子月水寒风又烈。巨鱼漏网成虚设。圉圉从它归丙穴。谋自拙。空归不管旁人说。
昨夜醉眠西浦月。今宵独钓南溪雪。妻子一船衣百结。长欢悦。不知人世多离别。
渔家傲引·子月水寒风又烈。宋代。洪适。 子月水寒风又烈。巨鱼漏网成虚设。圉圉从它归丙穴。谋自拙。空归不管旁人说。昨夜醉眠西浦月。今宵独钓南溪雪。妻子一船衣百结。长欢悦。不知人世多离别。
洪适的《HRef=https://www.qijian.info/list/yujia/ target=_blank class=infotextkey>渔家傲引》,共有词十二首。词前有骈文“致语”,词后有“破子”、“遣队”。十二首词分咏HRef=https://www.qijian.info/list/yujia/ target=_blank class=infotextkey>渔家一年十二个月的HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活情景,从“正月东HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风初解冻”起,至“腊月HRef=https://www.qijian.info/list/xingzhou/ target=_blank class=infotextkey>行舟冰凿罅”止,词体与《HRef=https://www.qijian.info/list/yujia/ target=_blank class=infotextkey>渔家傲》无异。
首句“子月水寒HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风又烈”,是在描写“子月”(即农历十一月)的特定环境下,HRef=https://www.qijian.info/list/yujia/ target=_blank class=infotextkey>渔家的HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活状况与HRef=https://www.qijian.info/list/sixiang2/ target=_blank class=infotextkey>思想情趣。词的上片,写HRef=https://www.qijian.info/list/yuren2/ target=_blank class=infotextkey>渔人顶烈HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风,涉寒水,捕鱼落空。“水寒HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风又烈”,是“子月”的气候特征。但这里并非泛写气侯,而是下文诸多内容的张本,HRef=https://www.qijian.info/list/yuren2/ target=_blank class=infotextkey>渔人的HRef=https://www.qijian.info/list/laodong/ target=_blank class=infotextkey>劳动、HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活、HRef=https://www.qijian.info/list/sixiang2/ target=_blank class=infotextkey>思想,皆与这种特定气侯相关联。尽管水寒HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风烈,HRef=https://www.qijian.info/list/yuren2/ target=_blank class=infotextkey>渔人仍须下水捕鱼,可叹的是“巨鱼漏网”,圉圉而去,HRef=https://www.qijian.info/list/yujia/ target=_blank class=infotextkey>渔家HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活,便无着落,连暂时缓解窘迫HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活的HRef=https://www.qijian.info/list/xiwang/ target=_blank class=infotextkey>希望也成为“虚设”了。“圉圉”一句,写巨鱼的逃跑,形象逼真。“圉圉”,困而未舒貌,语出《孟子·万章上》:“昔者有馈生鱼于郑子产,子产使校人(管理池沼的小吏)畜之池。校人烹之,反命曰:‘始舍之,圉圉焉;少则洋洋焉,攸然而逝。’”“丙穴”,本来是HRef=https://www.qijian.info/list/diming/ target=_blank class=infotextkey>地名,在今陕西略阳县东南,其地有鱼穴。左思《蜀都赋》有“嘉鱼出于丙穴”句。这里是借指巨鱼所HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活的深渊,活用HRef=https://www.qijian.info/list/diangu/ target=_blank class=infotextkey>典故,如同己出。“从”,“任从”的意思,任从那巨鱼摇头摆尾地回到深渊。一个“从”字,把HRef=https://www.qijian.info/list/yuren2/ target=_blank class=infotextkey>渔人的那种无可奈何的HRef=https://www.qijian.info/list/changwang/ target=_blank class=infotextkey>怅惘之情表现淋漓尽致。上片结句进一步写HRef=https://www.qijian.info/list/yuren2/ target=_blank class=infotextkey>渔人的HRef=https://www.qijian.info/list/xinli/ target=_blank class=infotextkey>心理活动:“谋自拙”是对“巨鱼漏网”的反省,自认谋拙、晦气,至于别人怎样说,那就由他去吧!HRef=https://www.qijian.info/list/yuren2/ target=_blank class=infotextkey>渔人毕竟是HRef=https://www.qijian.info/list/kuangda/ target=_blank class=infotextkey>旷达的。
在这片中,作者对HRef=https://www.qijian.info/list/yuren2/ target=_blank class=infotextkey>渔人所流露的HRef=https://www.qijian.info/list/ganqing/ target=_blank class=infotextkey>感情,是HRef=https://www.qijian.info/list/tongqing/ target=_blank class=infotextkey>同情和HRef=https://www.qijian.info/list/lianmin/ target=_blank class=infotextkey>怜悯的。词的下片,变换了笔调,从不同方面、不同角度描写HRef=https://www.qijian.info/list/yuren2/ target=_blank class=infotextkey>渔人的HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活。“昨夜”、“今宵”两句,是全词仅有的一组对句,描绘了HRef=https://www.qijian.info/list/yuren2/ target=_blank class=infotextkey>渔人少有的HRef=https://www.qijian.info/list/xianshi/ target=_blank class=infotextkey>闲适HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活图景。“醉眠”、“独钓”是写HRef=https://www.qijian.info/list/yuren2/ target=_blank class=infotextkey>渔人自己的有代表性的HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活内容以少见多,以少总多:“昨夜”、“今宵”和“西浦月”、“南溪HRef=https://www.qijian.info/list/xue/ target=_blank class=infotextkey>雪”,是通过HRef=https://www.qijian.info/list/shijian/ target=_blank class=infotextkey>时间与场景的迅速变换来表现渔HRef=https://www.qijian.info/list/rensheng/ target=_blank class=infotextkey>人生活的旷放无拘。“HRef=https://www.qijian.info/list/qizi/ target=_blank class=infotextkey>妻子一船衣百结”则转写HRef=https://www.qijian.info/list/yuren2/ target=_blank class=infotextkey>渔人全家的经济HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活状况。此句字字用力,既有其具体性,又有其概括力,“衣百结”三字尤其着力,HRef=https://www.qijian.info/list/yujia/ target=_blank class=infotextkey>渔家的窘迫困顿,种种HRef=https://www.qijian.info/list/jianxin/ target=_blank class=infotextkey>艰辛,都浓缩在这三字之中。如此一家,偎依在“子月”的寒水烈HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风之中,不言而喻,在这种形象画面里,凝聚着作者的HRef=https://www.qijian.info/list/tongqing/ target=_blank class=infotextkey>同情。这也是当时渔民HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活的真实写照,具有一定的HRef=https://www.qijian.info/list/shehui/ target=_blank class=infotextkey>社会代表性。结句则再转一笔,写HRef=https://www.qijian.info/list/yuren2/ target=_blank class=infotextkey>渔人家庭HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活中“贫也乐”的HRef=https://www.qijian.info/list/jingshen/ target=_blank class=infotextkey>精神,虽穷困但HRef=https://www.qijian.info/list/tuanju/ target=_blank class=infotextkey>团聚,自有其天伦之乐,而没有、也不知有人世间的那种HRef=https://www.qijian.info/list/libie/ target=_blank class=infotextkey>离别之苦。“不知”一句,脱鞲而出,由对HRef=https://www.qijian.info/list/yuren2/ target=_blank class=infotextkey>渔人一家HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活的描写,猛宕一笔,转向对当时HRef=https://www.qijian.info/list/shehui/ target=_blank class=infotextkey>社会HRef=https://www.qijian.info/list/xianshi2/ target=_blank class=infotextkey>现实的HRef=https://www.qijian.info/list/jieshi/ target=_blank class=infotextkey>揭示,且藏辞锋于婉转之中:明明是慨叹“人世多HRef=https://www.qijian.info/list/libie/ target=_blank class=infotextkey>离别”,却又加“不知”二字,其实这里HRef=https://www.qijian.info/list/yuren2/ target=_blank class=infotextkey>渔人的“不知”,正是作者所“深知”,唯其深知,才能这样由此及彼,不失时机,予以指斥,慨乎言之。这种HRef=https://www.qijian.info/list/jiewei/ target=_blank class=infotextkey>结尾,如豹尾回顾,相当有力。
这首词最突出的特点是作者把HRef=https://www.qijian.info/list/yuren2/ target=_blank class=infotextkey>渔人写成了HRef=https://www.qijian.info/list/laodong/ target=_blank class=infotextkey>劳动者,写成了真HRef=https://www.qijian.info/list/yuren2/ target=_blank class=infotextkey>渔人。以前此类词中出现的HRef=https://www.qijian.info/list/yuren2/ target=_blank class=infotextkey>渔人形象,主要是杂有HRef=https://www.qijian.info/list/zhengzhi/ target=_blank class=infotextkey>政治色彩的HRef=https://www.qijian.info/list/yinshi/ target=_blank class=infotextkey>隐士,他们或是“蓑笠不收船不系”的懒散,或是“一壶清酒一竿HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风”(均见《敦煌曲子词》)的安逸,或是坐在钓船而“梦疑身在三HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山岛”(周紫芝《HRef=https://www.qijian.info/list/yujia/ target=_blank class=infotextkey>渔家傲》)的HRef=https://www.qijian.info/list/huanxiang/ target=_blank class=infotextkey>幻想。他们“不是从前为钓者”,而是HRef=https://www.qijian.info/list/zhengzhi/ target=_blank class=infotextkey>政治HRef=https://www.qijian.info/list/shiyi/ target=_blank class=infotextkey>失意之后才“卷却诗书上钓船”(均见《敦煌曲子词》)别寻出路的,总之是“轻爵禄,慕玄虚,莫道HRef=https://www.qijian.info/list/yuren2/ target=_blank class=infotextkey>渔人只为鱼”(五代李珣《HRef=https://www.qijian.info/list/yufu2/ target=_blank class=infotextkey>渔父》)。洪适这首词笔下的HRef=https://www.qijian.info/list/yuren2/ target=_blank class=infotextkey>渔人却是“为鱼”的,他靠撒网为生,不同于HRef=https://www.qijian.info/list/chuidiao/ target=_blank class=infotextkey>垂钓不设饵、志不在鱼的HRef=https://www.qijian.info/list/yinshi/ target=_blank class=infotextkey>隐士。他也有“醉眠”的时候,但那酒,是“长把鱼钱寻酒瓮”(见“正月东HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风初解冻”首),是自己HRef=https://www.qijian.info/list/laodong/ target=_blank class=infotextkey>劳动换来的。在这首词中,“西浦月”、“南溪HRef=https://www.qijian.info/list/xue/ target=_blank class=infotextkey>雪”两句,点缀HRef=https://www.qijian.info/list/yijing/ target=_blank class=infotextkey>意境是很美的,再加上“醉眠”与“独钓”,似乎HRef=https://www.qijian.info/list/yuren2/ target=_blank class=infotextkey>渔人也有点儿HRef=https://www.qijian.info/list/yinshi/ target=_blank class=infotextkey>隐士HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风度了,但是词的下句便是“HRef=https://www.qijian.info/list/qizi/ target=_blank class=infotextkey>妻子一船衣百结”,直写其全家经济HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活的HRef=https://www.qijian.info/list/jianxin/ target=_blank class=infotextkey>艰辛,这是最能表现HRef=https://www.qijian.info/list/yuren2/ target=_blank class=infotextkey>渔人处境的一笔,也正是以前词人笔下的“HRef=https://www.qijian.info/list/yuren2/ target=_blank class=infotextkey>渔人”形象所独缺的。至于“西浦月”、“南溪HRef=https://www.qijian.info/list/xue/ target=_blank class=infotextkey>雪”,那是大HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然的美,是造物主赋予全人类的,而HRef=https://www.qijian.info/list/yuren2/ target=_blank class=infotextkey>渔人在烈HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风寒水中能够享受的,也就是只有这么一点点儿。
洪适(1117~1184)南宋金石学家、诗人、词人。初名造,字温伯,又字景温;入仕后改名适,字景伯;晚年自号盘洲老人,饶州鄱阳(今江西省波阳县)人,洪皓长子,累官至尚书右仆射、同中书门下平章事兼枢密使,封魏国公,卒谥文惠。洪适与弟弟洪遵、洪迈皆以文学负盛名,有“鄱阳英气钟三秀”之称。同时,他在金石学方面造诣颇深,与欧阳修、赵明诚并称为宋代金石三大家。 ...
洪适。 洪适(1117~1184)南宋金石学家、诗人、词人。初名造,字温伯,又字景温;入仕后改名适,字景伯;晚年自号盘洲老人,饶州鄱阳(今江西省波阳县)人,洪皓长子,累官至尚书右仆射、同中书门下平章事兼枢密使,封魏国公,卒谥文惠。洪适与弟弟洪遵、洪迈皆以文学负盛名,有“鄱阳英气钟三秀”之称。同时,他在金石学方面造诣颇深,与欧阳修、赵明诚并称为宋代金石三大家。
对月书感 其一。清代。丘逢甲。 明月出沧海,我家沧海东。独怜今夜见,犹与故乡同。丧乱山河改,流亡邑里空。相思祗垂泪,顾影愧归鸿。
萧萧。。郭步韫。 萧萧木叶下园林,摇落偏惊抱恨心。老去不嫌青鬓改,愁多翻爱素帏深。菊当九日凌霜健,虫避西风隐壁吟。正是夜来愁伏枕,谁家月下击清砧。
镇淮楼下旌旗,晶明辉映云山阁。宸旒倚重,折冲千里,无逾秋壑。缓带轻裘,纶巾羽扇,从容筹略。使毡裘胆破,丁宁边吏,无生事,空沙漠。
二十四桥风月,称断楼、卷尽帘箔。绂麟华旦,饱吟玉蕊,款簪金药。驿骑朝驰,宝鞍卖赐,御筵宣押。更赐环促如,中书入令,作汾阳郭。
水龙吟·镇淮楼下旌旗。宋代。翁溪园。 镇淮楼下旌旗,晶明辉映云山阁。宸旒倚重,折冲千里,无逾秋壑。缓带轻裘,纶巾羽扇,从容筹略。使毡裘胆破,丁宁边吏,无生事,空沙漠。二十四桥风月,称断楼、卷尽帘箔。绂麟华旦,饱吟玉蕊,款簪金药。驿骑朝驰,宝鞍卖赐,御筵宣押。更赐环促如,中书入令,作汾阳郭。
寄尘异但侍元。明代。释函是。 买断青山长白云,閒栽桃李两溪分。别来樵径新松竹,忆去篱笆旧见闻。伫立不堪人境异,遥看空见水天文。谁能千里谋晨夕,归掩柴扉寄与君。
初至襄阳与熊心开总理夜话。。梁朝钟。 虎帐铜壶夜气清,羽林十万静无声。单于冬入残三辅,汉上秋成絷九营。勿虑卫青终失宠,无劳贾诩更谈兵。吴山楚水年馀别,残角空阶尽月明。