南乡子·路入南中。唐代。欧阳炯。 路入南中,桄榔叶暗蓼花红。两岸人家微雨后,收红豆,树底纤纤抬素手。
路入岭南腹地,水边的蓼花紫红,映着棕桐叶的暗绿。一场微雨之后,家家把红豆采集,树下翻扬纤纤细手,一双双雪白如玉。
南中:犹言南国。王勃《蜀中九日登玄武山旅眺》诗:“人情已厌南中苦,鸿雁那从北地来。”
桄(guāng)榔:南方常绿乔木,棕桐树之一种,亦称“砂糖椰子”,其干高大,多产在中国的南方。暗:一作“里”。蓼(liǎo):水草之一种。
红豆:红豆树产于岭南,秋日开花,其实成豆荚状,内有如碗豆大的子,色鲜红,古代以此象征相思之物。
纤纤抬素手:即“抬纤纤素手”的倒文。
参考资料:
1、彭定求.《全唐诗》(下):上海古籍出版社,1986:2181
2、房开江 崔黎民.花间集全译:贵州人民出版社,1990:382-383
3、钱国莲 等.花间词全集:当代世界出版社,2002:126
HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花间词人中,欧阳炯和李珣都有若干首吟咏HRef=https://www.qijian.info/list/nanfang/ target=_blank class=infotextkey>南方HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风物的《南乡子》词,在题材、HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风格方面都给以描写HRef=https://www.qijian.info/list/yanqing/ target=_blank class=infotextkey>艳情为主的HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花间词带来一股清新的气息。
“路入南中,桄榔叶暗蓼HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花红。”头两句写初入南中所见。桄榔树身很高大,所以作者一眼就能看到。蓼HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花虽非南国特有,但也以HRef=https://www.qijian.info/list/nanfang/ target=_blank class=infotextkey>南方HRef=https://www.qijian.info/list/shuixiang/ target=_blank class=infotextkey>水乡泽国为多,所谓“红蓼HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花寒水国秋”可证。恍榔树叶深绿,故说“暗”。“枕榔叶暗萝HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花红”,一高一低,一绿一红,一是叶一是HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花,一岸上一水边,互相映衬,勾画出了南中特有的HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风光,并写出了它给予作者的第一个鲜明印象。
“两岸人家微HRef=https://www.qijian.info/list/yuhou/ target=_blank class=infotextkey>HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨后,收红豆。”上两句所写的,还是静物,这里进一步可到HRef=https://www.qijian.info/list/renwu/ target=_blank class=infotextkey>人物的活动。红豆也为南中所恃有,岭南天热。微HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨过后,业己成熟的红豆荚正待采摘。故有“两岸人家微HRef=https://www.qijian.info/list/yuhou/ target=_blank class=infotextkey>HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨后,收红豆”的描写。这两句将南中特有的物产和HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风习、HRef=https://www.qijian.info/list/renwu/ target=_blank class=infotextkey>人物活动揉合在一起,组成一幅典型的南中HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风情画,透出浓郁的地域色彩和HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活气息。
“树底纤纤抬素手。”采摘红豆的,多是HRef=https://www.qijian.info/list/funu/ target=_blank class=infotextkey>妇女,所以远远望去,但见两岸。人家近旁的HRef=https://www.qijian.info/list/xiangsi/ target=_blank class=infotextkey>相思树下,时时隐现着红妆女一的倩丽身影和她们的纤纤皓腕。这是南中HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风物的写实。但这幅画图却因为有了这一笔,整个地灵动起来了,显现出了一种动人的HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风的。红豆又称HRef=https://www.qijian.info/list/xiangsi/ target=_blank class=infotextkey>相思子。王维的《HRef=https://www.qijian.info/list/xiangsi/ target=_blank class=infotextkey>相思》说:“红豆生南国,春来发几枝;愿君多采撷,此物最HRef=https://www.qijian.info/list/xiangsi/ target=_blank class=infotextkey>相思。”这流传众口的诗篇无形中赋予了这索手收红豆的日常HRef=https://www.qijian.info/list/laodong/ target=_blank class=infotextkey>劳动以一种动人遐想的诗意美。面对这幅鲜丽而富于温馨气息的画图,呼吸着南国HRef=https://www.qijian.info/list/yuhou/ target=_blank class=infotextkey>HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨后的清新空气,词人的身心都有些陶醉了。《南乡子》单调字数不到三十,格调比较轻快。结句的含蕴耐味显得格外重要。欧阳炯的这首就是既形象鲜明如画,又富于余思的。
《栩庄漫记》对欧阳炯的《南乡子》八首作了一个总评曰:“《南乡子》八首,多写炎方HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风物,不知其以何因缘而注意及此?炯蜀人,岂曾南游耶?然其词HRef=https://www.qijian.info/list/xiowu/ target=_blank class=infotextkey>写物真切,朴而不俚,一洗绮罗香泽之态,而为HRef=https://www.qijian.info/list/xiejing/ target=_blank class=infotextkey>写景纪俗之词,与李珣可谓笙罄同音者矣。”的确,在《HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花间集》中,这样朴质清新的HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风土HRef=https://www.qijian.info/list/renqing/ target=_blank class=infotextkey>人情词作,是别具韵味的。
(896-971)益州(今四川成都人),在后蜀任职为中书舍人。据《宣和画谱》载,他事孟昶时历任翰林学士、门下侍郎同平章事,随孟昶降宋后,授为散骑常侍,工诗文,特别长于词,又善长笛,是花间派重要作家。 ...
欧阳炯。 (896-971)益州(今四川成都人),在后蜀任职为中书舍人。据《宣和画谱》载,他事孟昶时历任翰林学士、门下侍郎同平章事,随孟昶降宋后,授为散骑常侍,工诗文,特别长于词,又善长笛,是花间派重要作家。
卖花声。清代。吴藻。 法曲冷霓裳。重谱红腔。修箫人爱月华凉。吹得秦台仙梦暖,小凤雏凰。家国感沧桑。满地斜阳。瑶天笙鹤散花忙。江管一枝春易著,不断生香。
寄中书洪益中梦菊先生四首 其三。明代。曹义。 望入天台客路长,江云野树思茫茫。别来每叹光阴速,屈指于今巳十霜。
夏日双树园閒居檃括昔人成语作十绝句 其二。明代。胡应麟。 乞得真形图,五岳在指掌。抚琴一动操,欲令众山响。
追赞耿侍御年伯。明代。毕自严。 大夫矫矫龙鹄姿,才华气节倾当时。惠文柱后豪右避,埋轮都下豺狼悲。一朝南巡持绣斧,风凛霜冽和甘雨。明有法度幽鬼神,宁能希指滥网罟。浮云蔽日天听高,江干泽畔空牢骚。仁人放麑诚不忍,独秉三尺障洪涛。论定司徒还上书,贤奸皎皎列前除。炙手气燄有时尽,保全忠谠论非虚。况看哲嗣绍前修,慰藉虞渊援鲁矛。啬前丰后较孰胜,且有竹帛光千秋。
行乐。。沈明臣。 行乐湖南树,清阴为飒然。微风荷叶上,乳燕杖藜前。草合幽人路,花深病客天。所知良可待,独往信孤烟。