七哀诗三首·其二

七哀诗三首·其二朗读

荆蛮非我乡,何为久滞淫。

方舟泝大江,日暮愁我心。

山冈有余映,岩阿增重阴。

狐狸驰赴穴,飞鸟翔故林。

流波激清响,猴猿临岸吟。

迅风拂裳袂,白露沾衣襟。

独夜不能寐,摄衣起抚琴。

丝桐感人情,为我发悲音。

羁旅无终极,忧思壮难任。

译文

荆州不是我的家乡,却长久无奈地在这里滞留?

极目望去,大船在江心正溯流而上,天色渐晚更勾起我思乡的情愁。

山坡上映着太阳的余晖,沟岩下的阴影显得更加灰暗。

奔跑的狐狸忙着赶回自己的洞穴,飞翔的鸟儿在鸟巢上盘旋。

大江上涌动的浪花轰然作响,猿猴在临岸的山林长吟,

迅猛的江风掀起我的下衣和衣袖,秋天的露水打湿了我的衣襟。

夜深了我孤独难眠,便又披衣起床拿起了桐琴。

桐琴象理解我的心思一样,为我发出悲凉的乡音。

在外寄人篱下什么时候才是尽头,心中充满了难以排遣的忧愁。

注释

滞淫:长久停留。

方舟泝大江:方舟,方形的小船。泝(sù),通“溯”:逆流而上。

岩阿(ē):到处都是岩石的山阿。阿,山丘。

增重阴:更黑暗。

裳袂(mèi):下衣裙和上衣袖子。袂,袖子。

摄:整理。

丝桐:指琴,古人削桐为琴,拣丝为弦,故称。

羁旅:被羁绊而旅居在外,引申为长久寄居他乡。

壮:盛,指忧思深重。

难任:难以承受。

七哀诗三首·其二创作背景

  诗中诗人抒写自己久客荆州思乡怀归的感情。内容和诗人著名的《登楼赋》相似。大约同是建安十三年(公元208年)在荆州时的作品。

参考资料:

1、上海辞书出版社文学鉴赏辞典编纂中心编.《古诗三百首鉴赏辞典》:上海辞书出版社,2007.12:第157-160页

  “荆蛮”四句HRef=https://www.qijian.info/list/xioshi/ target=_blank class=infotextkey>写诗人久客荆州的HRef=https://www.qijian.info/list/kumen/ target=_blank class=infotextkey>苦闷和日暮HRef=https://www.qijian.info/list/chengchuan/ target=_blank class=infotextkey>乘船泛江时所引起的HRef=https://www.qijian.info/list/sixiang/ target=_blank class=infotextkey>思乡之情。起句自问,喷射出强烈的HRef=https://www.qijian.info/list/ganqing/ target=_blank class=infotextkey>感情,直抒久留荆州的HRef=https://www.qijian.info/list/yuanfen/ target=_blank class=infotextkey>怨愤。为销愁HRef=https://www.qijian.info/list/chengchuan/ target=_blank class=infotextkey>乘船泛江散心,不想销愁愁更愁。江上日落余辉,并船逆流而上,引起诗人HRef=https://www.qijian.info/list/sixiang/ target=_blank class=infotextkey>思乡怀归的无限HRef=https://www.qijian.info/list/youchou/ target=_blank class=infotextkey>忧愁。“愁”字虚笼全篇,诗篇始终处于这HRef=https://www.qijian.info/list/beichou/ target=_blank class=infotextkey>悲愁的氛围之中。

  “HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山冈”以下八句写日暮时的HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然HRef=https://www.qijian.info/list/jingse/ target=_blank class=infotextkey>景色,抒发诗人HRef=https://www.qijian.info/list/sigui/ target=_blank class=infotextkey>思归的HRef=https://www.qijian.info/list/qiku/ target=_blank class=infotextkey>凄苦之情。诗人摄下了落日西沉时大HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然姿态的倏忽HRef=https://www.qijian.info/list/bianhua/ target=_blank class=infotextkey>变化:HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山脊之上犹存HRef=https://www.qijian.info/list/xiyang/ target=_blank class=infotextkey>夕阳余辉,HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山谷本来就很阴暗,天将晚则更显得阴暗幽深。起两句写了HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山色秀拔,给人以清新之感;又因日将西落,HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山谷愈暗,造成了一种HRef=https://www.qijian.info/list/qiqing/ target=_blank class=infotextkey>凄清气氛。这两句取《HRef=https://www.qijian.info/list/chuci/ target=_blank class=infotextkey>楚辞·哀郢》“HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟飞还HRef=https://www.qijian.info/list/guxiang/ target=_blank class=infotextkey>故乡兮,狐死必首丘”之意。日暮时刻,狐狸归穴,HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟下窠巢。狐狸和飞HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟尚且HRef=https://www.qijian.info/list/sigui/ target=_blank class=infotextkey>思归自己的穴巢,何况于人。“流波激情响,猴猿临岸吟。”湍急的江流声浪激越,HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山上的猴猿在岸边凄厉嘶叫,气氛越发HRef=https://www.qijian.info/list/qiliang/ target=_blank class=infotextkey>凄凉。迅疾的江HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风吹动着衣袖,阴凉的露水沾湿衣裳。诗句点明秋季。秋HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风HRef=https://www.qijian.info/list/xiaose/ target=_blank class=infotextkey>萧瑟迅猛,白露阴寒湿衣,气氛更为阴冷。以上八句诗人用寒HRef=https://www.qijian.info/list/qiuri/ target=_blank class=infotextkey>秋日暮、荒江的HRef=https://www.qijian.info/list/jimo/ target=_blank class=infotextkey>寂寞、HRef=https://www.qijian.info/list/qiliang/ target=_blank class=infotextkey>凄凉的HRef=https://www.qijian.info/list/jingse/ target=_blank class=infotextkey>景色,来映衬自己内心HRef=https://www.qijian.info/list/sixiang/ target=_blank class=infotextkey>思乡念归的悲凄。情动于中而发于景,景见真情而感人。对仗HRef=https://www.qijian.info/list/youmoi/ target=_blank class=infotextkey>优美,音韵和谐,节奏感强烈,读来十分流畅。这样的例子古诗里固然少见,在建安诗里也是极少的。它已经突破了汉诗古朴浑厚的HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风格,下开两晋南朝HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风气了。

  “独夜”以下六句,由HRef=https://www.qijian.info/list/xiejing/ target=_blank class=infotextkey>写景转入集中HRef=https://www.qijian.info/list/shuqing/ target=_blank class=infotextkey>抒情,HRef=https://www.qijian.info/list/xioshi/ target=_blank class=infotextkey>写诗人夜不能眠HRef=https://www.qijian.info/list/yousi/ target=_blank class=infotextkey>忧思难忍的情状。HRef=https://www.qijian.info/list/jilu/ target=_blank class=infotextkey>羁旅之客难以返归,HRef=https://www.qijian.info/list/chousi/ target=_blank class=infotextkey>愁思不绝,夜不能眠。由“不能寐”而“摄衣起抚琴”,暗示着一种烦忧的过程。接下两句,诗人以HRef=https://www.qijian.info/list/niren/ target=_blank class=infotextkey>拟人手法赋物以人的情感,借以衬托、强化HRef=https://www.qijian.info/list/sigui/ target=_blank class=infotextkey>思归HRef=https://www.qijian.info/list/ganshang/ target=_blank class=infotextkey>感伤之情。琴也通晓人的HRef=https://www.qijian.info/list/xinqing/ target=_blank class=infotextkey>心情,为诗人的不幸而哀鸣。这“悲音”体现了诗人无处寄托又无从宣泄的HRef=https://www.qijian.info/list/aichou/ target=_blank class=infotextkey>哀愁。通过物之情表现人之情,这是传统诗歌中常用而又精巧的描写手法。最后两句HRef=https://www.qijian.info/list/beifen/ target=_blank class=infotextkey>悲愤低沉,HRef=https://www.qijian.info/list/aiyuan/ target=_blank class=infotextkey>哀怨不绝。寄居HRef=https://www.qijian.info/list/taxiang/ target=_blank class=infotextkey>他乡永无尽头,沉重HRef=https://www.qijian.info/list/youshang/ target=_blank class=infotextkey>忧伤难以承担。这HRef=https://www.qijian.info/list/beifen/ target=_blank class=infotextkey>悲愤的结句同扣篇首诗句,HRef=https://www.qijian.info/list/aiyuan/ target=_blank class=infotextkey>哀怨之情直露,毫不掩饰HRef=https://www.qijian.info/list/chousi/ target=_blank class=infotextkey>愁思深重的离人形象,令人黯然神伤。

  王粲久留荆州,不得舒展大志,此时此地,他忧多、愁多、HRef=https://www.qijian.info/list/fenmen/ target=_blank class=infotextkey>愤懑多。这首诗抒发了他的沉痛之情,也是诗人HRef=https://www.qijian.info/list/zhengzhi/ target=_blank class=infotextkey>政治HRef=https://www.qijian.info/list/lixiang/ target=_blank class=infotextkey>理想不能实现、个人HRef=https://www.qijian.info/list/baofu/ target=_blank class=infotextkey>抱负无从施展的HRef=https://www.qijian.info/list/youfen/ target=_blank class=infotextkey>忧愤HRef=https://www.qijian.info/list/xinqing/ target=_blank class=infotextkey>心情的流泻。诗中具有相当强烈的HRef=https://www.qijian.info/list/ganqing/ target=_blank class=infotextkey>感情色彩的HRef=https://www.qijian.info/list/jingwu/ target=_blank class=infotextkey>景物描写,增添了抒写HRef=https://www.qijian.info/list/sigui/ target=_blank class=infotextkey>思归之情的浓郁效果。

王粲

王粲(177-217),字仲宣,山阳郡高平(今山东微山)人。东汉末年著名文学家,“建安七子”之一,由于其文才出众,被称为“七子之冠冕”。初仕刘表,后归曹操。 ...

王粲朗读
()

猜你喜欢

自笑园丁职事新,一春风雨为供申。

笋如滕薛皆争长,瓜似朱陈已结亲。

()

与君重识面,居然见幽情。如何二仲子,独高千载名。

急雨春江白,深林野鹳鸣。此时怜把袂,翻畏棹歌声。

()

闽人虚畏甲申雨,海客真愁己卯风。千里霞光当日暮,一痕虹影在天东。

尧忧不离耕桑事,禹贡难忘战伐功。绠短汲深增百虑,那因妻子念途穷。

()
郭谏臣

不到名园久,春残花事稀。林香还入坐,草色欲沾衣。

乔木干青汉,层台落翠微。平生耽胜赏,日暮竟忘归。

()

滴滴铜壶寒漏咽,醉红楼月。宴余香殿会鸳衾,荡春心。

真珠帘下晓光侵,莺语隔琼林。宝帐欲开慵起,恋情深。

()

伏读改元诏,仍观拜相麻。

竞传新政事,方见好官家。

()