马汗踏成泥,朝驰几万蹄。
雪中行地角,火处宿天倪。
塞迥心常怯,乡遥梦亦迷。
那知故园月,也到铁关西。
宿铁关西馆。唐代。岑参。 马汗踏成泥,朝驰几万蹄。雪中行地角,火处宿天倪。塞迥心常怯,乡遥梦亦迷。那知故园月,也到铁关西。
马汗落地踏成稀泥,清晨驰过几万马蹄,
雪中来到大地边缘,靠近火山宿昔天际。
边塞遥遥心常畏怯,故乡万里归梦迷迷。
谁知今夜故乡明月,随我来到铁关以西。
铁关:即铁门关,中国古代二十六名关之一,在焉耆以西五十里,为一长长的石峡,两崖壁立,其口有门,色如铁,形势险要。
地角:地之角,地的尽头,形容已走至西边极远处。
火处:火山。一说为灯火通明处。天倪:自然的分际。
迥(jiǒng):远。
那知:哪知。
唐玄宗天宝八载(749年),岑参抱着建功立业的志向,离开京师长安赴安西都护府上任。岑参途中在铁门关客舍中投宿,写下此诗。
参考资料:
1、谢楚发.高适岑参诗选译:巴蜀书社,1991:167-168
岑参首次出塞,写过许多报绘HRef=https://www.qijian.info/list/biansai/ target=_blank class=infotextkey>边塞HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活,抒发HRef=https://www.qijian.info/list/huaixiang/ target=_blank class=infotextkey>怀乡之情的HRef=https://www.qijian.info/list/youxiu/ target=_blank class=infotextkey>优秀作品。这首诗就是其中的一篇,写千里HRef=https://www.qijian.info/list/xingjun/ target=_blank class=infotextkey>行军途中对故园的HRef=https://www.qijian.info/list/huailian/ target=_blank class=infotextkey>怀恋。
诗的首联写清晨HRef=https://www.qijian.info/list/xingjun/ target=_blank class=infotextkey>行军图景。初赴HRef=https://www.qijian.info/list/biansai/ target=_blank class=infotextkey>边塞,千里HRef=https://www.qijian.info/list/xingjun/ target=_blank class=infotextkey>行军,可记载的很多,诗人舍掉其他事物,仅从战HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马汗水落地,又踏成泥水这一细节写起,从而突出HRef=https://www.qijian.info/list/xingjun/ target=_blank class=infotextkey>行军的急促和HRef=https://www.qijian.info/list/jianku/ target=_blank class=infotextkey>艰苦,描写是极真切的,没有切身的感受是写不出的。之后,诗人才又补写一笔;“朝驰几万蹄”,不仅点出HRef=https://www.qijian.info/list/shijian/ target=_blank class=infotextkey>时间:清晨,事件:HRef=https://www.qijian.info/list/xingjun/ target=_blank class=infotextkey>行军,而且以“几万蹄”交代出形驰之远,与“朝驰”相映衬进一步突出HRef=https://www.qijian.info/list/xingjun/ target=_blank class=infotextkey>行军之急切,同时把首句细节描写与长途HRef=https://www.qijian.info/list/xingjun/ target=_blank class=infotextkey>行军这一巨大场景联系在一起。这两句仅从HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马蹄着笔写HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马,而赴HRef=https://www.qijian.info/list/bianjiang/ target=_blank class=infotextkey>边将士HRef=https://www.qijian.info/list/xingjun/ target=_blank class=infotextkey>行军的急切和HRef=https://www.qijian.info/list/jianku/ target=_blank class=infotextkey>艰苦却已经表现很好了,似特写镜头,渲染急促格调,带起全篇。
诗的次两句回顾HRef=https://www.qijian.info/list/xingjun/ target=_blank class=infotextkey>行军途中经历。“地角”、“天倪”都极言HRef=https://www.qijian.info/list/biansai/ target=_blank class=infotextkey>边塞之远,而“HRef=https://www.qijian.info/list/xue/ target=_blank class=infotextkey>雪中”、“火处”则形成鲜明对照,写出边远HRef=https://www.qijian.info/list/xingjun/ target=_blank class=infotextkey>行军途中气候HRef=https://www.qijian.info/list/bianhua/ target=_blank class=infotextkey>变化的悬殊,从而用概括的笔墨为上文HRef=https://www.qijian.info/list/xingjun/ target=_blank class=infotextkey>行军提供了一个特征十分突出的广阔背景。一“行”,一“宿”,概括了HRef=https://www.qijian.info/list/xingjun/ target=_blank class=infotextkey>行军途中单调而又HRef=https://www.qijian.info/list/jianku/ target=_blank class=infotextkey>艰苦的HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活,联系“朝驰几万蹄”一句,可知“宿”是多么的短暂,而“行”又是怎样的长久。如果说首句写的是次句的一个细节,那么首联所写的就不过是次联所泻的长途HRef=https://www.qijian.info/list/xingjun/ target=_blank class=infotextkey>行军的一个极为普通的剪影了。至此鞍HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风尘,餐HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风宿露的长途HRef=https://www.qijian.info/list/xingjun/ target=_blank class=infotextkey>行军图景已写得十分突出。
在前四句描写千里HRef=https://www.qijian.info/list/xingjun/ target=_blank class=infotextkey>行军的HRef=https://www.qijian.info/list/jichu/ target=_blank class=infotextkey>基础上,后四句转写远赴HRef=https://www.qijian.info/list/biansai/ target=_blank class=infotextkey>边塞的HRef=https://www.qijian.info/list/xiangsi2/ target=_blank class=infotextkey>乡思。“塞迥”和“乡遥”承上文“地角”和“天倪”而来,是触动诗人HRef=https://www.qijian.info/list/qingsi/ target=_blank class=infotextkey>情思的客观因索,“心”和“梦”都HRef=https://www.qijian.info/list/xioshi/ target=_blank class=infotextkey>写诗人HRef=https://www.qijian.info/list/qinghuai/ target=_blank class=infotextkey>情怀,转得极为HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然。而一“怯”、一“迷”又细致入微地写出了初出HRef=https://www.qijian.info/list/biansai/ target=_blank class=infotextkey>边塞的诗人对环境的陌生和畏惧,对HRef=https://www.qijian.info/list/guxiang/ target=_blank class=infotextkey>故乡的梦绕魂牵而又难以归去。诗的最后两句写宿铁关西馆时的HRef=https://www.qijian.info/list/huaixiang/ target=_blank class=infotextkey>怀乡之馆:“哪知故园月,也到铁关西”,照应题目点出HRef=https://www.qijian.info/list/yueye/ target=_blank class=infotextkey>月夜和铁关。诗人宿于HRef=https://www.qijian.info/list/biansai/ target=_blank class=infotextkey>边塞,唯以HRef=https://www.qijian.info/list/wangyue/ target=_blank class=infotextkey>望月寄托HRef=https://www.qijian.info/list/huaixiang/ target=_blank class=infotextkey>怀乡之情,而又不写自己HRef=https://www.qijian.info/list/wangyue/ target=_blank class=infotextkey>望月,却反写HRef=https://www.qijian.info/list/mingyue/ target=_blank class=infotextkey>明月有情伴随自己,从而使自己更添HRef=https://www.qijian.info/list/xiangsi2/ target=_blank class=infotextkey>乡思,望的是“故园月”,想的是HRef=https://www.qijian.info/list/guxiang/ target=_blank class=infotextkey>故乡情,把HRef=https://www.qijian.info/list/sixiang/ target=_blank class=infotextkey>思乡之情写得很含蓄,很深切。
这首诗写塞上HRef=https://www.qijian.info/list/xingjun/ target=_blank class=infotextkey>行军,从“胡朝至夜,层层归结到“宿”字上,既有细节描绘,又有场景概括。写HRef=https://www.qijian.info/list/xiangsi2/ target=_blank class=infotextkey>乡思,既有直接点示,又以HRef=https://www.qijian.info/list/jingwu/ target=_blank class=infotextkey>景物烘托,写得十分生动,也十分含蔷。全诗八句,前六句描绘出笼时情景与HRef=https://www.qijian.info/list/xinqing/ target=_blank class=infotextkey>心情,最后才以HRef=https://www.qijian.info/list/jingwu/ target=_blank class=infotextkey>景物暗示出“宿”字,结构较别致。
岑参(约715-770年),唐代边塞诗人,南阳人,太宗时功臣岑文本重孙,后徙居江陵。[1-2] 岑参早岁孤贫,从兄就读,遍览史籍。唐玄宗天宝三载(744年)进士,初为率府兵曹参军。后两次从军边塞,先在安西节度使高仙芝幕府掌书记;天宝末年,封常清为安西北庭节度使时,为其幕府判官。代宗时,曾官嘉州刺史(今四川乐山),世称“岑嘉州”。大历五年(770年)卒于成都。 ...
岑参。 岑参(约715-770年),唐代边塞诗人,南阳人,太宗时功臣岑文本重孙,后徙居江陵。[1-2] 岑参早岁孤贫,从兄就读,遍览史籍。唐玄宗天宝三载(744年)进士,初为率府兵曹参军。后两次从军边塞,先在安西节度使高仙芝幕府掌书记;天宝末年,封常清为安西北庭节度使时,为其幕府判官。代宗时,曾官嘉州刺史(今四川乐山),世称“岑嘉州”。大历五年(770年)卒于成都。
春日杂咏二首 其一。明代。杨基。 偶自循篱出径苔,刺桐花落野棠开。一年春已无多在,几个人曾有暇来。浸谷陂塘科斗乱,浴蚕时节杜鹃哀。买山莫种闲花柳,多觅松栽与柏栽。
聊城夜泊闻扬州寇急怆然有作。明代。黎民表。 杀气朱方徙,妖星太白低。三江分部曲,五月斗鲸鲵。箭满芜城郭,笳哀邗水堤。肉飞腥赤海,炬列障丹梯。红粟千艘尽,青楼万甲齐。秋阴连斥堠,白日惨虹蜺。推毂汉庭上,屯兵吴苑西。至尊愁玉食,诸将走桐圭。东岱严军垒,聊城入鼓
栖云庵。宋代。李纲。 禅老幽栖地,云峰尺五天。江湖萦缟带,世界廓青莲。说法三乘外,藏身万象巅。潜虬蟠不去,应听祖师禅。
目病初愈示敬亭贻谋。清代。敦敏。 浮云渐尽尚模糊,惭说星眸恋若珠。对面花如隔秘雾,推窗月似障纱幮。难同阮藉论青白,好向维摩参寂无。忽忆东堂狂饮夜,灯光烂灿醉呼卢。
弋阳道中望圭峰诸山。明代。吴与弼。 峭拔立云端,能生逆旅欢。但惜世无摩诘手,不能移向画图看。
中秋下浣次计幕诸公佳什之韵。。赵善括。 驹隙匆匆不暂留,谁能宴坐学裴休。君携嘉客江亭醉,我泛扁舟楚泽秋。水浸斜阳红影湿,烟横叠巘翠光浮。何时再卜秋屏约,共踏西风烂熳游。