一向年光有限身,等闲离别易销魂,酒筵歌席莫辞频。
满目山河空念远,落花风雨更伤春,不如怜取眼前人。
浣溪沙·一向年光有限身。宋代。晏殊。 一向年光有限身,等闲离别易销魂,酒筵歌席莫辞频。满目山河空念远,落花风雨更伤春,不如怜取眼前人。
片刻的时光,有限的生命,宛若江水东流,一去不返,深感悲伤。于是,频繁的聚会,借酒消愁,对酒当歌,及时行乐,聊慰此有限之身。
若是登临之际,放眼辽阔河山,突然怀思远别的亲友;就算是独处家中,看到风雨吹落了繁花,更令人感伤春光易逝。不如在酒宴上,好好爱怜眼前的人。
What can a short-lived man do with the fleeting year and soul-consuming separations from his dear? Refuse not banquet when fair singing girls appear!
With hills and rills in sight, I miss the far-off in vain. How can I bear the fallen blooms in wind and rain! Why not enjoy the fleeting pleasure now again?
一向:一晌,片刻,一会儿。年光:时光。有限身:有限的生命。
等闲:平常,随便,无端。
销魂:极度悲伤,极度快乐。
莫辞频:频,频繁。不要因为次数多而推辞。
怜取眼前人:元稹《会真记》载崔莺莺诗:“还将旧来意,怜取眼前人。”怜:珍惜,怜爱。取:语助词。
参考资料:
1、《线装经典》编委会.宋词鉴赏辞典:云南教育出版社,2010:37
2、《中华必读经典》编委会.中华最美古诗词:中国纺织出版社 ,2012:197-198
该词是HRef=https://www.qijian.info/list/yanhui/ target=_blank class=infotextkey>宴会上即兴之作。下片首两句虽然仍是念远HRef=https://www.qijian.info/list/shangchun/ target=_blank class=infotextkey>伤春,但气度较大,从放眼河HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山到HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨HRef=https://www.qijian.info/list/xibie/ target=_blank class=infotextkey>惜别,引出眼前人,并与上片别宴离歌前后呼应。
词中所写的并非一时所感,也非一事,而是反映了作者HRef=https://www.qijian.info/list/rensheng/ target=_blank class=infotextkey>人生观的一个侧面:悲年光之有限,感世事之无常;慨叹空间和HRef=https://www.qijian.info/list/shijian/ target=_blank class=infotextkey>时间的距离难以逾越,慨叹对已逝HRef=https://www.qijian.info/list/moihao/ target=_blank class=infotextkey>美好事物的追寻总是徒劳,在HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山河HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨中寄寓着对HRef=https://www.qijian.info/list/rensheng/ target=_blank class=infotextkey>人生HRef=https://www.qijian.info/list/zheli/ target=_blank class=infotextkey>哲理的探索。词人幡然HRef=https://www.qijian.info/list/ganwu/ target=_blank class=infotextkey>感悟,认识到要立足HRef=https://www.qijian.info/list/xianshi2/ target=_blank class=infotextkey>现实,牢牢地抓住眼前的一切。
“一向年光有限身。”,劈空而来,语甚警炼。HRef=https://www.qijian.info/list/xichun/ target=_blank class=infotextkey>惜春光之易逝,感盛年之不再,有撼人心魄的效果。紧接“等闲”句,加厚一笔。词中所写的,不是生离,更不是死别,而只不过是寻常的HRef=https://www.qijian.info/list/libie/ target=_blank class=infotextkey>离别而已。“等闲”二字,殊不等闲,具见词人之深于情。在短暂的HRef=https://www.qijian.info/list/rensheng/ target=_blank class=infotextkey>人生中,HRef=https://www.qijian.info/list/bieli/ target=_blank class=infotextkey>别离是不只一次会遇到的,而每一回HRef=https://www.qijian.info/list/libie/ target=_blank class=infotextkey>离别,都占去有限年光的一部分,词人唯有强自宽解:“酒筵歌席莫辞频”。HRef=https://www.qijian.info/list/tongku/ target=_blank class=infotextkey>痛苦是无益的,不如对酒当歌,自遣HRef=https://www.qijian.info/list/qinghuai/ target=_blank class=infotextkey>情怀吧。这句写及时行乐,聊慰此有限之身。
上片起调不做任何铺垫,直言年华有限,稍纵即逝,以精炼的语言表达富有深度的HRef=https://www.qijian.info/list/zheli/ target=_blank class=infotextkey>哲理,让人不觉为之一振。紧接着,词人将HRef=https://www.qijian.info/list/libie/ target=_blank class=infotextkey>离别看成是平常事,可见人的一生HRef=https://www.qijian.info/list/libie/ target=_blank class=infotextkey>离别之多,因而“易销魂”,但词人转而又写“酒筵歌席莫辞频”,表达HRef=https://www.qijian.info/list/rensheng/ target=_blank class=infotextkey>人生短暂,莫为HRef=https://www.qijian.info/list/libie/ target=_blank class=infotextkey>离别伤神,应当及时行乐的HRef=https://www.qijian.info/list/sixiang2/ target=_blank class=infotextkey>思想。
过片二语,气象宏阔,HRef=https://www.qijian.info/list/yijing/ target=_blank class=infotextkey>意境莽苍,以健笔写闲情,兼有刚柔之美。两句是设想之辞。若是登临之际,放眼辽阔的河HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山,徒然地怀思远别的HRef=https://www.qijian.info/list/qinyou/ target=_blank class=infotextkey>亲友;就算是独处家中,看到HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨摧落了繁HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花,更令人HRef=https://www.qijian.info/list/ganshang/ target=_blank class=infotextkey>感伤HRef=https://www.qijian.info/list/chunguang/ target=_blank class=infotextkey>春光易逝。语本李峤《汾阴行》:“HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山川满目泪沾衣,富贵荣华能几时?”作者不欲刻意去HRef=https://www.qijian.info/list/shangchun/ target=_blank class=infotextkey>伤春HRef=https://www.qijian.info/list/shangbie/ target=_blank class=infotextkey>伤别,故要想办法从HRef=https://www.qijian.info/list/tongku/ target=_blank class=infotextkey>痛苦中解脱出来。
“不如怜取眼前人。”意谓去参加酒筵歌席,好好爱怜眼前的HRef=https://www.qijian.info/list/genu/ target=_blank class=infotextkey>歌女。作为富贵宰相的晏殊,他不会让HRef=https://www.qijian.info/list/tongku/ target=_blank class=infotextkey>痛苦的怀思去折磨自己,也不会沉湎于歌酒之中而不能自拔,他要“怜取眼前人”,也只是为了眼前的欢娱而已,这是作者对待HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活的一贯HRef=https://www.qijian.info/list/taidu/ target=_blank class=infotextkey>态度。
下片HRef=https://www.qijian.info/list/shuqing/ target=_blank class=infotextkey>抒情。起首两句为空想之辞:到了登临之时,放眼望去尽是大好河HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山,不禁徒然HRef=https://www.qijian.info/list/sinian/ target=_blank class=infotextkey>思念起远方的HRef=https://www.qijian.info/list/youren/ target=_blank class=infotextkey>友人;等到HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨吹落繁华之际,才发现HRef=https://www.qijian.info/list/chuntian/ target=_blank class=infotextkey>春天易逝,不禁更生HRef=https://www.qijian.info/list/shangchun/ target=_blank class=infotextkey>伤春愁情。这两句词HRef=https://www.qijian.info/list/yijing/ target=_blank class=infotextkey>意境开阔、辽远,表现出词人对时空不可逾越,消逝的事物不可复得的HRef=https://www.qijian.info/list/gankai/ target=_blank class=infotextkey>感慨。结句中,词人以“不如”一词转折,再次表达了自己及时享乐的HRef=https://www.qijian.info/list/sixiang2/ target=_blank class=infotextkey>思想:与其徒劳地HRef=https://www.qijian.info/list/sinian/ target=_blank class=infotextkey>思念远方的HRef=https://www.qijian.info/list/qinyou/ target=_blank class=infotextkey>亲友,因HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨摇落的HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花朵而HRef=https://www.qijian.info/list/shanghuai/ target=_blank class=infotextkey>伤怀,不如实际一些,HRef=https://www.qijian.info/list/zhenxi/ target=_blank class=infotextkey>珍惜眼前HRef=https://www.qijian.info/list/pengyou/ target=_blank class=infotextkey>朋友的情谊。这也是词人对待HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活的一种HRef=https://www.qijian.info/list/taidu/ target=_blank class=infotextkey>态度。
这首词又是《珠玉词》中的别调。大晏的词作,用语明净,下字修洁,表现出HRef=https://www.qijian.info/list/xianya/ target=_blank class=infotextkey>闲雅蕴藉的HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风格;而在本词中,作者却一变故常,取景甚大,笔力极重,格调遒上。抒写HRef=https://www.qijian.info/list/shangchun/ target=_blank class=infotextkey>伤春念远的HRef=https://www.qijian.info/list/qinghuai/ target=_blank class=infotextkey>情怀,深刻沉着,高健明快,而又能保持一种温婉的气象,使词意不显得凄厉HRef=https://www.qijian.info/list/aishang/ target=_blank class=infotextkey>哀伤。
晏殊【yàn shū】(991-1055)字同叔,著名词人、诗人、散文家,北宋抚州府临川城人(今江西进贤县文港镇沙河人,位于香楠峰下,其父为抚州府手力节级),是当时的抚州籍第一个宰相。晏殊与其第七子晏几道(1037-1110),在当时北宋词坛上,被称为“大晏”和“小晏”。 ...
晏殊。 晏殊【yàn shū】(991-1055)字同叔,著名词人、诗人、散文家,北宋抚州府临川城人(今江西进贤县文港镇沙河人,位于香楠峰下,其父为抚州府手力节级),是当时的抚州籍第一个宰相。晏殊与其第七子晏几道(1037-1110),在当时北宋词坛上,被称为“大晏”和“小晏”。
都门别曾乾义 其一。明代。韩上桂。 行年三十二,所向皆无成。西风吹我行,万籁送悲声。双剑在匣中,隐隐作龙鸣。我生本南越,胡为眷上京。射策阻不进,羁栖欲何营。人生世路上,去住如浮萍。退者非独拙,进者非独明。夙兴而夜寐,努力副荣名。
南辕杂诗一百八章 其四十三。清代。姚燮。 秦尘起关朔,西挟太行走。排风入东界,齐鲁遍苍狗。高天挂木叶,白日堕星斗。奔车陷低穴,惊马折其首。谁抟九州土,上与塞天口。不测诚难虞,在境已身受。但持艰险暂,自得顺平久。廓清还太虚,渣滓复何有?
莼二绝 其二。宋代。张侃。 达人胸次与天宽,到处浮家得细看。满盌莼丝浮碧色,不妨邀客话儒酸。
集义斋。魏晋。张载。 小斋新创得新名,大笔标题字势轻。养勇所期戾孟子,动心那肯诧齐卿。川流有本源源听,月入容光处处明。此道几人能仿佛,浪言徒遣俗儒惊。
咏三友花。清代。孙元衡。 争迎春色耐秋寒,开向人间岁月宽。嫩蕊澹烟笼木笔,细香清露滴银盘。绣成翠叶为纹巧,蒂并丛花当友看。日日呼童阶下扫,浓阴恰覆曲栏干。