淮上与友人别

淮上与友人别朗读

扬子江头杨柳春,杨花愁杀渡江人。

数声风笛离亭晚,君向潇湘我向秦。

译文

扬子江头杨柳青青春色惹人心,杨花似雪漫天飞舞愁杀渡江人。

微风轻拂笛声幽咽离亭染暮色,你就要南下潇湘我却奔向西秦。

注释

淮(huái)上:扬州。淮:淮水。

扬子江:长江在江苏镇江、扬州一带的干流,古称扬子江。杨柳:“柳”与“留”谐音,表示挽留之意。

杨花:柳絮。愁杀:愁绪满怀。杀,形容愁的程度之深。

风笛:风中传来的笛声。离亭:驿亭。亭是古代路旁供人休息的地方,人们常在此送别,所以称为“离亭”。

潇湘(xiāo xiāng):指今湖南一带。秦:指当时的都城长安。在今陕西境内。

参考资料:

1、雅瑟.唐诗三百首鉴赏大全集.北京:新世界出版社,2011:426

2、张国举.唐诗精华注译评.长春:长春出版社,2010:848-849

淮上与友人别创作背景

  这首诗是诗人在扬州(即题中所称“淮上”)和友人分手时所作。和通常的送行不同,这是一次各赴前程的握别:友人渡江南往潇湘(今湖南一带),自己则北向长安。

参考资料:

1、刘学锴 等.唐诗鉴赏辞典.上海:上海辞书出版社,1983:1349-1350

  晚唐绝句自杜牧、李商隐以后,单纯HRef=https://www.qijian.info/list/yilun/ target=_blank class=infotextkey>议论之HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风渐炽,HRef=https://www.qijian.info/list/shuqing/ target=_blank class=infotextkey>抒情性、形象性和HRef=https://www.qijian.info/list/yinle/ target=_blank class=infotextkey>音乐性都大为减弱。而郑谷的这首七绝则仍然保持了长于HRef=https://www.qijian.info/list/shuqing/ target=_blank class=infotextkey>抒情、富于HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风韵的特点。

  “扬子江头HRef=https://www.qijian.info/list/yangliu/ target=_blank class=infotextkey>杨柳春,杨HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花愁杀HRef=https://www.qijian.info/list/dujiang/ target=_blank class=infotextkey>渡江人。”一、二两句HRef=https://www.qijian.info/list/jijing/ target=_blank class=infotextkey>即景HRef=https://www.qijian.info/list/shuqing/ target=_blank class=infotextkey>抒情,点醒HRef=https://www.qijian.info/list/bieli/ target=_blank class=infotextkey>别离,写得潇洒不着力,读来别具一种天然的HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风韵。画面很疏朗,淡淡几笔,像一幅清新秀雅的水墨画。景中HRef=https://www.qijian.info/list/yuqing/ target=_blank class=infotextkey>寓情,富于含蕴。依依袅袅的柳丝,牵曳着彼此依依HRef=https://www.qijian.info/list/xibie/ target=_blank class=infotextkey>惜别的深情,唤起一种“柳丝长,玉骢难系”的伤离意绪;蒙蒙飘荡的杨HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花,惹动着双方缭乱不宁的离绪,勾起天涯HRef=https://www.qijian.info/list/jilu/ target=_blank class=infotextkey>羁旅的HRef=https://www.qijian.info/list/piaobo/ target=_blank class=infotextkey>漂泊之感。HRef=https://www.qijian.info/list/moihao/ target=_blank class=infotextkey>美好的江头柳色,宜人HRef=https://www.qijian.info/list/chunguang/ target=_blank class=infotextkey>春光,在这里恰恰成了HRef=https://www.qijian.info/list/liqing/ target=_blank class=infotextkey>离情别绪的触媒,所以说“愁杀HRef=https://www.qijian.info/list/dujiang/ target=_blank class=infotextkey>渡江人”。诗人用淡墨点染HRef=https://www.qijian.info/list/jingse/ target=_blank class=infotextkey>景色,用重笔抒写HRef=https://www.qijian.info/list/chouxu/ target=_blank class=infotextkey>愁绪,初看似不甚协调,细味方感到二者的和谐统一。两句中“扬子江头”、“HRef=https://www.qijian.info/list/yangliu/ target=_blank class=infotextkey>杨柳春”、“杨HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花”等同音字的有意重复,构成了一种既轻爽流利,又回环往复,富于情韵美的HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风调,使人读来既感到HRef=https://www.qijian.info/list/ganqing/ target=_blank class=infotextkey>感情的深永,又不显得过于沉重与HRef=https://www.qijian.info/list/shanggan/ target=_blank class=infotextkey>伤感。次句虽单提“HRef=https://www.qijian.info/list/dujiang/ target=_blank class=infotextkey>渡江人”,但彼此HRef=https://www.qijian.info/list/jilu/ target=_blank class=infotextkey>羁旅HRef=https://www.qijian.info/list/piaobo/ target=_blank class=infotextkey>漂泊,南北乖离,君愁吾亦愁,原是不言自明的。

  “数声HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风笛离亭晚,君向潇湘我向秦。”三、四两句,从江头HRef=https://www.qijian.info/list/jingse/ target=_blank class=infotextkey>景色收转到离亭别宴,正面抒写握别时情景。驿亭宴别,酒酣情浓,席间吹奏起了HRef=https://www.qijian.info/list/qiqing/ target=_blank class=infotextkey>凄清怨慕的笛曲。HRef=https://www.qijian.info/list/jijing/ target=_blank class=infotextkey>即景HRef=https://www.qijian.info/list/shuqing/ target=_blank class=infotextkey>抒情,所奏的也许正是象征着HRef=https://www.qijian.info/list/bieli/ target=_blank class=infotextkey>别离的《折HRef=https://www.qijian.info/list/yangliu/ target=_blank class=infotextkey>杨柳》。这笛声正倾诉出彼此的离衷,使两位即将HRef=https://www.qijian.info/list/fenshou/ target=_blank class=infotextkey>分手的HRef=https://www.qijian.info/list/youren/ target=_blank class=infotextkey>友人耳接神驰,默默相对,思绪萦绕,随HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风远扬。离笛声中,天色仿佛不知不觉地暗了下来,握别的HRef=https://www.qijian.info/list/shijian/ target=_blank class=infotextkey>时间到了。两位HRef=https://www.qijian.info/list/pengyou/ target=_blank class=infotextkey>朋友在沉沉暮霭中互道珍重,各奔前程——“君向潇湘我向秦”。诗到这里,突然停止,富有韵味。

  这首诗有一个别开生面和富于情韵的HRef=https://www.qijian.info/list/jiewei/ target=_blank class=infotextkey>结尾,使得它受到较高的评价。表面上看,末句只是交待各自行程的HRef=https://www.qijian.info/list/xushu/ target=_blank class=infotextkey>叙述语,既乏HRef=https://www.qijian.info/list/yuqingyujing/ target=_blank class=infotextkey>HRef=https://www.qijian.info/list/yuqing/ target=_blank class=infotextkey>寓情于景的描写,也无一唱三叹的HRef=https://www.qijian.info/list/shuqing/ target=_blank class=infotextkey>抒情,实际上诗的深长韵味恰恰就蕴含在这貌似朴直的不结之结当中。由于前面已通过江头HRef=https://www.qijian.info/list/chunse/ target=_blank class=infotextkey>春色、杨HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花柳丝、离亭宴饯、HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风笛暮霭等一HRef=https://www.qijian.info/list/xilie/ target=_blank class=infotextkey>系列物象情景对HRef=https://www.qijian.info/list/liqing/ target=_blank class=infotextkey>离情进行反复渲染,结句的截然而止,在反激与对照中愈益显出其内涵的丰富。临歧握别的黯然伤魂,各向天涯的无限HRef=https://www.qijian.info/list/chouxu/ target=_blank class=infotextkey>愁绪,南北异途的深长HRef=https://www.qijian.info/list/sinian/ target=_blank class=infotextkey>思念,乃至漫长旅程中的无边HRef=https://www.qijian.info/list/jimo/ target=_blank class=infotextkey>寂寞,都在这不言中得到充分的表达。“君”“我”对举,“向”字重叠,更使得这句诗增添了HRef=https://www.qijian.info/list/yongtan/ target=_blank class=infotextkey>咏叹的情味。

郑谷

郑谷(约851~910)唐朝末期著名诗人。字守愚,汉族,江西宜春市袁州区人。僖宗时进士,官都官郎中,人称郑都官。又以《鹧鸪诗》得名,人称郑鹧鸪。其诗多写景咏物之作,表现士大夫的闲情逸致。风格清新通俗,但流于浅率。曾与许裳、张乔等唱和往还,号“芳林十哲”。原有集,已散佚,存《云台编》。 ...

郑谷朗读
()

猜你喜欢

卢青山

衾中起卧两惶惶,奈汝羁怀不可降。收作梦魂才一点,散于夜色复千方。

遥思矮屋空山里,旧有斜窗断烛光。今夜此光驰万里,迢迢来照鬓髯长。

()

阮遥集平生几屐,晏平仲半世一裘。

秃翁受用能多少,槲叶为衣荷盖头。

()

全似丹青揾染成。更将何物斗轻盈。雪因舞态羞频下,云为歌声不忍行。

螺髻小,凤鞋轻。天边斗柄又斜横。水晶庭柱琉璃帐,客去同谁看月明。

()

松林缭峻岭,百尺森葱青。不知何年种,天矫乱龙形。

浓阴翳修途,当暑有馀清。长风一披拂,时作波涛声。

()

南冠君子系京华,秋色伤心广柳车。此地由来多侠客,不知谁是鲁朱家。

()

争迎春色耐秋寒,开向人间岁月宽。嫩蕊澹烟笼木笔,细香清露滴银盘。

绣成翠叶为纹巧,蒂并丛花当友看。日日呼童阶下扫,浓阴恰覆曲栏干。

()