点绛唇·呈洛滨筠溪二老

点绛唇·呈洛滨筠溪二老朗读

清夜沉沉,暗蛩啼处檐花落。乍凉帘幕,香绕屏山角。

堪恨归鸿,情似秋云薄。书难托,尽交寂寞,忘了前时约。

点绛唇·呈洛滨筠溪二老创作背景

  此词所作具体年代不详。据张元干《精严寺化钟疏》文:“岁在戊辰(即绍兴十八年),僧结制日,洛滨、最乐、普现(即筠溪)三居士,拉芦川老隐过其所而宿焉”,此词大约是作于这个时期。

参考资料:

1、《唐宋词鉴赏辞典》(南宋·辽·金卷).上海辞书出版社,1988年版,第1281-1282页

  上片着重HRef=https://www.qijian.info/list/xiejing/ target=_blank class=infotextkey>写景,HRef=https://www.qijian.info/list/yuqingyujing/ target=_blank class=infotextkey>HRef=https://www.qijian.info/list/yuqing/ target=_blank class=infotextkey>寓情于景;下片着重HRef=https://www.qijian.info/list/shuqing/ target=_blank class=infotextkey>抒情,曲折地表达出HRef=https://www.qijian.info/list/shitu/ target=_blank class=infotextkey>仕途的险恶与中原未复HRef=https://www.qijian.info/list/changwang/ target=_blank class=infotextkey>怅惘情绪。起二句刻画出一幅幽静的秋HRef=https://www.qijian.info/list/yejing/ target=_blank class=infotextkey>夜景色,而“啼”字和“落”字,又显示出静中有动,动中见静的意趣激发了同篇的活力。一个HRef=https://www.qijian.info/list/moihao/ target=_blank class=infotextkey>美好的HRef=https://www.qijian.info/list/shenqiu/ target=_blank class=infotextkey>深秋之夜,HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨檐滴水,蟋蟀鸣叫,仿人读来历历在目,如闻其声。这种宁静的境界与梁代王籍《入若耶溪》诗“蝉噪林逾静,HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟鸣HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山更幽”有同工异曲之妙。词中这二句是化用杜甫《醉时歌》:“清夜沉沉动春酌,灯前细HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨檐HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花落”的诗句。清王嗣奭《杜肊》解“檐HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花落”云:“檐水落,而灯光映之如银HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花。”非常接近于事实。

  “乍凉”二句承上,从户外幽静之境转而到室内境况。HRef=https://www.qijian.info/list/qiuyu/ target=_blank class=infotextkey>秋HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨连绵,靠近帘幕就感到寒气逼人,屋内香炉里散发着轻盈的烟缕,袅袅直上,萦绕在屏HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风的上端。词人由远及近,刻画生动,具体入微,把听觉、感觉、视觉组合在一起,增强了词人的立体感,这样也就着力渲染HRef=https://www.qijian.info/list/qiuye/ target=_blank class=infotextkey>秋夜清冷的气氛和HRef=https://www.qijian.info/list/gudu/ target=_blank class=infotextkey>孤独寂静的境界。

  下片HRef=https://www.qijian.info/list/shuqing/ target=_blank class=infotextkey>抒情,词人倾吐了蕴藏在心灵深处的难以直言的思绪。“堪恨”二句,以“归鸿”作HRef=https://www.qijian.info/list/biyu/ target=_blank class=infotextkey>比喻,说明心事难寄。古代有鸿雁传书的说法,但这里是写征鸿的情意如那秋云一样淡溥,不肯传书,所以显得可恨。这与李清照《念奴娇》:“征鸿过尽,万千心事难寄”的HRef=https://www.qijian.info/list/yijing/ target=_blank class=infotextkey>意境相接近,而一“恨”字,HRef=https://www.qijian.info/list/ganqing/ target=_blank class=infotextkey>感情色彩更为强烈。“秋云薄”是用杜甫《秋霁》:“天际秋云薄,从西万里HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风”的诗句。朱敦儒在《西江月》中写到:“世事短如春梦,HRef=https://www.qijian.info/list/renqing/ target=_blank class=infotextkey>人情薄如秋云。”因此,词人在这里埋怨征鸿情薄,蕴含着复杂的HRef=https://www.qijian.info/list/renqing/ target=_blank class=infotextkey>人情世态的深层用意。

  “书难托”三句,从上句“堪恨”而来,正因于“征鸿”不传HRef=https://www.qijian.info/list/shuxin/ target=_blank class=infotextkey>书信,而金兵占领中原,所以难以寄言,因此又谁能理解,作者的万千心事呢?词人在《兰陵王》词中说:“塞鸿难托,谁问潜宽旧带眼。”在这令人恼而又HRef=https://www.qijian.info/list/xiangsi/ target=_blank class=infotextkey>相思的HRef=https://www.qijian.info/list/suiyue/ target=_blank class=infotextkey>岁月里,既无法寄声传语,那就让忘掉过去的一切,任凭自己的HRef=https://www.qijian.info/list/jimo/ target=_blank class=infotextkey>寂寞无聊吧以此来打发HRef=https://www.qijian.info/list/suiyue/ target=_blank class=infotextkey>岁月。

  这首HRef=https://www.qijian.info/list/xiaoling/ target=_blank class=infotextkey>小令寥寥四十一字,但写得概括,凝练、疏隽给人以美的享受,不觉使人动情,全词缘情设景,笔力HRef=https://www.qijian.info/list/woiwan/ target=_blank class=infotextkey>委婉曲折,抒发了词人对中原不能收回的HRef=https://www.qijian.info/list/chouhen/ target=_blank class=infotextkey>愁恨之情,更显得HRef=https://www.qijian.info/list/yijing/ target=_blank class=infotextkey>意境沉郁深厚。

张元干

元干出身书香门第。其父名动,进士出身,官至龙图阁直学士,能诗。张元干受其家风影响,从小聪明好学,永泰的寒光阁、水月亭是他幼年生活和读书处。十四五岁随父亲至河北官廨(在临漳县)已能写诗,常与父亲及父亲的客人唱和,人称之“敏悟”。 ...

张元干朗读
()

猜你喜欢

斗角钩心,仿股直弦斜,裁就钿表。一卷闲云,花样别翻新妙。

那夕乞向天孙,恁慧解、欠三分到。等绣鸳、度与金针,须值藕心聪皎。

()

美人如玉树,作令得铜官。望气千峰紫,清谈六月寒。

讼庭多暇日,幽境洽馀欢。归路澄湖晚,仙城隔水看。

()

远国通王化,儒林得使臣。六君成典册,万里奉丝纶。
云水连孤棹,恩私在一身。悠悠龙节去,渺渺蜃楼新。
望里行还暮,波中岁又春。昏明看日御,灵怪问舟人。

()

明霞烂且都,雨歇霁霄铺。万国楼台莫,孤村烟火晡。

波鳞销琥珀,海色上珊瑚。一抹须弥翠,胭脂月镜孤。

()
江源

肩舆一霎度层冈,思欲振衣心未遑。望阙直穷千里目,思乡欲断九回肠。

谩怜我辈身多病,独喜吾民岁屡穰。此去綦江应不远,淩晨呼仆束轻装。

()
李宣龚

事业欲安说,溪边柳成围。当时叩门人,百过亦已衰。

此园在城东,地偏故自奇。世俗便贵耳,浊醪争载窥。

()