生查子·富阳道中

生查子·富阳道中朗读

春晚出小城,落日行江岸。人不共潮来,香亦临风散。

花谢小妆残,莺困清歌断。行雨梦魂消,飞絮心情乱。

译文

春日傍晚离开富阳城关,踏着落日走在富春江畔。钱江潮水不能将心上人带来,她临风为我祈祷香烟也已飘散。

凋谢的花枝是她憔悴的娇容,黄莺困懒是她弦绝歌断。一夜雨声使我辗转无眠,天睛絮飞搅得我心烦意乱。

注释

生查子:原为唐教坊曲名,后用为词牌名。《尊前集》注:双调。元高拭词注:南吕宫。四十字,上下片格式相同,各两仄韵,上去通押。

富阳:今富阳市,位于杭州西南,富春江下游。

共潮来:心爱的人和潮水一起到来。香:祈祝燃香的轻烟。

“花谢”二句:睹物恩人,从而产生设想。

行雨:春雨淅沥。飞絮:柳絮飞飘。

参考资料:

1、于绍卿选注.此身天地一浮萍:纪游词品珍:东方出版社,1995年08月第1版:第50页

2、高文炳编著.唐宋词选译赏析365首:天马图书有限公司,2001.06:第290页

生查子·富阳道中创作背景

  据《西湖游览志》载,元祐中((1086年—1094年),苏轼知守钱塘时,毛滂为法曹椽,与歌妓琼芳相爱。三年秩满辞官,于富阳途中写下了这首词。

参考资料:

1、史杰鹏著.宋词三百首正宗:华夏出版社,2014.03:第221页

  《生查子》,原是唐代教坊曲名。这首词的写作背景与作者的《惜分飞·富阳僧舍作别语赠妓琼芳》一样,皆是他辞官后,行于富阳途中所作。

  词的上片,首句写词人在HRef=https://www.qijian.info/list/muchun/ target=_blank class=infotextkey>暮春HRef=https://www.qijian.info/list/bangwan/ target=_blank class=infotextkey>傍晚时分,独自离开富阳县的HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山城,行至富HRef=https://www.qijian.info/list/chunjiang/ target=_blank class=infotextkey>春江畔。富阳县位于杭州府西南,富HRef=https://www.qijian.info/list/chunjiang/ target=_blank class=infotextkey>春江的下游。词人眺望江面,雾霭茫茫,斜晖脉脉,在这黯然萧索的氛围中,强烈的怅意和HRef=https://www.qijian.info/list/sinian/ target=_blank class=infotextkey>思念占据了词人的心。“人不共潮来,香亦临HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风散”,就是词人所HRef=https://www.qijian.info/list/chouchang/ target=_blank class=infotextkey>惆怅所HRef=https://www.qijian.info/list/sinian/ target=_blank class=infotextkey>思念的事情了。词人深感HRef=https://www.qijian.info/list/yihen/ target=_blank class=infotextkey>遗恨的是,钱塘潮水不能将心爱的人带到身边,而那HRef=https://www.qijian.info/list/nuzi/ target=_blank class=infotextkey>女子为自己祈祝燃香,香烟则随HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风飘散了。人既不能来,香也闻不到,祈愿是枉然,寄信更不通,这令词人深感HRef=https://www.qijian.info/list/tongku/ target=_blank class=infotextkey>痛苦。

  词的下片,表面是HRef=https://www.qijian.info/list/xiejing/ target=_blank class=infotextkey>写景,实际是借HRef=https://www.qijian.info/list/jingwu/ target=_blank class=infotextkey>景物HRef=https://www.qijian.info/list/xieren/ target=_blank class=infotextkey>写人。“HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花谢小妆残,莺困清歌断”两句写所思之人的HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花容憔悴、困慵无绪,再也无心抚弦歌唱了,这是词人睹物HRef=https://www.qijian.info/list/siren/ target=_blank class=infotextkey>思人,从而产生的设想;而尾句“行HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨梦魂消,飞絮HRef=https://www.qijian.info/list/xinqing/ target=_blank class=infotextkey>心情乱”则是词人此地此时的实感。深夜HRef=https://www.qijian.info/list/chunyu/ target=_blank class=infotextkey>春HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨淅沥,点滴至明,令人无法安睡,更增添词人HRef=https://www.qijian.info/list/jilu/ target=_blank class=infotextkey>羁旅的烦闷;“飞絮”一句,写天明登程,路上独行,HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风中HRef=https://www.qijian.info/list/liuxu/ target=_blank class=infotextkey>柳絮,飘来飘去,又勾起词人由于HRef=https://www.qijian.info/list/shitu/ target=_blank class=infotextkey>仕途HRef=https://www.qijian.info/list/shiyi/ target=_blank class=infotextkey>失意,HRef=https://www.qijian.info/list/huaicaibuyu/ target=_blank class=infotextkey>怀才不遇,瞻望HRef=https://www.qijian.info/list/qiantu/ target=_blank class=infotextkey>前途渺茫,HRef=https://www.qijian.info/list/piaobo/ target=_blank class=infotextkey>漂泊无定的HRef=https://www.qijian.info/list/chouchang/ target=_blank class=infotextkey>惆怅心绪。

  作者HRef=https://www.qijian.info/list/siren/ target=_blank class=infotextkey>思人之HRef=https://www.qijian.info/list/tongku/ target=_blank class=infotextkey>痛苦,念己之HRef=https://www.qijian.info/list/beiliang/ target=_blank class=infotextkey>悲凉,瞻前则渺渺,顾后亦茫茫,这百感交集、愁肠百结的难言之隐,用一个“乱”字作结,则通篇的睛目即现。心乱如麻,难以梳理;心乱如潮,无法平静,在词人的眼里,大HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然的HRef=https://www.qijian.info/list/chuntian/ target=_blank class=infotextkey>春天、HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟、HRef=https://www.qijian.info/list/shanshui/ target=_blank class=infotextkey>HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山水、HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨、HRef=https://www.qijian.info/list/liuxu/ target=_blank class=infotextkey>柳絮等等毫无美感,只平添迷离惝恍、凄恻HRef=https://www.qijian.info/list/beiliang/ target=_blank class=infotextkey>悲凉,恼人烦乱。这首词在写作上的高妙就在于,通篇无一句不愁,而无一句有“愁”字。用HRef=https://www.qijian.info/list/jingwu/ target=_blank class=infotextkey>景物HRef=https://www.qijian.info/list/yuren2/ target=_blank class=infotextkey>喻人物,做到物我双会,情景交融的HRef=https://www.qijian.info/list/yishu/ target=_blank class=infotextkey>艺术表现力。

毛滂

毛滂,字泽民,衢州江山人,约生于嘉佑六年(1061),卒于宣和末年。有《东堂集》十卷和《东堂词》一卷传世。 ...

毛滂朗读
()

猜你喜欢

严嵩

树引肩舆入,山当对酒吟。泉流一壑响,云度数峰阴。

兹地尘境绝,逢君坐语深。谁言簪绂者,同有薜萝心。

()

别业中丞旧,新塘凿更奇。亭深凫雁渚,树老凤凰枝。

惜往宁多日,徵欢又一时。洗杯酬爱弟,偏忆渭阳诗。

()

仙峰削出玉璘珣,阆苑红云片片新。晴带轻烟迎彩仗,暖浮苍蔼护朱轮。

望中误起河阳恨,梦里还疑楚水春。最是六街过雨后,独留青影送行人。

()

海上从戎罢,嵩阳佐县初。故人皆羡去,吾祖旧曾居。
地古多生药,溪灵不聚鱼。唯应寻隐者,闲寺讲仙书。

()

相思黄岳甚,况复故人多。汝向丰溪曲,为予传啸歌。

白云无事否,春色奈愁何。心似诸峰月,依依在女萝。

()

髯龙嘶风山石裂,玉人影断横斜月。

一声翠羽琅玕东,罗浮梦断微茫中。

()