皇晋遘阳九,天下横氛雾。
秦赵值薄蚀,幽并逢虎据。
伊余荷宠灵,感激狥驰骛。
虽无六奇术,冀与张韩遇。
宁戚扣角歌,桓公遭乃举。
荀息冒险难,实以忠贞故。
空令日月逝,愧无古人度。
饮马出城濠,北望沙漠路。
千里何萧条,白日隐寒树。
投袂既愤懑,抚枕怀百虑。
功名惜未立,玄发已改素。
时哉苟有会,治乱惟冥数。
刘太尉琨伤乱。南北朝。江淹。 皇晋遘阳九,天下横氛雾。秦赵值薄蚀,幽并逢虎据。伊余荷宠灵,感激狥驰骛。虽无六奇术,冀与张韩遇。宁戚扣角歌,桓公遭乃举。荀息冒险难,实以忠贞故。空令日月逝,愧无古人度。饮马出城濠,北望沙漠路。千里何萧条,白日隐寒树。投袂既愤懑,抚枕怀百虑。功名惜未立,玄发已改素。时哉苟有会,治乱惟冥数。
刘琨是西晋末年的HRef=https://www.qijian.info/list/aiguo/ target=_blank class=infotextkey>爱国将领,也是诗人。现存刘琨诗仅《扶HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风歌》、《答卢谌》等三首,都写于他后期同少数HRef=https://www.qijian.info/list/minzu/ target=_blank class=infotextkey>民族入侵者的斗争中,反映的是他HRef=https://www.qijian.info/list/lizhi2/ target=_blank class=infotextkey>立志报国的雄心及HRef=https://www.qijian.info/list/zhuangzhinanchou/ target=_blank class=infotextkey>HRef=https://www.qijian.info/list/zhuangzhi/ target=_blank class=infotextkey>壮志难酬的HRef=https://www.qijian.info/list/beifen/ target=_blank class=infotextkey>悲愤HRef=https://www.qijian.info/list/xinqing/ target=_blank class=infotextkey>心情。钟嵘《诗品》说他的诗“善为凄戾之词,自有清拔之气”。刘勰《文心雕龙》也说他的诗“雅壮而多HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风。”强烈的报国HRef=https://www.qijian.info/list/yuanwang/ target=_blank class=infotextkey>愿望与严酷的HRef=https://www.qijian.info/list/xianshi2/ target=_blank class=infotextkey>现实环境使刘琨诗呈现出慷慨HRef=https://www.qijian.info/list/beiliang/ target=_blank class=infotextkey>悲凉的HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风格特征。在当时诗坛上,他的诗是独树一帜的。江淹这首拟作试图再现刘琨的这一HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风格特征。
诗题为“伤乱”,这正是刘琨后期诗歌常见的题材。诗开首四句点明了诗题中的乱:大晋王朝遭逢厄运,外族入侵,天下纷乱。北方秦、赵、幽、并等地灾祸不断,HRef=https://www.qijian.info/list/zhanluan/ target=_blank class=infotextkey>战乱频仍,处于分裂状态之中。这是对当时中原地区形势的概括。刘琨《答卢谌》诗中有这样的诗句:“厄运初遘,阳爻在六,乾象栋倾,坤仪舟覆,横厉纠纷,群妖竞逐,火燎神州,洪流华域。”江淹拟作开首四句就是从这里化出的。
紧接着“伊余”二句表明了刘琨报效HRef=https://www.qijian.info/list/guojia/ target=_blank class=infotextkey>国家的决心:承受着晋朝的恩宠,HRef=https://www.qijian.info/list/guojia/ target=_blank class=infotextkey>国家遭受厄运时,HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然要感奋而起,为国奔走献身。为了从HRef=https://www.qijian.info/list/zhanluan/ target=_blank class=infotextkey>战乱中拯救HRef=https://www.qijian.info/list/guojia/ target=_blank class=infotextkey>国家,刘琨HRef=https://www.qijian.info/list/jianku/ target=_blank class=infotextkey>艰苦转战,备尝HRef=https://www.qijian.info/list/jianxin/ target=_blank class=infotextkey>艰辛,甚至遇害前仍念念不忘抗击入侵之敌而置个人安危于不顾,为了HRef=https://www.qijian.info/list/guojia/ target=_blank class=infotextkey>国家,他确实做到了奋不顾身。
刘琨年轻时就被人目为豪杰,他自己也有远大的HRef=https://www.qijian.info/list/zhixiang/ target=_blank class=infotextkey>志向,在他自己的《重赠卢谌》诗中,他列举了姜尚、管仲、陈平、张良等古代辅佐君王建立功业的人,表明自己的HRef=https://www.qijian.info/list/zhixiang/ target=_blank class=infotextkey>志向是像他们那样建立功名。江淹这首拟作也选择了类似HRef=https://www.qijian.info/list/diangu/ target=_blank class=infotextkey>典故来表现刘琨的HRef=https://www.qijian.info/list/zhixiang/ target=_blank class=infotextkey>志向:“六奇术”指陈平为汉高祖刘邦六出奇计。张良、韩信是刘邦重要的谋臣武将。“冀与张韩遇”和刘琨自己说的“想与数子游”(《重赠卢谌》)是一个意思,表明他HRef=https://www.qijian.info/list/xiwang/ target=_blank class=infotextkey>希望建立HRef=https://www.qijian.info/list/guren2/ target=_blank class=infotextkey>古人那样的业绩。宁戚是春秋卫人,因家贫给人挽车,至齐,扣牛角而歌,齐桓公见了,认为他非常人,立即任用了他。用这个HRef=https://www.qijian.info/list/diangu/ target=_blank class=infotextkey>典故可以说明刘琨羡慕HRef=https://www.qijian.info/list/guren2/ target=_blank class=infotextkey>古人有机会施展才能。荀息是晋献公儿子奚齐的师傅,曾说臣当以HRef=https://www.qijian.info/list/zhongzhen/ target=_blank class=infotextkey>忠贞事君。献公死后奚齐为君,奚齐被杀后,荀息即以死实践自己的诺言。江淹用这个HRef=https://www.qijian.info/list/diangu/ target=_blank class=infotextkey>典故很能体现刘琨的献身HRef=https://www.qijian.info/list/jingshen/ target=_blank class=infotextkey>精神,并且充满了HRef=https://www.qijian.info/list/beizhuang/ target=_blank class=infotextkey>悲壮色彩。HRef=https://www.qijian.info/list/guojia/ target=_blank class=infotextkey>国家的动乱、HRef=https://www.qijian.info/list/guren2/ target=_blank class=infotextkey>古人的事迹HRef=https://www.qijian.info/list/jili/ target=_blank class=infotextkey>激励着刘琨。诗至此在情绪上是激昂慷慨的。
然而从“空令”二句起,诗的情绪转入了低沉HRef=https://www.qijian.info/list/beiliang/ target=_blank class=infotextkey>悲凉,紧扣了题中的“伤”字。刘琨诗中HRef=https://www.qijian.info/list/lizhi2/ target=_blank class=infotextkey>立志报国的雄心与HRef=https://www.qijian.info/list/zhuangzhinanchou/ target=_blank class=infotextkey>HRef=https://www.qijian.info/list/zhuangzhi/ target=_blank class=infotextkey>壮志难酬的HRef=https://www.qijian.info/list/beifen/ target=_blank class=infotextkey>悲愤是交织在一起的,江淹这首拟作也如此。事实上,刘琨未能实现HRef=https://www.qijian.info/list/lixiang/ target=_blank class=infotextkey>理想并不是他没有HRef=https://www.qijian.info/list/guren2/ target=_blank class=infotextkey>古人那样的才干,而是时势使他难以施展才干。眼看HRef=https://www.qijian.info/list/suiyue/ target=_blank class=infotextkey>岁月无情流逝,内心的HRef=https://www.qijian.info/list/tongku/ target=_blank class=infotextkey>痛苦和焦虑也与日俱增。刘琨自己诗歌提到HRef=https://www.qijian.info/list/guren2/ target=_blank class=infotextkey>古人的业绩一则是为了表明自己的HRef=https://www.qijian.info/list/zhixiang/ target=_blank class=infotextkey>志向,再则也是用HRef=https://www.qijian.info/list/guren2/ target=_blank class=infotextkey>古人的功成名就和自己的一无所成作对照,以显示出自己内心的HRef=https://www.qijian.info/list/tongku/ target=_blank class=infotextkey>痛苦和HRef=https://www.qijian.info/list/beifen/ target=_blank class=infotextkey>悲愤。江淹对此深有体会,故拟作中的用典和刘琨《重赠卢谌》中的用典非常相像。
诗的后半部是HRef=https://www.qijian.info/list/xiejing/ target=_blank class=infotextkey>写景与直接HRef=https://www.qijian.info/list/shuqing/ target=_blank class=infotextkey>抒情。刘琨《扶HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风歌》也有不少HRef=https://www.qijian.info/list/xiejing/ target=_blank class=infotextkey>写景之句,描写了他赴并州刺史任时沿途所见的凄惨景象,反映了他沉重的HRef=https://www.qijian.info/list/xinqing/ target=_blank class=infotextkey>心情。江淹这首拟作也吸取了刘琨诗的这一特点,插入了HRef=https://www.qijian.info/list/xiejing/ target=_blank class=infotextkey>写景诗句。城濠、HRef=https://www.qijian.info/list/shamo/ target=_blank class=infotextkey>沙漠、白日、寒树,呈现出一片萧条荒凉的景象。HRef=https://www.qijian.info/list/zhanluan/ target=_blank class=infotextkey>战乱使诗人HRef=https://www.qijian.info/list/xinqing/ target=_blank class=infotextkey>心情沉重,然而更使他HRef=https://www.qijian.info/list/fenmen/ target=_blank class=infotextkey>愤懑的是,他的抗敌行动并没有得到晋朝内部的有力支援,统治者中的一些人甚至从自己的利益出发,不HRef=https://www.qijian.info/list/xiwang/ target=_blank class=infotextkey>希望他成功,使他常常孤军奋战,屡屡受挫。拟作刻画了HRef=https://www.qijian.info/list/yingxiong/ target=_blank class=infotextkey>英雄受困时的情景:投袂即甩袖,这个动作反映了刘琨内心的强烈HRef=https://www.qijian.info/list/beifen/ target=_blank class=infotextkey>悲愤,“抚枕”是说他满怀HRef=https://www.qijian.info/list/youlǜ/ target=_blank class=infotextkey>忧虑以致夜不能寐。“功名惜未立,玄发已改素”,眼看头发由黑变白,而功名依然未建,这对怀有远大HRef=https://www.qijian.info/list/baofu/ target=_blank class=infotextkey>抱负的人来说是极HRef=https://www.qijian.info/list/tongku/ target=_blank class=infotextkey>痛苦的事。这两句也和《重赠卢谌》中“功名未及建,HRef=https://www.qijian.info/list/xiyang/ target=_blank class=infotextkey>夕阳忽西流”如出一辙。最后以“时哉苟有会,治乱惟冥数”作结。也许能够遭逢天时,有所成就,但这毕竟没有多少HRef=https://www.qijian.info/list/xiwang/ target=_blank class=infotextkey>希望,天下的治与乱,是被冥冥之中的HRef=https://www.qijian.info/list/mingyun/ target=_blank class=infotextkey>命运所操纵着的。天下动乱激起报国的HRef=https://www.qijian.info/list/zhuangzhi/ target=_blank class=infotextkey>壮志,HRef=https://www.qijian.info/list/zhuangzhinanchou/ target=_blank class=infotextkey>HRef=https://www.qijian.info/list/zhuangzhi/ target=_blank class=infotextkey>壮志难酬引起无限HRef=https://www.qijian.info/list/beifen/ target=_blank class=infotextkey>悲愤,HRef=https://www.qijian.info/list/wunai/ target=_blank class=infotextkey>无奈之余只能归之于HRef=https://www.qijian.info/list/mingyun/ target=_blank class=infotextkey>命运,最后两句语似平静,实则隐含了更深的HRef=https://www.qijian.info/list/beishang/ target=_blank class=infotextkey>悲伤,HRef=https://www.qijian.info/list/beiju/ target=_blank class=infotextkey>悲剧色彩愈浓。
将这首拟作和刘琨现存三首诗对照起来看,可以发现拟作几乎是刘琨后期诗歌的浓缩。整首诗从题材、HRef=https://www.qijian.info/list/sixiang2/ target=_blank class=infotextkey>思想HRef=https://www.qijian.info/list/ganqing/ target=_blank class=infotextkey>感情、用典、结构布局直到字句的运用和刘琨自己的诗基本吻合,而且浑然一体,毫无拼凑之感。江淹准确地把握了刘琨当时的HRef=https://www.qijian.info/list/xinli/ target=_blank class=infotextkey>心理特征,紧紧抓住了HRef=https://www.qijian.info/list/lixiang/ target=_blank class=infotextkey>理想与HRef=https://www.qijian.info/list/xianshi2/ target=_blank class=infotextkey>现实的冲突所造成的HRef=https://www.qijian.info/list/tongku/ target=_blank class=infotextkey>痛苦作为诗歌情感起伏发展的线索,因而较成功地再现了刘琨诗歌特有的HRef=https://www.qijian.info/list/sixiang2/ target=_blank class=infotextkey>思想HRef=https://www.qijian.info/list/ganqing/ target=_blank class=infotextkey>感情和慷慨HRef=https://www.qijian.info/list/beiliang/ target=_blank class=infotextkey>悲凉的HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风格特征。
江淹(444—505),字文通,南朝著名文学家、散文家,历仕三朝,宋州济阳考城(今河南省商丘市民权县)人。江淹少时孤贫好学,六岁能诗,十三岁丧父。二十岁左右在新安王刘子鸾幕下任职,开始其政治生涯,历仕南朝宋、齐、梁三代。江淹在仕途上早年不甚得志。泰始二年(466年),江淹转入建平王刘景素幕,江淹受广陵令郭彦文案牵连,被诬受贿入狱,在狱中上书陈情获释。刘景素密谋叛乱,江淹曾多次谏劝,刘景素不纳,贬江淹为建安吴兴县令。宋顺帝升明元年(477年),齐高帝萧道成执政,把江淹自吴兴召回,并任为尚书驾部郎、骠骑参军事,大受重用。 ...
江淹。 江淹(444—505),字文通,南朝著名文学家、散文家,历仕三朝,宋州济阳考城(今河南省商丘市民权县)人。江淹少时孤贫好学,六岁能诗,十三岁丧父。二十岁左右在新安王刘子鸾幕下任职,开始其政治生涯,历仕南朝宋、齐、梁三代。江淹在仕途上早年不甚得志。泰始二年(466年),江淹转入建平王刘景素幕,江淹受广陵令郭彦文案牵连,被诬受贿入狱,在狱中上书陈情获释。刘景素密谋叛乱,江淹曾多次谏劝,刘景素不纳,贬江淹为建安吴兴县令。宋顺帝升明元年(477年),齐高帝萧道成执政,把江淹自吴兴召回,并任为尚书驾部郎、骠骑参军事,大受重用。
水龙吟 戊申灯夕,云间城中作。元代。邵亨贞。 兵余重见元宵,浅寒收雨东风起。城门傍晚,金吾传令,遍张灯市。报道而今,依然放夜,纵人游戏。望愔愔巷陌,星毬散乱,经行处、无歌吹。太守传呼迢递,谩留连、通宵沈醉。香车宝马,火蛾面茧,是谁能记。-犹有儿童,等闲来问,承平遗事。奈无情野老,闻灯懒看,闭门寻睡。
李郎中元任过别湖上。明代。孙一元。 苦竹泠泠沙雨青,秋风别我钓鱼汀。好持使节朝天子,莫道江湖有客星。北固云回山历历,洪河龙斗浪冥冥。眼中经济须公等,殿上夔龙有典刑。
粤台怀古四首分韵得幽字 其三。明代。黄佐。 对酒烟霞晚,裁诗天地秋。坐闻松籁迥,行爱桂岩幽。大泽龙蛇远,荒台鹿豕游。向来南海尉,辛苦事嬴刘。
次韵云扉讲师游南山有怀张外史旧游。明代。袁华。 昔陪张外史,蹑云上崔嵬。前登风篁岭,酌泉苍藓堆。后度麦冈重,荒坟际蒿莱。陵谷嗟变迁,览兹良悲哉。维时莫春初,鸟乳声喧豗。行循灵石涧,坐觅翻经台。万竹森玉立,云扉绝纤埃。杨氏椒房亲,葬母此山隈。想当全盛日,轩盖如云来。至今清壑亭,金铺照莓苔。行觞藉草饮,蔬果杂樱梅。赖彼二三子,促席相延陪。醉题素壁间,辞翰粲琼瑰。掩映房山咏,光怪烛九垓。骑鲸上天去,化鹤何年回。二妙不可作,抚卷心孔哀。
绝句二首 其一。宋代。吴则礼。 华馆相望接使星,长淮南北已休兵。便须买酒催行乐,更觅何时是太平。