无想HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山作》“地卑HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山近,衣润费炉烟”化出。梅HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨季节,HRef=https://www.qijian.info/list/jiangnan/ target=_blank class=infotextkey>江南正处于冷暖空气交会地带,故而多HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨,并且气温多变,早晚甚至还会感到轻微的寒意,词中说“只有轻寒难度”,正是指的这种气候,“难度”则属于诗人的感受了。最后两句由HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨写到转晴,忽HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨忽晴也止是梅HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨季节的特点,诗人强调的是由HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨转晴完全在不知不觉之间,“疏HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨”似乎一直在下着,然而忽然看见西楼边上露出了HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花影,天已放晴了。阳光照射下,才有HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花影。这HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花影摇曳着,摆弄着阳光。HRef=https://www.qijian.info/list/shijian/ target=_blank class=infotextkey>时间已接近HRef=https://www.qijian.info/list/bangwan/ target=_blank class=infotextkey>傍晚,HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花影随着太阳光线移动,就好像在催促着薄暮的到来。这里“弄”字“催”字都用得很巧妙。在词中“弄”是一个很有表现力的动词,与张先《天仙子》“云破月来HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花弄影”有异曲同工之妙。张词写HRef=https://www.qijian.info/list/yueguang/ target=_blank class=infotextkey>月光照射下,HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花影在轻轻摇动,于寂静中显出动态,所以王国维《人间词话》说:“着一‘弄’字而境界全出矣。”这首词取法这一“弄”字,也用得相当精彩,不说“HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花弄影’,而说“HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花影弄晴”,晴是阳光给人的感觉,就是说HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花影摇动引起光线的明暗HRef=https://www.qijian.info/list/bianhua/ target=_blank class=infotextkey>变化,这样就有了新的创造。而接言的“催薄暮”,用一个动词“催”字,赋予HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花影以HRef=https://www.qijian.info/list/ganqing/ target=_blank class=infotextkey>感情的色彩。薄暮是HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然到来的,在HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花影轻摇中阳光渐渐移去,给人的感觉似乎是催促HRef=https://www.qijian.info/list/bangwan/ target=_blank class=infotextkey>傍晚的到来,感觉十分细腻,表达则十分精彩。

  前人评陈子龙词“婉丽、清艳”、“情深一往,情韵HRef=https://www.qijian.info/list/qiqing/ target=_blank class=infotextkey>凄清”。他的词属于“HRef=https://www.qijian.info/list/wanyue/ target=_blank class=infotextkey>婉约”派,这一派认为词的本质就应该是婉转缠绵、含而不露的。在陈子龙的词中一些细腻曲折的表达,确实体现了这种特点。但他所处的时代和他本人的归宿,却是与柔情蜜意、轻歌曼舞的HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活不甚相容的,所以前人又特别强调他的“艳”不是浓得化不开的艳,而是“清艳”。情韵更不是“婉媚”,而是“HRef=https://www.qijian.info/list/qiqing/ target=_blank class=infotextkey>凄清”。在他存世的数十首词中,大都是抒写节候HRef=https://www.qijian.info/list/bianhua/ target=_blank class=infotextkey>变化和HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风物的,其中也颇多HRef=https://www.qijian.info/list/piping/ target=_blank class=infotextkey>批评HRef=https://www.qijian.info/list/shishi/ target=_blank class=infotextkey>时事的寓意和忧时伤世HRef=https://www.qijian.info/list/ganqing/ target=_blank class=infotextkey>感情的曲折表达,至于本篇,主要用赋体写成。既然找不到什么寄托的根据,我们且将它作为一篇描写节候HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风物的佳作来欣赏吧。

陈子龙

陈子龙(1608—1647)明末官员、文学家。初名介,字卧子、懋中、人中,号大樽、海士、轶符等。汉族,南直隶松江华亭(今上海松江)人。崇祯十年进士,曾任绍兴推官,论功擢兵科给事中,命甫下而明亡。清兵陷南京,他和太湖民众武装组织联络,开展抗清活动,事败后被捕,投水殉国。他是明末重要作家,诗歌成就较高,诗风或悲壮苍凉,充满民族气节;或典雅华丽;或合二种风格于一体。擅长七律、七言歌行、七绝,被公认为“明诗殿军”。陈子龙亦工词,为婉约词名家、云间词派盟主,被后代众多著名词评家誉为“明代第一词人”。 ...

陈子龙朗读
()

猜你喜欢

东家点灯,古家暗坐。

一样元宵,生涯各做。

()

莪蒿露结叶初乾,白首莱衣岁若干。此日开图空掩泣,终天无复梦魂安。

()

催景阴阳长短宵,天回星纪又玄枵。霜寒草野真无恶,雨湿禾场正不聊。

薄晚固宜山色远,经冬犹未水痕销。私家一饱官何恤,寂寂閒中岁月飘。

()

无身尚拟魂相就,身在那无梦往还。
直到他生亦相觅,不能空记树中环。

()

西对三茅意自閒,谁知湖外有青山。小楼堪筑平沙上,两面回看兴未阑。

()

大梁城东云出雷,捩风拖雨故徘徊。黄鹂坐树深无语,紫燕衔泥阻未回。

即恐孝娥为早冢,不闻神女傍阳台。火云西日垂垂暮,屋隙愁看返照来。

()