渡辽水

渡辽水朗读

渡辽水,此去咸阳五千里。

来时父母知隔生,重著衣裳如送死。

亦有白骨归咸阳,营家各与题本乡。

身在应无回渡日,驻马相看辽水傍。

译文

  离开咸阳,此去辽水漫漫五千里,还未出门父母就已知道此去将隔海茫茫,今生很难再次相聚。临出门时母亲又为我重新做了几件衣裳,好像怕我有去无回,万一死在路途中没有干净的衣服可以殓葬。也有征人牺牲被送回咸阳,军中长官呈请皇上让烈士本乡的人充任征戍。想想自己真是可怜,身在外时将再没有回来的日期,为此心里无限伤感,茫然驻马停在辽水之边。

注释

如:动词,去。

咸阳:古都城。

营家:军中的长官。

题:上奏呈请。

译文

渡过辽水,此时离开咸阳足有五千来里。

出征的时候父母就已知道今生很难再次相聚,便让我重新穿好衣裳,好像是伤悼我去送死一般。

打仗时还有士兵战死后尸骨被送回咸阳的,这些坟墓的碑石上都刻出了各人的家乡。

活着的战士知道应该不会有渡河归家的那一天了,只能在辽水边驻马回望远在天边的家乡。

注释

⑴辽水:指大小辽河,源出吉林和内蒙古,流经辽宁入海。

⑵咸阳:古都邑名,在今陕西咸阳东北二十里。

⑶如:动词,去。重:一作“里”,一作“裹”。

⑷营家:军中的长官。一作“茔冢”,即坟墓。

⑸题:上奏呈请。

⑹回渡:一作“渡辽”。

⑺驻马:停住了马。傍:同“旁”。

参考资料:

1、于海娣 等.唐诗鉴赏大全集.北京:中国华侨出版社,2010年12月版:第328页

2、彭定求 等.全唐诗(上).上海:上海古籍出版社,1986年10月版:第748页

  王建在贞元(唐德宗年号,785—805)年间曾在幽燕一带度过了十多年的戎HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马生涯,对HRef=https://www.qijian.info/list/bianjiang2/ target=_blank class=infotextkey>边疆HRef=https://www.qijian.info/list/zhanshi/ target=_blank class=infotextkey>战士的HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活极为熟悉,十分HRef=https://www.qijian.info/list/tongqing/ target=_blank class=infotextkey>同情他们的HRef=https://www.qijian.info/list/tongku/ target=_blank class=infotextkey>痛苦,这首诗便HRef=https://www.qijian.info/list/jielu/ target=_blank class=infotextkey>揭露了唐王朝远征高丽给HRef=https://www.qijian.info/list/renmin/ target=_blank class=infotextkey>人民带来的HRef=https://www.qijian.info/list/kunan/ target=_blank class=infotextkey>苦难。

  这两句写HRef=https://www.qijian.info/list/chuzheng/ target=_blank class=infotextkey>出征的HRef=https://www.qijian.info/list/zhanshi/ target=_blank class=infotextkey>战士背井离乡,长途征战。

  “隔生”之感、“送死”之别深刻地HRef=https://www.qijian.info/list/jieshi/ target=_blank class=infotextkey>揭示了唐代对外HRef=https://www.qijian.info/list/zhanzheng/ target=_blank class=infotextkey>战争给广大HRef=https://www.qijian.info/list/laodong/ target=_blank class=infotextkey>劳动HRef=https://www.qijian.info/list/renmin/ target=_blank class=infotextkey>人民带来的严重灾难。HRef=https://www.qijian.info/list/fumu/ target=_blank class=infotextkey>父母与儿子、HRef=https://www.qijian.info/list/qizi/ target=_blank class=infotextkey>妻子与HRef=https://www.qijian.info/list/zhangfu/ target=_blank class=infotextkey>丈夫、小孩与HRef=https://www.qijian.info/list/fuqin/ target=_blank class=infotextkey>父亲的生离死别,正是源于统治者的这些对外侵略HRef=https://www.qijian.info/list/zhanzheng/ target=_blank class=infotextkey>战争。

  “亦有白骨归咸阳,营家(一作‘茔冢’)各与题本乡。”这两句体现了远征之人的HRef=https://www.qijian.info/list/sixiang/ target=_blank class=infotextkey>思乡之情,即使死了也不忘HRef=https://www.qijian.info/list/jiaxiang/ target=_blank class=infotextkey>家乡,HRef=https://www.qijian.info/list/xiwang/ target=_blank class=infotextkey>希望落叶归根。句中的“白骨”与“茔冢”都是HRef=https://www.qijian.info/list/zhanzheng/ target=_blank class=infotextkey>战争留下的HRef=https://www.qijian.info/list/qiliang/ target=_blank class=infotextkey>凄凉的遗物,是残酷HRef=https://www.qijian.info/list/zhanzheng/ target=_blank class=infotextkey>战争的见证。HRef=https://www.qijian.info/list/qiliang/ target=_blank class=infotextkey>凄凉的遗物与HRef=https://www.qijian.info/list/sixiang/ target=_blank class=infotextkey>思乡之情融汇在一起,让人HRef=https://www.qijian.info/list/shanggan/ target=_blank class=infotextkey>伤感莫名,表达了诗人对统治阶级穷兵黩武的控诉与HRef=https://www.qijian.info/list/fenkai/ target=_blank class=infotextkey>愤慨。

  死的尚有“白骨”“归咸阳”,活着的只能隔着辽水空望HRef=https://www.qijian.info/list/jiaxiang/ target=_blank class=infotextkey>家乡。他们只能HRef=https://www.qijian.info/list/qiwang/ target=_blank class=infotextkey>期望有一天战死沙场后,自己的遗骸能够被幸运地送回HRef=https://www.qijian.info/list/changan/ target=_blank class=infotextkey>长安。远征HRef=https://www.qijian.info/list/zhanshi/ target=_blank class=infotextkey>战士的悲哀,在这字里行间表现得很浓烈。

  此诗笔力遒劲,HRef=https://www.qijian.info/list/yijing/ target=_blank class=infotextkey>意境苍凉,读来令人心摧骨折、肝肠欲绝。

王建

王建(约767年—约830年):字仲初,生于颍川(今河南许昌),唐朝诗人。其著作,《新唐书·艺文志》、《郡斋读书志》、《直斋书录解题》等皆作10卷,《崇文总目》作2卷。 ...

王建朗读
()

猜你喜欢

莪蒿露结叶初乾,白首莱衣岁若干。此日开图空掩泣,终天无复梦魂安。

()

篮舆直上八重峰,千里秋蟾咫尺中。寄语尘寰高会者,清光不与世间同。

()
周南

废堞披榛旧,羁卧毕命心。

江湖吞故壑,貌相匪斯今。

()

远国通王化,儒林得使臣。六君成典册,万里奉丝纶。
云水连孤棹,恩私在一身。悠悠龙节去,渺渺蜃楼新。
望里行还暮,波中岁又春。昏明看日御,灵怪问舟人。

()

城市方炎热,村墟乃尔凉。

拂窗桐叶下,绕舍稻花香。

()
刘崧

莫叹飘零万里身,尊前相见即相亲。黄花翠竹来江外,紫蟹银鱼出海滨。

雁度石门云气近,乌啼金井露花新。不辞令节成欢醉,总是登高能赋人。

()