西江月·梅花

西江月·梅花朗读

玉骨那愁瘴雾,冰姿自有仙风。海仙时遣探芳丛。倒挂绿毛么凤。(么同:幺)

素面翻嫌粉涴,洗妆不褪唇红。高情已逐晓云空。不与梨花同梦。

译文

玉洁冰清的风骨是自然的,哪里会去理会那些瘴雾,它自有一种仙人的风度。海上之仙人时不时派遣来探视芬芳的花丛,那倒挂着绿羽装点的凤儿。

它的素色面容施铅粉还怕弄脏,就算雨雪洗去妆色也不会褪去那朱唇样的红色。高尚的情操已经追随向晓云的天空,就不会想到与梨花有同一种梦想。

注释

玉骨:梅花枝干的美称。唐冯贽《云仙杂记》卷二:“袁丰居宅后,有六株梅……(丰)叹曰:‘烟姿玉骨,世外佳人,但恨无倾城笑耳。’即使妓秋蟾出比之。”瘴雾:犹瘴气。南方山林中的湿热之气。

冰姿:淡雅的姿态。仙风:神仙的风致。

芳丛:丛生的繁花。

绿毛幺凤:岭南的一种珍禽,似鹦鹉。

涴(wò):沾污,弄脏。

唇红:喻红色的梅花。

高情:高隐超然物外之情。

“不与”句:苏轼自注:“诗人王昌龄,梦中作梅花诗。”

参考资料:

1、于非.中国古代文学作品选.北京:高等教育出版社,2002:237

2、何杰远.苏轼诗词鉴赏:江苏文化出版社,2006年:200-201

西江月·梅花创作背景

  此词当作于绍圣三年(1096年)。据《耆旧续闻》、《野客丛书》记载,此词乃苏轼为悼念死于岭外的歌妓朝云而作。作者创作这首词时大约60岁,人生观已经很成熟了,经历了那么多患难,他始终没有改变,越来越坚持做自己。

参考资料:

1、李廷先 等.唐宋词鉴赏辞典(唐·五代·北宋).上海:上海辞书出版社,1988:630-633

2、刘长贺.宋代诗词典选:北京人民文学出版社,2009年:368

  这首词明为HRef=https://www.qijian.info/list/yongmei/ target=_blank class=infotextkey>咏梅,暗为HRef=https://www.qijian.info/list/daowang/ target=_blank class=infotextkey>悼亡,是苏轼为HRef=https://www.qijian.info/list/daonian/ target=_blank class=infotextkey>悼念毅然随自己HRef=https://www.qijian.info/list/bianzhe/ target=_blank class=infotextkey>贬谪岭南惠州的侍妾朝云而作。词中所描写的惠州梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花,实为朝云美丽的姿容和高洁的人品的化身。

  词的上阕写惠州梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花的HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风姿、神韵。起首两句,突兀而起,说惠州的梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花生长在瘴疠之乡,却不怕瘴气的侵袭,是因这它有冰HRef=https://www.qijian.info/list/xue/ target=_blank class=infotextkey>雪般的肌体、HRef=https://www.qijian.info/list/shenxian/ target=_blank class=infotextkey>神仙般的HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风致。接下来两句说它的仙姿艳态,引起了海仙的羡爱,海仙经常派遣使者来到HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花丛中探望;这个使者,原来是倒挂在树上的绿毛小HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟(状如幺凤)。以上数句,传神地勾勒出岭南梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花超尘脱俗的HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风韵。

  下阕追HRef=https://www.qijian.info/list/xiomei/ target=_blank class=infotextkey>写梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花的形貌。“素面常嫌粉涴”,岭南梅天然洁白的容貌,是不屑于用铅粉来妆饰的;施了铅粉,反而掩盖了它的HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然美容。岭南的梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花,HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花叶四周皆红,即使梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花谢了(洗妆),而梅叶仍有红色(不褪唇红),称得上是绚丽多姿,大可游目骋情。面对着这种HRef=https://www.qijian.info/list/moijing/ target=_blank class=infotextkey>美景的东坡,却另有怀抱:“高情已逐晓云空,不与梨HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花同梦”。东坡慨叹爱梅的HRef=https://www.qijian.info/list/gaoshang/ target=_blank class=infotextkey>高尚情操已随着晓云而成空无,已不再梦见梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花,不像王昌龄梦见梨HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花云那样做同一类的梦了。句中“梨HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花”即“梨HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花云”,“云”字承前“晓云”而来。晓与朝叠韵同义,这句里的“晓云”,可以认为是朝云的代称,透露出这首词的主旨所在。

  这一首HRef=https://www.qijian.info/list/daowang/ target=_blank class=infotextkey>悼亡词是借HRef=https://www.qijian.info/list/yongmei/ target=_blank class=infotextkey>咏梅来抒发自己的HRef=https://www.qijian.info/list/aishang/ target=_blank class=infotextkey>哀伤之情的,写的是梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花,而且是惠州特产的梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花,却能很HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然地绾合到朝云身上来。上阕的前两句,HRef=https://www.qijian.info/list/zanshang/ target=_blank class=infotextkey>赞赏惠州梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花的不畏瘴雾,实质上则是HRef=https://www.qijian.info/list/huainian/ target=_blank class=infotextkey>怀念朝云对自己的深情。下阕的前两句,结合苏轼《殢人娇·赠朝云》一词看,明显也是写朝云。再结合末两句来看,HRef=https://www.qijian.info/list/aidao/ target=_blank class=infotextkey>哀悼朝云的用意,更加明朗。

  这首HRef=https://www.qijian.info/list/yongmei/ target=_blank class=infotextkey>咏梅词空灵蕴藉,言近旨远,给人以深深的遐思。词虽HRef=https://www.qijian.info/list/yongmei/ target=_blank class=infotextkey>咏梅,实有寄托,其中蕴有对朝云的一往情深和无限思恋。作者既以人拟HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花,又借HRef=https://www.qijian.info/list/biyu/ target=_blank class=infotextkey>比喻以HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花HRef=https://www.qijian.info/list/niren/ target=_blank class=infotextkey>拟人,无论是HRef=https://www.qijian.info/list/xieren/ target=_blank class=infotextkey>写人还是写HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花都妙在得其神韵。张贵《词源》论及HRef=https://www.qijian.info/list/yongwu/ target=_blank class=infotextkey>咏物词时指出:“体物稍真,则拘而不畅;模写差远,则晦而不明。要须收纵联密,用事合题,一段意思,全在结句,斯为绝妙。”以这一标准来衡量此词,可以窥见其HRef=https://www.qijian.info/list/yishu/ target=_blank class=infotextkey>艺术技巧的精湛。

苏轼

苏轼(1037-1101),北宋文学家、书画家、美食家。字子瞻,号东坡居士。汉族,四川人,葬于颍昌(今河南省平顶山市郏县)。一生仕途坎坷,学识渊博,天资极高,诗文书画皆精。其文汪洋恣肆,明白畅达,与欧阳修并称欧苏,为“唐宋八大家”之一;诗清新豪健,善用夸张、比喻,艺术表现独具风格,与黄庭坚并称苏黄;词开豪放一派,对后世有巨大影响,与辛弃疾并称苏辛;书法擅长行书、楷书,能自创新意,用笔丰腴跌宕,有天真烂漫之趣,与黄庭坚、米芾、蔡襄并称宋四家;画学文同,论画主张神似,提倡“士人画”。著有《苏东坡全集》和《东坡乐府》等。 ...

苏轼朗读
()

猜你喜欢

迢递层阴晓自开,仙丹花底问瀛莱。

文章太守非游衍,为省春耕物地来。

()

胡虏凭陵甚,长驱青海边。

携家遭困顿,忧国愤迍邅。

()
崔荣江

岁渐黄昏发渐疏,心田荒却忍轻锄。无凭竖亥量山海,且仗陈玄写陋书。

鱼种方塘花种院,烛明长案月明居。杯中斟是闲情味,笑说陶公或不如。

()
欧大任

一毡南去客为星,自爱名山手勒铭。叱石洞门含雨白,撷兰溪色入船青。

綵毫蚤擅词人赋,绛帐今传博士经。何可鸱夷无尔辈,浊醪应到子云亭。

()
王镜寰

为傍岩腰筑一椽,好留遗迹在林泉。去梯玩月名流已,侧帽填词韵事传。

塔影写残衔岭月,钟声穿破隔溪烟。吟诗结社人伊往,且访高僧学坐禅。

()

汉诗十九首,不复辨名氏。苏李及枚乘,伯仲之间耳。

当时尚词赋,六义谁作意?虽非大雅言,颇有风人致。

()