雨霖铃·槐阴添绿

雨霖铃·槐阴添绿朗读

槐阴添绿。雨馀花落,酒病相续。闲寻双杏凝伫,池塘暖、鸳鸯浴。却向窗昼卧,正春睡难足。叹好梦、一一无凭,帐掩金花坐凝目。

当时共赏移红烛。向花间、小饮杯盘促。蔷薇花下曾记,双凤带、索题诗曲。别后厌厌,应是香肌,瘦减罗幅。问燕子、不肯传情,甚入华堂宿。

译文

槐树新添了绿色。被雨淋落的花瓣洒落了一地,因过度饮酒而生病,生活几乎都在醉与病之间徘徊。闲时出外散心,寻见一对杏树,我驻足凝望,温暖的池塘里,鸳鸯成双成对。不忍看下去,怀着愁苦之情离去,回内室小睡,但因心事辗转难以入眠。虽有好梦,但醒来一切都成虚空,窗帐围掩着绣有花饰的卧榻,空荡荡卧榻上只留下自己凝目沉思。

以前二人在一起时,一边移红烛,一边共赏。面向花丛,一杯接一杯地饮酒,记得往日在蔷薇花丛中,恋人她以绣有凤国的衣带要自己题写诗词。分别后,恋人终日精神不振,本来是丰盈的肌体,却因相思而日渐消瘦,只瘦得罗裙要裁剪了才能合身。难以寻找堂前的燕子,去传达这份感情,为什么现在进入华丽的殿堂住宿。

注释

雨霖铃:词牌名,也作“雨淋铃”,双调一百零三字,前后阕各五仄韵,常用入声韵。

酒病:犹病酒。因饮酒过量而生病。

凝伫:凝望伫立、停滞不动。

鸳鸯:一种亮斑冠鸭,鸳指雄鸟,鸯指雌鸟,在中国文学中多象征夫妻和睦、相亲相爱,以及爱情坚贞不移。

金花:指器物衣履上雕刻、绣制的花饰。坐:卧榻。凝目:注目、凝视。

促:速。

蔷薇花:泛指蔷薇科,多生于路旁、田边或丘陵地的灌木丛中。

厌厌:犹恹恹,精神不振貌。

罗:古丝织物名,此指罗制的衣裙。罗幅:罗裙的分幅。

甚:为什么、怎么。华堂:华丽的殿堂。

参考资料:

1、中华书局.中华宋词鉴赏辞典,:中华书局,2008:132

2、刘石.宋词鉴赏大辞典 :中华书局,2011:347

雨霖铃·槐阴添绿创作背景

  这首词具体创作时间已不详。晁端礼有很大一部分作品描写的是歌妓的心思情态之作,不出歌筵酒席间的男欢女爱,表现自己对游宦生活感受,此篇亦即其一。

参考资料:

1、中华书局.中华宋词鉴赏辞典,:中华书局,2008:132

  上片写词人与HRef=https://www.qijian.info/list/lianren/ target=_blank class=infotextkey>恋人分开后的现状。“槐阴添绿”HRef=https://www.qijian.info/list/jieshi/ target=_blank class=infotextkey>揭示了HRef=https://www.qijian.info/list/shijian/ target=_blank class=infotextkey>时间,“添”为新添,即槐树新添绿色,所以此时应为春季。与后文“正春睡难足”所HRef=https://www.qijian.info/list/jieshi/ target=_blank class=infotextkey>揭示的时令相符。“HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨馀HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花落”描绘了一幅冷凄之景:被HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨淋落的HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花瓣洒落一地,HRef=https://www.qijian.info/list/yuhou/ target=_blank class=infotextkey>HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨后天地气氛冷冷清清。此句为下文奠定了HRef=https://www.qijian.info/list/qiliang/ target=_blank class=infotextkey>凄凉的基调,“酒病相续”,词人因消愁而HRef=https://www.qijian.info/list/yinjiu/ target=_blank class=infotextkey>饮酒,因HRef=https://www.qijian.info/list/yinjiu/ target=_blank class=infotextkey>饮酒而生病,所以“相续”。与HRef=https://www.qijian.info/list/lianren/ target=_blank class=infotextkey>恋人HRef=https://www.qijian.info/list/fenbie/ target=_blank class=infotextkey>分别后词HRef=https://www.qijian.info/list/rensheng/ target=_blank class=infotextkey>人生活是如此地HRef=https://www.qijian.info/list/tongku/ target=_blank class=infotextkey>痛苦不堪,终日只能借酒消愁,又因HRef=https://www.qijian.info/list/yinjiu/ target=_blank class=infotextkey>饮酒过度而生病,HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活几乎都在醉与病之间徘徊。闲时出外散心,寻见一对杏树,这对杏树仿佛象征着一对相爱的HRef=https://www.qijian.info/list/lianren/ target=_blank class=infotextkey>恋人,词人因此驻足凝望。他看到的是:“HRef=https://www.qijian.info/list/chitang/ target=_blank class=infotextkey>池塘暖、鸳鸯浴。”温暖的HRef=https://www.qijian.info/list/chitang/ target=_blank class=infotextkey>池塘里,一对鸳鸯在里面畅游,鸳鸯成双成对、恩恩爱爱的场景,一方面令词人羡慕,一方面又勾起他的烦心HRef=https://www.qijian.info/list/wangshi/ target=_blank class=infotextkey>往事。此情此景使其不忍再看下去,只得怀着HRef=https://www.qijian.info/list/chouku/ target=_blank class=infotextkey>愁苦HRef=https://www.qijian.info/list/xinqing/ target=_blank class=infotextkey>心情离去,回内室小睡。但因心事终难排解,所以“正春睡难足”,辗转难以入眠。虽有好梦,梦到与HRef=https://www.qijian.info/list/lianren/ target=_blank class=infotextkey>恋人相会,但醒来一切随梦而去,无一物真实可感可触,梦中一切都成虚空,使人不禁HRef=https://www.qijian.info/list/gantan/ target=_blank class=infotextkey>感叹万千,帘帐围掩着绣有HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花饰的卧榻,空荡荡的卧榻上只留下词人的凝目沉思。

  下片写词人在“金华坐”内的沉思,他回想过去,HRef=https://www.qijian.info/list/gantan/ target=_blank class=infotextkey>感叹现在。“当时共赏移红烛”,以前二人在一起时一边“移红烛”一边“共赏”。“共赏”在此处省去了宾语,所以“共赏”的对象可以更多更丰富,留给读者更多的HRef=https://www.qijian.info/list/xiangxiang/ target=_blank class=infotextkey>想象。“向HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花间、小饮杯盘促”,此为二人恩爱的又一场景,面向HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花丛,一杯接一杯地HRef=https://www.qijian.info/list/yinjiu/ target=_blank class=infotextkey>饮酒,一杯接一杯的豪饮表现了词人HRef=https://www.qijian.info/list/yuyue/ target=_blank class=infotextkey>愉悦的HRef=https://www.qijian.info/list/xinqing/ target=_blank class=infotextkey>心情。“蔷薇HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花下曾记”是“曾记蔷薇HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花下”的倒装。记得往日在蔷薇HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花丛中,HRef=https://www.qijian.info/list/lianren/ target=_blank class=infotextkey>恋人以绣有凤凰的衣带要词人题HRef=https://www.qijian.info/list/xioshi/ target=_blank class=infotextkey>写诗词。“别后厌厌”,HRef=https://www.qijian.info/list/fenbie/ target=_blank class=infotextkey>分别后,HRef=https://www.qijian.info/list/lianren/ target=_blank class=infotextkey>恋人亦终日HRef=https://www.qijian.info/list/jingshen/ target=_blank class=infotextkey>精神不振,与后文“应是香肌,瘦减罗幅”相呼应。本来是丰盈的肌体,却因HRef=https://www.qijian.info/list/xiangsi/ target=_blank class=infotextkey>相思而日渐消瘦,只瘦得罗裙要裁减了才能合身。最后一句“问HRef=https://www.qijian.info/list/yanzi/ target=_blank class=infotextkey>燕子、不肯传情,甚入华堂宿”,看似埋怨HRef=https://www.qijian.info/list/yanzi/ target=_blank class=infotextkey>燕子,实则是词人心中烦恼的一种发泄。HRef=https://www.qijian.info/list/yanzi/ target=_blank class=infotextkey>燕子并不懂HRef=https://www.qijian.info/list/renqing/ target=_blank class=infotextkey>人情,“不肯传情”也是常情,只是因为词人HRef=https://www.qijian.info/list/xiangsi/ target=_blank class=infotextkey>相思的苦恼无处发泄,便将一股怨气转嫁到HRef=https://www.qijian.info/list/yanzi/ target=_blank class=infotextkey>燕子身上而已,颇有指桑骂槐的意味。

  全词HRef=https://www.qijian.info/list/woiwan/ target=_blank class=infotextkey>委婉含蓄,“HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨馀HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花落,酒病相续”与李清照《声声慢》中“寻寻觅觅,冷冷清清,凄凄惨惨戚戚。乍暖还寒时候,最难将息。三杯两盏淡酒,怎敌他、晚来HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风急”的HRef=https://www.qijian.info/list/ganqing/ target=_blank class=infotextkey>感情氛围有相似之处。虽依旧是儿女柔情,却又与柳永的依依HRef=https://www.qijian.info/list/xibie/ target=_blank class=infotextkey>惜别不同,而是追HRef=https://www.qijian.info/list/yijiu/ target=_blank class=infotextkey>忆旧时旧伴的欢愉HRef=https://www.qijian.info/list/shiguang/ target=_blank class=infotextkey>时光,蔷薇HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花下,HRef=https://www.qijian.info/list/yanzi/ target=_blank class=infotextkey>燕子堂前,如今终究难寻,只余下无限HRef=https://www.qijian.info/list/chouchang/ target=_blank class=infotextkey>惆怅,与唐玄宗如出一辙。

晁端礼

晁端礼(1046~1113) 北宋词人。名一作元礼。字次膺。开德府清丰县(今属河南)人,因其父葬于济州任城(今山东济宁),遂为任城人。徽宗政和三年(1113),由于蔡京举荐,应诏来到京城。适逢宫禁中莲荷初生,他进《并蒂芙蓉》词,大得徽宗称赏。于是以承事郎为大晟府协律。黄称他"与万俟雅言(咏)齐名,按月律进词"(《唐宋诸贤绝妙词选》卷七)。未及供职即病逝。 ...

晁端礼朗读
()

猜你喜欢

江出入眼昔无殊,只有人事堪嗟嘘。

权门杂沓行苞苴,屠儿贩客纡青朱。

()
何绛

自今歧路各西东,事与浮云失故踪。已觉逝川伤别念,更来清镜促愁容。

星霜渐见侵华发,火影应难到洞宫。最是不堪回首处,隔江吹篴月明中。

()

司勋去已久,零落野人家。一夜杜陵雨,满村山杏花。

鬓丝天共老,归思客长嗟。蹋草行吟遍,樊川春日斜。

()
金朝觐

万里尝辛苦,高堂尚倚门。白云何处远,青眼几人存。

迈迹昌宗祏,观光近帝阍。嗟予犹碌碌,十载事鸡豚。

()

大海天之东,其处有黄金之宫,上界帝子居其中。

欲往从之,水波雷骇。几望见之,以风为解。徐福至彼,止王不来。

()

寂寞非人境,清虚惬道心。听经猿入定,破梦鹤鸣阴。

刻竹题诗遍,望云怀古深。萧萧羞两鬓,吾欲投吾簪。

()