鹧鸪天·上元启醮

鹧鸪天·上元启醮朗读

子夜封章扣紫清。五霞光里佩环声。驿传风火龙鸾舞,步入烟霄孔翠迎。

瑶简重,羽衣轻。金童双引到通明。三湘五管同民乐,万岁千秋与帝龄。

  张孝祥自进士及第之日起即满怀激情关注HRef=https://www.qijian.info/list/guoshi/ target=_blank class=infotextkey>国事,及至乾道五年(1169)去世之前的六年中,原有的HRef=https://www.qijian.info/list/zhengzhi/ target=_blank class=infotextkey>政治热情虽然基本丧失,却也时不时有所流露。通过此词HRef=https://www.qijian.info/list/kaitou/ target=_blank class=infotextkey>开头两句就可以看出,词人设醮祈福消灾,“祝南HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山”亦“瞻北阙”(张孝祥另一首《鹧鸪天·上元启醮》句),HRef=https://www.qijian.info/list/qipan/ target=_blank class=infotextkey>企盼着夜深还叩击宫门,再议抗战事,共进平戎计。“子夜”,夜半子时。“封章”,言机密事之章奏皆用皂囊重封以进,故名封章,亦称封事。“紫清”,原意天上,谓HRef=https://www.qijian.info/list/shenxian/ target=_blank class=infotextkey>神仙居所,这里指翰林院,以翰林乃清贵之职,故称。“五霞”,道家称黄天、苍天、青天并皆空虚,有HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然五霞。“佩环”,玉佩,一般情况下指HRef=https://www.qijian.info/list/nuzi/ target=_blank class=infotextkey>女子,这里形容诗文韵调铿锵,亦即抗战、平戎之HRef=https://www.qijian.info/list/celun/ target=_blank class=infotextkey>策论激昂宏畅。由于词人深受老庄避世HRef=https://www.qijian.info/list/sixiang2/ target=_blank class=infotextkey>思想和道教HRef=https://www.qijian.info/list/youxian/ target=_blank class=infotextkey>游仙之说影响,以儒家为主导的HRef=https://www.qijian.info/list/jingshen/ target=_blank class=infotextkey>精神世界越来越神秘化和淡化了,所以,这首词不再有“高论逼河汉”的气势,只有“清诗鸣佩环”的飘逸。

  上片三、四句同前两句一样,仍然是一种HRef=https://www.qijian.info/list/qipan/ target=_blank class=infotextkey>企盼。“驿传”,传舍、驿站,历代封建政府供官员往来和递送HRef=https://www.qijian.info/list/gongwen/ target=_blank class=infotextkey>公文用的交通机构。“HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风火”,紧急,代指前线。“龙鸾”,龙与凤,常常HRef=https://www.qijian.info/list/biyu/ target=_blank class=infotextkey>比喻贤士或华美文章,这里喻作前线的捷报。“烟霄”,显赫处。“孔翠”,孔雀和翠HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟,以喻精华,这里则喻作隆重的礼仪接引。这两句对仗工整,轻快流畅,更以其飘逸表达了词人对收复失地的HRef=https://www.qijian.info/list/qipan/ target=_blank class=infotextkey>企盼。

  过片“瑶简”句进一步将上元设醮推向新的HRef=https://www.qijian.info/list/qipan/ target=_blank class=infotextkey>企盼。“瑶简”,即玉简,玉质的简札或手版,一指道家的符箓,一指HRef=https://www.qijian.info/list/diwang/ target=_blank class=infotextkey>帝王封禅、诏诰用的文书。“羽衣”,以羽毛织成的衣服,常称HRef=https://www.qijian.info/list/daoshi/ target=_blank class=infotextkey>道士或HRef=https://www.qijian.info/list/shenxian/ target=_blank class=infotextkey>神仙所著衣为羽衣。“金童”,仙人的侍童。“双引”,分列两旁导引。唐制谓宰相入朝须举双烛引路,余官各一,故称;宋制谓学士以上有朱衣吏一人引HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马,至入两府则朱衣二人引HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马,故称。“通明”,开通而贤明,代指HRef=https://www.qijian.info/list/junzhu/ target=_blank class=infotextkey>君主,这里是指HRef=https://www.qijian.info/list/junzhu/ target=_blank class=infotextkey>君主宫邸。从这几句又可看出,词人尽管深受避世HRef=https://www.qijian.info/list/sixiang2/ target=_blank class=infotextkey>思想和HRef=https://www.qijian.info/list/youxian/ target=_blank class=infotextkey>游仙之说影响,却仍然念念不忘朝见HRef=https://www.qijian.info/list/junzhu/ target=_blank class=infotextkey>君主以陈其所见。诚然,通明之己见当陈通明之HRef=https://www.qijian.info/list/junzhu/ target=_blank class=infotextkey>君主,该词写到这里,其HRef=https://www.qijian.info/list/qipan/ target=_blank class=infotextkey>企盼可谓透彻通明之极。

  最后一联作为全词结语,既是贺词,更是HRef=https://www.qijian.info/list/qipan/ target=_blank class=infotextkey>企盼,论时知心,披文入情。“三湘”,湖南湘乡、湘潭、湘阴(或湘源)合称三湘。古诗文中三湘多泛指湘江流域及HRef=https://www.qijian.info/list/dongtinghu/ target=_blank class=infotextkey>洞庭湖地区。“五管”,一作“五筦”,指今岭南地区,古以广、桂、容、邕、安南府皆隶广府都督统摄,谓之五府节度使,名岭南五管。词人曾在这些HRef=https://www.qijian.info/list/difang/ target=_blank class=infotextkey>地方为官。上联写的是为官心得,为官一任,当造福四方,与民同乐。

  下联写的是为臣心期,HRef=https://www.qijian.info/list/qidao/ target=_blank class=infotextkey>祈祷江HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山社稷永葆太平万万年。

  张孝祥诗词作品皆能于HRef=https://www.qijian.info/list/xiejing/ target=_blank class=infotextkey>写景HRef=https://www.qijian.info/list/xushi/ target=_blank class=infotextkey>叙事之中,流露出对HRef=https://www.qijian.info/list/guojia/ target=_blank class=infotextkey>国家HRef=https://www.qijian.info/list/mingyun/ target=_blank class=infotextkey>命运和HRef=https://www.qijian.info/list/renmin/ target=_blank class=infotextkey>人民HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活的深切HRef=https://www.qijian.info/list/guanhuai/ target=_blank class=infotextkey>关怀,此设醮HRef=https://www.qijian.info/list/qidao/ target=_blank class=infotextkey>祈祷一词也不例外。谢尧仁称赞他的文章“如HRef=https://www.qijian.info/list/dahai/ target=_blank class=infotextkey>大海之起涛澜,泰HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山之腾云气,倏散倏聚,倏明倏暗,虽千变万化,未易诘其端而寻其所穷。”(《张于湖先生集序》)

张孝祥

张孝祥(1132年-1169年),字安国,号于湖居士,汉族,简州(今属四川)人,生于明州鄞县。宋朝词人。著有《于湖集》40卷、《于湖词》1卷。其才思敏捷,词豪放爽朗,风格与苏轼相近,孝祥“尝慕东坡,每作为诗文,必问门人曰:‘比东坡如何?’” ...

张孝祥朗读
()

猜你喜欢

拂袖拜三贤,云霞映暮天。孤忠徒自许,一死竟谁怜。

玄化昭心事,丹诚付简编。明禋逢盛世,肸蚃自年年。

()

长生固非道,得道自长生。书不传关尹,言谁契广成。

罗浮观日出,句曲听松声。闻说长安好,何妨醉太平。

()

万境无声玉宇空,江山晃耀失西东。溶溶不夜梨花月,衮衮长春柳絮风。

儿女浅斟金帐酒,英雄方建铁城功。池边鹅鸭休惊扰,恐混军声耳为聋。

()

愿乞金刚四座高,长年一册压方袍。问人每爽朱提约,在我殊怜白首劳。

念佛有时行玉兔,抡材真欲踞金鳌。神宗旧事偏能忆,閒共诸僧说海涛。

()

行遍天涯等断蓬,作诗博得一生穷。可怜老境萧萧梦,常在荒山破驿中。

()

太原李,继忠襄。京兆李,王咸阳。唇齿相依势相望,搆谗煽虚撼金床。

王纲偏,圯弗攑,上弗急君父,同盟不相援。徵兵关中伐太原。

()