车遥遥篇。魏晋。傅玄。 车遥遥兮马洋洋,追思君兮不可忘。君安游兮西入秦,愿为影兮随君身。君在阴兮影不见,君依光兮妾所愿。
车马遥遥行远去到何方,追念你的行踪啊不能把你遗忘。
你游历到哪里呢?是否西入秦地,我愿像影子跟随在你身旁。
你在暗处时影子无法随身,希望你永远依傍着光亮。
遥遥:言远去。
洋洋:同“扬扬”,通假字,得意的样子。
安:怎么,代词。
阴:暗处。
光:明处。
据清人陈沆《诗比兴笺》中考证,诗人傅玄“善言儿女之情”,这首诗是诗人有感于女子的情深,以一位妇人的口气所作的一首闺情诗。
参考资料:
1、杨辇宗 杨实诚.爱情诗注析:山西教育出版社,2004:132
2、魏耕原.先秦两汉魏晋南北朝诗歌鉴赏辞典:商务印书馆国际有限公司,2012:836
“黯然销魂者,唯别而已矣”!人虽已经离去,情却常难断绝。因此就有了“HRef=https://www.qijian.info/list/yangliu/ target=_blank class=infotextkey>杨柳岸、晓HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风残月”的凄伤,有了“才下眉头、却上心头”的HRef=https://www.qijian.info/list/wunai/ target=_blank class=infotextkey>无奈。此诗即借一位HRef=https://www.qijian.info/list/qizi/ target=_blank class=infotextkey>妻子真切的内心独白,抒写了这种难以言传的HRef=https://www.qijian.info/list/liqing/ target=_blank class=infotextkey>离情别意。
“车遥遥兮HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马洋洋”——诗之开篇,是女主人公HRef=https://www.qijian.info/list/zhuiyi/ target=_blank class=infotextkey>追忆夫君离去的梦幻般的虚景。不过,在此刻HRef=https://www.qijian.info/list/zhuiyi/ target=_blank class=infotextkey>追忆之际,这虚景也可能为眼前所见的实景所引发。似乎是一个春日的早晨,阳光明媚、草色青青。画面近处,则是一位倚栏而立的HRef=https://www.qijian.info/list/nuzi/ target=_blank class=infotextkey>女子,正痴痴地注视着穿过新绿树影的车HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马,东来西往。倘若能从近处观察,你便可发现:她其实并不“看着”车HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马,而是沉入了迷茫的幻境之中——眼前的车HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马,勾起了她十分珍贵的忆念。她仿佛觉得,此刻还正是亲爱的夫君离去的时候:那车身也一样颠簸、轻摇,那HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马儿也一样舒缓、潇洒。就这样在遥遥无尽的大道上去了,什么时候再见到它载着夫君归来?当消歇的HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马蹄声,终于将她从幻境中惊觉,车HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马和夫君便全都云雾般消散。HRef=https://www.qijian.info/list/moihao/ target=_blank class=infotextkey>美好的HRef=https://www.qijian.info/list/chunjing/ target=_blank class=infotextkey>春景,在女主人公眼中只变得一片黯然。这无情之景,不过让她忆及HRef=https://www.qijian.info/list/wangshi/ target=_blank class=infotextkey>往事,徒然增添一段缠绕不去的思愁罢了。
这就是“车遥遥兮HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马洋洋”所化出的诗境。这诗境妙在没有“HRef=https://www.qijian.info/list/shijian/ target=_blank class=infotextkey>时间”。它既可能是女主人公独伫楼头所见的实景,又为一个早已逝去的HRef=https://www.qijian.info/list/moihao/ target=_blank class=infotextkey>美好虚景所叠印,便在女主人公心中造出一片幻觉,引出一种HRef=https://www.qijian.info/list/chouchang/ target=_blank class=infotextkey>惆怅HRef=https://www.qijian.info/list/shiyi/ target=_blank class=infotextkey>失意的无限追念。
“HRef=https://www.qijian.info/list/zhuisi/ target=_blank class=infotextkey>追思君兮不可忘”,即承上文之境,抒发了女主人公HRef=https://www.qijian.info/list/zhuiyi/ target=_blank class=infotextkey>追忆中的HRef=https://www.qijian.info/list/qiwan/ target=_blank class=infotextkey>凄婉HRef=https://www.qijian.info/list/qingsi/ target=_blank class=infotextkey>情思。那情景怎么能够忘怀呢——当夫君登车离去时,自己是怎样以HRef=https://www.qijian.info/list/yilian/ target=_blank class=infotextkey>依恋的目光追随着车影,几乎是情不自禁地倾身于栏杆。倘若不是空间之隔,她真想伸出手去,再攀住车HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马话别一番呢!夫君究竟要去往哪里?“君安游兮西入秦”正以自问自答方式,指明了这HRef=https://www.qijian.info/list/yuanyou/ target=_blank class=infotextkey>远游的令人HRef=https://www.qijian.info/list/youchou/ target=_blank class=infotextkey>忧愁的去向。她说:夫君之入秦,既然是为了求宦进取,我HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然不能将你阻留;只是这一去颠沛万里,可教我怎能不牵挂你?句中的“安游”从字面上看,只是一种幽幽的自问之语。不过在体会女主人公心境时,读者不妨把它理解为对HRef=https://www.qijian.info/list/lutu/ target=_blank class=infotextkey>旅途平安的一片祈祝之情。她当时就这样噙着泪水,HRef=https://www.qijian.info/list/songbie/ target=_blank class=infotextkey>送别了夫君。全没有想到,夫君的“入秦”竟如此久长,使自己至今形单影只、空伫楼头。
对HRef=https://www.qijian.info/list/wangshi/ target=_blank class=infotextkey>往事的温馨HRef=https://www.qijian.info/list/zhuiyi/ target=_blank class=infotextkey>追忆,由此把女主人公推入了深深的HRef=https://www.qijian.info/list/tongku/ target=_blank class=infotextkey>痛苦之中。而人在HRef=https://www.qijian.info/list/tongku/ target=_blank class=infotextkey>痛苦的时候,HRef=https://www.qijian.info/list/xiangxiang/ target=_blank class=infotextkey>想象力往往异常活跃。在女主人公倚栏独立、顾影自伤之际,一个重要的发现吸引了她。她想:世界上什么事物最难分离?这静静跟随着她的地上的身影就是!影之于身,朝暮相随、无时不在,没有人能将它们分离须臾。那就让我作夫君的身影吧!那时候不管登HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山还是临水,我都能时时陪伴着他。倘若是举杯邀月,他便可和我HRef=https://www.qijian.info/list/yuexia/ target=_blank class=infotextkey>月下共舞;倘若他夜深难寐,我便跟随他漫步中庭——我再不会感到HRef=https://www.qijian.info/list/gudan/ target=_blank class=infotextkey>孤单,夫君也不会再有HRef=https://www.qijian.info/list/jimo/ target=_blank class=infotextkey>寂寞,那该有多好呵!“愿为影兮随君身”一句,正是女主人公顾影自伤中触发的奇妙诗思。这诗思妙在来自日常HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活,而且特别适合于常常陷入顾影自HRef=https://www.qijian.info/list/shangtong/ target=_blank class=infotextkey>伤痛苦的HRef=https://www.qijian.info/list/nuzi/ target=_blank class=infotextkey>女子HRef=https://www.qijian.info/list/xinli/ target=_blank class=infotextkey>心理。这诗思又异常动人,表现的是虽在HRef=https://www.qijian.info/list/tongku/ target=_blank class=infotextkey>痛苦之中,而HRef=https://www.qijian.info/list/guanqie/ target=_blank class=infotextkey>关切夫君犹胜过自身的HRef=https://www.qijian.info/list/qizi/ target=_blank class=infotextkey>妻子的深情。
想到这里,女主人公似乎颇有些喜意了,因为她“解决”了一个日日萦绕她的痛HRef=https://www.qijian.info/list/kunan/ target=_blank class=infotextkey>苦难题。但她忽然又想到,身影之存在是需要“光”的。若是身在背阴之处,那影子也会“不见”的,这样岂不又要分离?她简直有些焦急了,终于在诗之HRef=https://www.qijian.info/list/jiewei/ target=_blank class=infotextkey>结尾,向夫君发出了凄凄的呼唤:“君在阴兮影不见,君依光兮妾所愿”——夫君哪,你可不要到那背阴处去呀,一去我就会不见了。你站在阳光下好吗?那可是我的一片心愿呢!
这位深情的HRef=https://www.qijian.info/list/qizi/ target=_blank class=infotextkey>妻子,分明是被HRef=https://www.qijian.info/list/bieli/ target=_blank class=infotextkey>别离的HRef=https://www.qijian.info/list/tongku/ target=_blank class=infotextkey>痛苦折磨够了。在她的心中,再挨不得与夫君的片刻分离。HRef=https://www.qijian.info/list/tongku/ target=_blank class=infotextkey>痛苦的“HRef=https://www.qijian.info/list/zhuisi/ target=_blank class=infotextkey>追思”引出她化身为影的奇想,在这奇想的字字句句中,读者所听到的只是一个HRef=https://www.qijian.info/list/shengyin/ target=_blank class=infotextkey>声音:“不离”!“不离”!“不离”!而诗中那六个连续使用的“兮”字,恰如女主人公HRef=https://www.qijian.info/list/tongku/ target=_blank class=infotextkey>痛苦沉吟中的HRef=https://www.qijian.info/list/tanxi/ target=_blank class=infotextkey>叹息,又如钢琴曲中反复出现的音符,追随着HRef=https://www.qijian.info/list/sinian/ target=_blank class=infotextkey>思念的旋律,一个高似一个,一个强似一个,声声敲击在读者的心上,具有极大的感染力。
这首诗完全是女主人公的内心独白,或者说是她一片痴心的“自说自话”。迷茫中把眼前的车HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马,认作为载着夫君离去的车HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马;为了不分离,就想化为夫君的身影;而且还不准夫君站到阴处:似乎都可笑之至、无理得很。然而,这种“无理得很”的思致,倒恰恰是多情之至微妙HRef=https://www.qijian.info/list/xinli/ target=_blank class=infotextkey>心理的绝好表露。
傅玄。 傅玄(217~278年),字休奕,北地郡泥阳(今陕西铜川耀州区东南)人,西晋初年的文学家、思想家。 出身于官宦家庭,祖父傅燮,东汉汉阳太守。父亲傅干,魏扶风太守。
欲求闲局理旧学作一。宋代。晁补之。 莫求致仕且分司,此等刘伶笑妇儿。投老寸阴如寸玉,从君了事只名痴。
卖花声。清代。吴藻。 法曲冷霓裳。重谱红腔。修箫人爱月华凉。吹得秦台仙梦暖,小凤雏凰。家国感沧桑。满地斜阳。瑶天笙鹤散花忙。江管一枝春易著,不断生香。
链丹井。。释智圆。 仙去遗踪在,泠泠翠岳边。泠光涵碧甃,暗脉洩寒泉。月映冰壶浅,秋澄古鉴圆。羽人居止近,闲汲灌芝田。
妙音。。陈振家。 信如艺苑集群英,山里俨然音乐城。鸟诩舌灵歌百调,蛙矜嗓大叫千声。幽虫走兽齐吟奏,岩罅溪流相放鸣。万曲唯吾能领会,妙章句句唱和平。
湿水谣。宋代。耶律铸。 借问卢沟桥下水,甚时离了湿头山。自从流入桑乾后,几度穷兵战不还。
鹦鹉才高失帝庭,人间穷达转冥冥。久将尘土抛金紫,自慱声华付汗青。
避地盟寒空卜筑,招魂歌就或来听。笛声莫怆山阳舍,琴操期闻中散灵。
岳州临江驿见亡友凌溪子题壁怆然兴怀倚韵追悼 其二。明代。顾璘。 鹦鹉才高失帝庭,人间穷达转冥冥。久将尘土抛金紫,自慱声华付汗青。避地盟寒空卜筑,招魂歌就或来听。笛声莫怆山阳舍,琴操期闻中散灵。