杂诗三首

杂诗三首朗读

译文

家住在孟津河旁,家门与孟津渡口相对。

每天沿河有来自江南的小船,是否有丈夫从江南寄回的书信呢?

您是刚从我们家乡来的,一定了解家乡的人情世态。

请问您来的时候我家雕画花纹的窗户前,那一株腊梅花开了没有?

看见梅花已经开了,又听见鸟儿的啼叫声。

一颗充满忧愁的心看着春草生长,愈来愈茂盛的春草眼看就要连到阶前,禁不住惶恐起来了。

注释

孟津河:指河南洛阳北部的黄河南岸一带,是“武王伐纣,与八百诸侯会盟”之地,为古代交通要道。

君:对对方的尊称,您。

故乡:家乡,这里指作者的故乡。

来日:来的时候。

绮窗:雕画花纹的窗户。

寒梅:冬天绽放的梅花。

著花未:开花没有?着(zhuó)花,开花。未,用于句末,相当于“否”,表疑问。

玉阶:《万首唐人绝句》作“阶前”。

参考资料:

1、(唐)王维著;陈贻焮选注.《王维诗选 》:人民文学出版社,1959 :第125页

2、董乃斌编选 .董乃斌编选 :凤凰出版社,2006-11:第79页

3、刘学锴等著.中华古诗文赏析丛书《唐代绝句赏析》:安徽文艺出版社,2000:第70页

  其一:这首诗从触发、HRef=https://www.qijian.info/list/lianxiang/ target=_blank class=infotextkey>联想展开情感活动。女主人公住近渡口,每天沿河上下的船只从门前经过;于是她就想,其中也许有从HRef=https://www.qijian.info/list/jiangnan/ target=_blank class=infotextkey>江南来的船。HRef=https://www.qijian.info/list/zhangfu/ target=_blank class=infotextkey>丈夫在HRef=https://www.qijian.info/list/jiangnan/ target=_blank class=infotextkey>江南的某地长久不归。既然有HRef=https://www.qijian.info/list/jiangnan/ target=_blank class=infotextkey>江南船,就可能有HRef=https://www.qijian.info/list/zhangfu/ target=_blank class=infotextkey>丈夫从HRef=https://www.qijian.info/list/jiangnan/ target=_blank class=infotextkey>江南寄回的HRef=https://www.qijian.info/list/shuxin/ target=_blank class=infotextkey>书信。她可能每天都倚门望几次。每当看到渡头有船只停泊,就不免要上前去打问,可结果总是HRef=https://www.qijian.info/list/shiwang/ target=_blank class=infotextkey>失望而归。诗中说HRef=https://www.qijian.info/list/jiangnan/ target=_blank class=infotextkey>江南船“常有”,就是说HRef=https://www.qijian.info/list/shuxin/ target=_blank class=infotextkey>书信“总无”。然而,主人公仍把HRef=https://www.qijian.info/list/xiwang/ target=_blank class=infotextkey>希望寄托于下一趟船来,她想:大概HRef=https://www.qijian.info/list/shuxin/ target=_blank class=infotextkey>书信已经寄出,正在途中,所以诗的结句“寄书家中否”便是这位HRef=https://www.qijian.info/list/shaofu/ target=_blank class=infotextkey>少妇不断幻灭又不断复生的HRef=https://www.qijian.info/list/xiwang/ target=_blank class=infotextkey>希望。 

  其二:这首诗表现作者的情趣与倾向。诗人想念HRef=https://www.qijian.info/list/guxiang/ target=_blank class=infotextkey>故乡,HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然是情理之中;而喜欢梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花,则溢于言表。

  诗中的HRef=https://www.qijian.info/list/shuqing/ target=_blank class=infotextkey>抒情主人公(“我”,不一定是作者),是一个久在HRef=https://www.qijian.info/list/yixiang/ target=_blank class=infotextkey>异乡的人,忽然遇上来自HRef=https://www.qijian.info/list/guxiang/ target=_blank class=infotextkey>故乡的旧友,首先激起的HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然是强烈的HRef=https://www.qijian.info/list/xiangsi2/ target=_blank class=infotextkey>乡思,是急欲了解HRef=https://www.qijian.info/list/guxiang/ target=_blank class=infotextkey>故乡HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风物、HRef=https://www.qijian.info/list/renshi/ target=_blank class=infotextkey>人事的HRef=https://www.qijian.info/list/xinqing/ target=_blank class=infotextkey>心情。HRef=https://www.qijian.info/list/kaitou/ target=_blank class=infotextkey>开头两句,正是以一种不加修饰、接近于HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活的HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然状态的形式,传神地表达了“我”的这种HRef=https://www.qijian.info/list/ganqing/ target=_blank class=infotextkey>感情。“HRef=https://www.qijian.info/list/guxiang/ target=_blank class=infotextkey>故乡”一词迭见,正表现出HRef=https://www.qijian.info/list/xiangsi2/ target=_blank class=infotextkey>乡思之殷:“应知”云云,迹近噜,却表现出了解乡事之情的急切,透露出一种HRef=https://www.qijian.info/list/ertong/ target=_blank class=infotextkey>儿童式的天真与亲切。纯用白描记言,却简洁地将“我”在特定情形下的HRef=https://www.qijian.info/list/ganqing/ target=_blank class=infotextkey>感情、HRef=https://www.qijian.info/list/xinli/ target=_blank class=infotextkey>心理、神态、口吻等表现得栩栩如生,这其实是很省俭的笔墨。

  关于“HRef=https://www.qijian.info/list/guxiang/ target=_blank class=infotextkey>故乡事”,那是可以开一张长长的问题清单的。初唐的王绩写过一篇《在京思故园见乡人问》,从朋旧童孩、宗族弟侄、旧园新树、茅斋宽窄、柳行疏密一直问到院果林HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花,仍然意犹未尽,“羁心只欲问”;而这首诗中的“我”却撇开这些,独问对方:来日绮窗前,寒梅著HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花未?仿佛HRef=https://www.qijian.info/list/guxiang/ target=_blank class=infotextkey>故乡之值得HRef=https://www.qijian.info/list/huainian/ target=_blank class=infotextkey>怀念,就在窗前那株寒梅。这就很有些出乎常情。但又绝非故作姿态。

  一个人对HRef=https://www.qijian.info/list/guxiang/ target=_blank class=infotextkey>故乡的HRef=https://www.qijian.info/list/huainian/ target=_blank class=infotextkey>怀念,总是和那些与自己过去HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活有密切关系的人、事、物联结在一起。所谓“HRef=https://www.qijian.info/list/xiangsi2/ target=_blank class=infotextkey>乡思”,完全是一种“形象思维”,浮现在HRef=https://www.qijian.info/list/sixiang/ target=_blank class=infotextkey>思乡者脑海中的,都是一个个具体的形象或画面。HRef=https://www.qijian.info/list/guxiang/ target=_blank class=infotextkey>故乡的亲朋故旧、HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山川HRef=https://www.qijian.info/list/jingwu/ target=_blank class=infotextkey>景物、HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风土HRef=https://www.qijian.info/list/renqing/ target=_blank class=infotextkey>人情,都值得HRef=https://www.qijian.info/list/huainian/ target=_blank class=infotextkey>怀念。但引起亲切怀想的,有时往往是一些看来很平常、很细小的情事,这窗前的寒梅便是一例。它可能蕴含着当年家居HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活亲切有趣的情事。因此,这株寒梅,就不再是一般的HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然物,而成了HRef=https://www.qijian.info/list/guxiang/ target=_blank class=infotextkey>故乡的一种象征。它已经被诗化、典型化了。因此这株寒梅也HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然成了“我”的HRef=https://www.qijian.info/list/sixiang/ target=_blank class=infotextkey>思乡之情的集中寄托。从这个意义上去理解,独问“寒梅著HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花未”是完全符合HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活逻辑的。

  古代诗歌中常有这种质朴平淡而诗味浓郁的作品。它质朴到似乎不用任何技巧,实际上却包含着最高级的技巧。象这首诗中的独问寒梅,就不妨看成一种通过特殊体现一般的典型化技巧,而这种技巧却是用一种平淡质朴得如叙家常的形式来体现的。这正是所谓寓巧于朴。王绩的那首《在京思故园见乡人问》,朴质的程度也许超过这首诗,但它那一连串的发问,其HRef=https://www.qijian.info/list/yishu/ target=_blank class=infotextkey>艺术力量却远远抵不上王维的这一问。

  “君自HRef=https://www.qijian.info/list/guxiang/ target=_blank class=infotextkey>故乡来,应知HRef=https://www.qijian.info/list/guxiang/ target=_blank class=infotextkey>故乡事。”这一句看起来是问HRef=https://www.qijian.info/list/jiaxiang/ target=_blank class=infotextkey>家乡的情况,但诗人只是笼统的以“HRef=https://www.qijian.info/list/guxiang/ target=_blank class=infotextkey>故乡事”来设问,诗人心里满腹的问题一时竟不知从何问起了。这句描写出诗人的踌躇,对方的诧异。“来日绮窗前,寒梅著HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花未?”这一问倒令对方感到困惑,不问HRef=https://www.qijian.info/list/renshi/ target=_blank class=infotextkey>人事而问物事,可是正是这样一问,才是妙趣横生,令人回味无穷。其实诗人的真正目的,哪里是梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花啊。诗人想说的话,想问的问题不知从何说起,对HRef=https://www.qijian.info/list/jiaxiang/ target=_blank class=infotextkey>家乡的HRef=https://www.qijian.info/list/sinian/ target=_blank class=infotextkey>思念竟在这一个不经意的问题之中。

  其三:这首诗以时序的递进、物候的HRef=https://www.qijian.info/list/bianhua/ target=_blank class=infotextkey>变化,加深主人公的情感。“已见寒梅发”一句是对上一首询问寒梅著HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花的呼应。此句是女主人公HRef=https://www.qijian.info/list/shiwang/ target=_blank class=infotextkey>失望的深深HRef=https://www.qijian.info/list/yuanqing/ target=_blank class=infotextkey>怨情。因为光景蹉跎,不能如期践约,此时在女主人公眼中,寒梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花发已由HRef=https://www.qijian.info/list/xiwang/ target=_blank class=infotextkey>希望之光变为幻灭之色。不仅如此。便是这象征HRef=https://www.qijian.info/list/qingchun/ target=_blank class=infotextkey>青春、HRef=https://www.qijian.info/list/aiqing/ target=_blank class=infotextkey>爱情的HRef=https://www.qijian.info/list/chuntian/ target=_blank class=infotextkey>春天,欣欣向荣的HRef=https://www.qijian.info/list/chuntian/ target=_blank class=infotextkey>春天,也发生了质的HRef=https://www.qijian.info/list/bianhua/ target=_blank class=infotextkey>变化。梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花开了,HRef=https://www.qijian.info/list/zaochun/ target=_blank class=infotextkey>早春已过。百HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟叫了,仲春也已飞逝。现在是莺飞草长的HRef=https://www.qijian.info/list/muchun/ target=_blank class=infotextkey>暮春了。随着节序的推移,女主人公的心绪也由百无聊赖到终日HRef=https://www.qijian.info/list/chouchang/ target=_blank class=infotextkey>惆怅,以至看HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花落泪、见月伤心了。以前,她觉得,HRef=https://www.qijian.info/list/shijian/ target=_blank class=infotextkey>时间过去一天,距离自己HRef=https://www.qijian.info/list/moihao/ target=_blank class=infotextkey>美好HRef=https://www.qijian.info/list/yuanwang/ target=_blank class=infotextkey>愿望的实现就近一日。现在完全是逆反HRef=https://www.qijian.info/list/xinli/ target=_blank class=infotextkey>心理:HRef=https://www.qijian.info/list/shijian/ target=_blank class=infotextkey>时间愈是过得快,幻灭就愈彻底,犹如滔滔日下的HRef=https://www.qijian.info/list/jianghe/ target=_blank class=infotextkey>江河,无可如何。此时,HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟鸣,春草都变作主人公情感的对立物。诗人说女主人公是以一颗充满HRef=https://www.qijian.info/list/youchou/ target=_blank class=infotextkey>忧愁的心“视春草”,她看到愈来愈茂盛的春草眼看就要连到阶前,禁不住惶恐起来了。

王维

王维(701年-761年,一说699年—761年),字摩诘,汉族,河东蒲州(今山西运城)人,祖籍山西祁县,唐朝诗人,有“诗佛”之称。苏轼评价其:“味摩诘之诗,诗中有画;观摩诘之画,画中有诗。”开元九年(721年)中进士,任太乐丞。王维是盛唐诗人的代表,今存诗400余首,重要诗作有《相思》《山居秋暝》等。王维精通佛学,受禅宗影响很大。佛教有一部《维摩诘经》,是王维名和字的由来。王维诗书画都很有名,非常多才多艺,音乐也很精通。与孟浩然合称“王孟”。 ...

王维朗读
()

猜你喜欢

进士山东李中麓,子规江上陆沧浪。诗名相业供描画,始信多才本不祥。

()

陇头不待鹤书招,劝驾宾筵礼数饶。芹泮泳游才孔俊,鹏程鶱翥气弥高。

九山霁色浮江渚,十日春风拂柳条。一曲骊驹频唤酒,离愁楚楚正难消。

()

去年此日乱离中,霜叶寒花今又逢。雁羽不堪穷漠北,戍歌犹是大江东。

烟销衰草横塘静,日照疏林秋浦红。潦倒莫辞朝落帽,夜猿声急白蘋风。

()

传闻海蜃幻楼台,仙屋筹添瑞气开。岱岳孔林游屐遍,何当把臂向蓬莱。

()

送君无奈别情何,五日生朝客里过。心逐悬旌离汉徼,梦随春柳渡辽河。

重关复岭狼烟接,暮雨朝云海气多。应有大篇吟出塞,不须停马问干戈。

()

镜中忽忽老侵寻,政坐文穷自陆沉。

独对西风搔短发,欲谋小隐背初心。

()