瑞鹤仙·郊原初过雨

瑞鹤仙·郊原初过雨朗读

郊原初过雨。见败叶零乱,风定犹舞。斜阳挂深树。映浓愁浅黛,遥山眉妩。来时旧路。尚岩花、娇黄半吐。到而今,唯有溪边流水,见人如故。

无语。邮亭深静,下马还寻,旧曾题处。无聊倦旅。伤离恨,最愁苦。纵收香藏镜,他年重到,人面桃花在否。念沈沈、小阁幽窗,有时梦去。

译文

郊野上秋雨初晴,只见几片零乱的落叶,风住了还在动荡不停。斜阳挂在远树之上,映照着远山或暗或明,宛如美人微颦。来时曾经走过的旧路,当时尚有黄色的岩花开放争荣。如今只有溪边的流水,依旧来见故人。

我默默无语,客舍中寂静冷静。我下马开始找寻,从前在何处题诗抒情。奔波旅途的人本来无聊,感伤离别更令人愁苦不宁。纵然我保存着她的香料和明镜,可如今又有何用?等待他年重到那里,人面桃花是否依旧,实在难以肯定。我思绪联翩,眷恋着那个小楼幽窗中的美人,也只能有时在梦里去寻找她的踪影。

注释

邮亭:古时设在路边,供送文书的人和旅客歇宿的馆舍。

收香藏镜:晋贾充之女贾午爱韩寿,以御赐西域奇香赠之;汉秦嘉妻徐淑赠秦嘉明镜。此处指将情人赠物收藏。

瑞鹤仙·郊原初过雨创作背景

  这首词当是作者分别意中人以后抒写离恨之作。宋代都市繁华,歌妓众多,往往她们的以色相、伎艺,就赢得了为科举功名而奔走道路的士子们的垂盼,这是当时普遍的现象。其《荔枝香近》、《卓牌子近》等,都是他和歌妓们聚时欢会或别后相思的记录。此词大约也是为此而作。

参考资料:

1、刘卉宇.《宋词菁华典评》.西安:太白文艺出版社,2009:206

  这首词是作者HRef=https://www.qijian.info/list/lutu/ target=_blank class=infotextkey>旅途借宿,产生的HRef=https://www.qijian.info/list/xiangsi/ target=_blank class=infotextkey>相思HRef=https://www.qijian.info/list/lichou/ target=_blank class=infotextkey>离愁之情,通过描写郊原途中的凄HRef=https://www.qijian.info/list/moijing/ target=_blank class=infotextkey>美景色,来表达作者的HRef=https://www.qijian.info/list/lichou/ target=_blank class=infotextkey>离愁别绪。

  上片HRef=https://www.qijian.info/list/xiofeng/ target=_blank class=infotextkey>写HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风HRef=https://www.qijian.info/list/yuhou/ target=_blank class=infotextkey>HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨后HRef=https://www.qijian.info/list/huanghun/ target=_blank class=infotextkey>黄昏之景,为抒HRef=https://www.qijian.info/list/liqing/ target=_blank class=infotextkey>离情渲染环境。“郊原初过HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨,见败叶零乱,HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风定犹舞”三句写了郊原HRef=https://www.qijian.info/list/qiujing/ target=_blank class=infotextkey>秋景的概况,刚刚下过一场HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨,看见零乱的枯黄的叶子飘落在地,HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风停下来了,但枯叶仍在空中盘旋。如此开篇,一开始就将全词笼罩在一种HRef=https://www.qijian.info/list/changran/ target=_blank class=infotextkey>怅然若失的氛围中。词人以HRef=https://www.qijian.info/list/xiejing/ target=_blank class=infotextkey>写景开篇,为下文转入HRef=https://www.qijian.info/list/shuqing/ target=_blank class=infotextkey>抒情创造气氛。在HRef=https://www.qijian.info/list/jiaowai/ target=_blank class=infotextkey>郊外平原上,刚下过一场HRef=https://www.qijian.info/list/qiuyu/ target=_blank class=infotextkey>秋HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨。秋HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风、HRef=https://www.qijian.info/list/qiuyu/ target=_blank class=infotextkey>秋HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨,向来逗HRef=https://www.qijian.info/list/rensheng/ target=_blank class=infotextkey>人生愁,何况见败叶凋零,HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风定尚纷纷坠落,更触起词人心里的烦恼。这一情境宛似HRef=https://www.qijian.info/list/quyuan/ target=_blank class=infotextkey>屈原《九歌·湘夫人》中的著名诗句“袅袅兮秋HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风,洞庭波兮木叶下”,用飘坠的树叶衬托出HRef=https://www.qijian.info/list/siren/ target=_blank class=infotextkey>思人纷乱不安的HRef=https://www.qijian.info/list/xinqing/ target=_blank class=infotextkey>心情。只不过此词HRef=https://www.qijian.info/list/yijing/ target=_blank class=infotextkey>意境像南朝谢贞《春日HRef=https://www.qijian.info/list/xianju/ target=_blank class=infotextkey>闲居》的诗句“HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风定HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花犹落”,乃静中见动景象;而与HRef=https://www.qijian.info/list/quyuan/ target=_blank class=infotextkey>屈原所作前两句纯为动态描写略显不同。以上三句,兼示各种声响——HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨声、落叶声和断断续续的HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风声。接下去才着力勾画斜阳、深树和远HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山等静物,从中渲染出一段“浓愁”。因为斜阳使HRef=https://www.qijian.info/list/rensheng/ target=_blank class=infotextkey>人生迟暮之感;深树隐映,益见暗淡。远HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山一抹深青色,恰似佳人眉黛呈妩,更逗人HRef=https://www.qijian.info/list/xiangsi/ target=_blank class=infotextkey>相思,更添人HRef=https://www.qijian.info/list/chouku/ target=_blank class=infotextkey>愁苦。“斜阳挂深树,映浓愁浅黛,遥HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山媚妩”三句接下来写远望的HRef=https://www.qijian.info/list/jingse/ target=_blank class=infotextkey>景色,斜阳挂在密密的树林之上,映照着远HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山,好似一个多愁的人蹙着双眉,其中“挂”字形象地写出了HRef=https://www.qijian.info/list/yuhou/ target=_blank class=infotextkey>HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨后斜阳的偏狭角度。“映浓愁浅黛”一句,则展现了HRef=https://www.qijian.info/list/yuhou/ target=_blank class=infotextkey>HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨后空气艨胧,远HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山的HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山形走势如空蒙的HRef=https://www.qijian.info/list/shanshui/ target=_blank class=infotextkey>HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山水画,只有淡淡的墨痕。“来时旧路,尚岩HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花、娇黄半吐。到而今,唯有溪边流水,见人如故。”词人不禁回顾来时的旧路,见岩前的黄HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花仍含娇半吐,只不见人面何处。随着HRef=https://www.qijian.info/list/shijian/ target=_blank class=infotextkey>时间的流逝,事物都发生了HRef=https://www.qijian.info/list/bianhua/ target=_blank class=infotextkey>变化;到而今不变的,似乎只有溪边的流水,待人如故。这当然纯属词人的主观想法,并不符合流水的实际情况。但词人目的在强调一切有情物都在HRef=https://www.qijian.info/list/bianhua/ target=_blank class=infotextkey>变化;而流水之所以不变,乃由于它专于情。从这里可以看出:词人的审美判断完全取决于HRef=https://www.qijian.info/list/ganqing/ target=_blank class=infotextkey>感情的需要;一切物象都透过词人HRef=https://www.qijian.info/list/ganqing/ target=_blank class=infotextkey>感情的三棱镜而折射出种种奇光异彩。这是词人们不同于科学家们的所在。同时,“来时”与“今日”相对比,含蓄地将作者要表达的HRef=https://www.qijian.info/list/chouxu/ target=_blank class=infotextkey>愁绪蕴含其中,惟妙惟肖。

  “郊原”六句以落叶、深树、遥HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山意象组合成寒秋HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨过后凄艳而衰乱的景象,“乱”、“愁”二字于远HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山妩媚之HRef=https://www.qijian.info/list/moijing/ target=_blank class=infotextkey>美景中已显示出HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨摧蚀的暗淡痕迹,乱叶零落,树色浓淡、浓者枯黄暗淡如愁容,淡者青绿如眉黛。以移情手法将深树喻为佳人,反射词人心迹,映衬出HRef=https://www.qijian.info/list/rensheng/ target=_blank class=infotextkey>人生HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨飘摇,心绪之凌乱和HRef=https://www.qijian.info/list/qingsi/ target=_blank class=infotextkey>情思之愁郁。“来时”四句以“岩HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花”、“流水”互文交映,HRef=https://www.qijian.info/list/zhuiyi/ target=_blank class=infotextkey>追忆当初来此旧路时,岩HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花烂漫,流水潺泼,而今重来岩HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花凋谢。唯有流水伴我如故,写出落HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花流水HRef=https://www.qijian.info/list/bianhua/ target=_blank class=infotextkey>变化无常的HRef=https://www.qijian.info/list/qiliang/ target=_blank class=infotextkey>凄凉之感。

  下片抒HRef=https://www.qijian.info/list/xiangsi/ target=_blank class=infotextkey>相思寻旧之情。写词人下HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马探寻往昔与HRef=https://www.qijian.info/list/lianren/ target=_blank class=infotextkey>恋人游乐欢娱之旧踪,与败叶流水相对,物我寂然,无语凝噎之状。“无语”一顿,无语之中包含着千言万语,承上片探寻往昔的痕迹,承上启下。“无语”,既是上片回思万千而不得其解的结果;又是下片种种行为、思考和HRef=https://www.qijian.info/list/gankai/ target=_blank class=infotextkey>感慨的契机。“邮亭深静,下HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马还寻,旧曾题处。”这就是词人“无语”后的第一个行动。“深静”二字点出词人居深处静之HRef=https://www.qijian.info/list/gudu/ target=_blank class=infotextkey>孤独,HRef=https://www.qijian.info/list/jimo/ target=_blank class=infotextkey>寂寞境况。“旧曾题处”乃所寻旧日双双HRef=https://www.qijian.info/list/tishi/ target=_blank class=infotextkey>题诗传情,幽期密会之地。邮亭,是古代传递函件和HRef=https://www.qijian.info/list/shuxin/ target=_blank class=infotextkey>书信的HRef=https://www.qijian.info/list/difang/ target=_blank class=infotextkey>地方。而今它静悄悄,说明伊人音信杳无。词人往日可能曾偕伊人一同在此题写过什么;而今她既然杳无音讯,词人便退一步想寻得往日题写的所在,以访伊人旧踪,以当重晤。结果他有没有寻见,词中并未明言,读者自可任意思考。但事实是,无论词人寻得与否,都无补于他心灵的空虚。因此词人深深感到:“无聊倦旅。伤HRef=https://www.qijian.info/list/lihen/ target=_blank class=infotextkey>离恨,最HRef=https://www.qijian.info/list/chouku/ target=_blank class=infotextkey>愁苦。”后两句六个字,作者郁结心中的HRef=https://www.qijian.info/list/chouku/ target=_blank class=infotextkey>愁苦之情再也按捺不住,一涌而发,直抒胸臆,揭出本篇主旨:人在HRef=https://www.qijian.info/list/lutu/ target=_blank class=infotextkey>旅途,尽管已十分疲惫,但也是无可奈何的事,而每每HRef=https://www.qijian.info/list/libie/ target=_blank class=infotextkey>离别所带来的HRef=https://www.qijian.info/list/ganshang/ target=_blank class=infotextkey>感伤,则最令人HRef=https://www.qijian.info/list/chouku/ target=_blank class=infotextkey>愁苦。“收香藏镜”,收香、藏镜,暗用了两则HRef=https://www.qijian.info/list/diangu/ target=_blank class=infotextkey>典故。前则用晋代韩寿HRef=https://www.qijian.info/list/gushi/ target=_blank class=infotextkey>故事,韩寿年少貌美,为贾充的女儿所爱。贾充的女儿暗把皇帝赐给贾充的西域奇香送给他。此事后来被贾充发觉,贾充无可奈何,只好将女儿嫁给韩寿。后则用徐德言和乐昌公主的HRef=https://www.qijian.info/list/gushi/ target=_blank class=infotextkey>故事,徐德言娶了陈后主妹妹乐昌公主。在陈亡之前,他们把一面镜子破成两半,各执其半以为信物。陈亡之后,他们终因破镜相合而得重网。词人反用这两则HRef=https://www.qijian.info/list/diangu/ target=_blank class=infotextkey>典故,目的在强调即使信守前盟,他年重到,也未必就能会合。正如崔护《题都城南庄》所咏:“人面不知何处去,桃HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花依旧笑春HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风。”同时,这三句暗写HRef=https://www.qijian.info/list/qiantu/ target=_blank class=infotextkey>前途未卜的HRef=https://www.qijian.info/list/youlǜ/ target=_blank class=infotextkey>忧虑和HRef=https://www.qijian.info/list/beiguan/ target=_blank class=infotextkey>悲观的推测。即使把HRef=https://www.qijian.info/list/lianren/ target=_blank class=infotextkey>恋人所赠的异香或半镜珍藏好,等待着她的再次到来,可是将来能再见到她吗,也不知那位桃HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花般美丽的姑娘是否还在。“念沉沉”,既说明佳人居室之深远幽暗。又表现词人HRef=https://www.qijian.info/list/xiangsi/ target=_blank class=infotextkey>相思之悠悠深长,HRef=https://www.qijian.info/list/xiangsi/ target=_blank class=infotextkey>相思深切之时。唯有梦中去“小阁幽窗”,寻觅她的芳踪,徒增更深的空虚与渺茫。词人用梦境结束全词,说明除了梦境之外,他的企求在HRef=https://www.qijian.info/list/xianshi2/ target=_blank class=infotextkey>现实中是无法实现的。

  此词以“斜阳”始,以“幽梦”止,巧妙挽合今昔悲欢,HRef=https://www.qijian.info/list/xiejing/ target=_blank class=infotextkey>写景HRef=https://www.qijian.info/list/yuqing/ target=_blank class=infotextkey>寓情,HRef=https://www.qijian.info/list/xushi/ target=_blank class=infotextkey>叙事HRef=https://www.qijian.info/list/huairen/ target=_blank class=infotextkey>怀人,抱收香藏镜之痴,抒人去阁空之恨。全词HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风格HRef=https://www.qijian.info/list/woiwan/ target=_blank class=infotextkey>委婉、含蓄,语言却甚流畅。虽然接连用了好几个HRef=https://www.qijian.info/list/diangu/ target=_blank class=infotextkey>典故,但不致使人感到晦涩难解。综合袁去华现存全部词作,足以看出其HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风格是多样的。他的词有些近于HRef=https://www.qijian.info/list/haofang/ target=_blank class=infotextkey>豪放,有些近于HRef=https://www.qijian.info/list/wanyue/ target=_blank class=infotextkey>婉约;而HRef=https://www.qijian.info/list/haofang/ target=_blank class=infotextkey>豪放不至于粗,HRef=https://www.qijian.info/list/wanyue/ target=_blank class=infotextkey>婉约不至于晦。在南宋初期的众多词人中,袁去华显然据有一个虽小而颇为独特的席位。

袁去华

袁去华,字宣卿,江西奉新(一作豫章)人。生卒年均不详,约宋高宗绍兴末前后在世。绍兴十五年(公元一一四五年)进士。改官知石首县而卒。善为歌词,尝为张孝祥所称。去华著有适斋类稿八卷,词一卷,著有《适斋类稿》、《袁宣卿词》、《文献通考》传于世。存词90余首。 ...

袁去华朗读
()

猜你喜欢

秦清

东北有伟人,大名垂西南。政化延邛笮,啸歌抒幽覃。

春嘘山矗矗,秋净水潭潭。琴能鸣其治,泉亦忘其贪。

()

美人如玉树,作令得铜官。望气千峰紫,清谈六月寒。

讼庭多暇日,幽境洽馀欢。归路澄湖晚,仙城隔水看。

()

拂袖拜三贤,云霞映暮天。孤忠徒自许,一死竟谁怜。

玄化昭心事,丹诚付简编。明禋逢盛世,肸蚃自年年。

()

散拙亦自遂,粗将猿鸟同。飞泉高泻月,独树迥含风。
果落盘盂上,云生箧笥中。未甘明圣日,终作钓渔翁。

()

海曲山河洞府低,蓬壶阆苑海东西。仙人玉女时游集,不许桃源过客迷。

()

枉渚簇兰芽,人家半钓家。炎天飞片雪,白鸟落平沙。

()