张元干

元干出身书香门第。其父名动,进士出身,官至龙图阁直学士,能诗。张元干受其家风影响,从小聪明好学,永泰的寒光阁、水月亭是他幼年生活和读书处。十四五岁随父亲至河北官廨(在临漳县)已能写诗,常与父亲及父亲的客人唱和,人称之“敏悟”。 张元干的诗文(397篇) 张元干的名句(8条)

()

HRef=https://www.qijian.info/list/renwu/ target=_blank class=infotextkey>人物生平

HRef=https://www.qijian.info/list/qinfen/ target=_blank class=infotextkey>勤奋HRef=https://www.qijian.info/list/dushu/ target=_blank class=infotextkey>读书 爱好诗词
  张元干20岁时,到江西南昌向东湖徐师川先生请教诗词句法,常与当地诗社名家洪刍、洪炎、苏坚、向子諲(张元干的舅父)等HRef=https://www.qijian.info/list/changhe/ target=_blank class=infotextkey>唱和。22岁时又跟HRef=https://www.qijian.info/list/fuqin/ target=_blank class=infotextkey>父亲到汴京(今河南开封)入太学上舍生,学业HRef=https://www.qijian.info/list/heshi/ target=_blank class=infotextkey>和诗词创作均大有长进,有名声。作有《菩萨蛮》等词,以清丽妩秀的韵致,显示出早年词作格调,获得人们的称赞。翌年张元干即释褐入仕,任开德府(今河南濮阳县)教授,授文林郎。随后,张元干走上诗词的创作道路和为HRef=https://www.qijian.info/list/guojia/ target=_blank class=infotextkey>国家抗击金兵侵扰献力。

协助李纲 抗击金兵
  宋靖康元年(1126年)一月,李纲任亲征行营使负责京都防务。张元干为行营属官。金兵渡过HRef=https://www.qijian.info/list/huanghe/ target=_blank class=infotextkey>黄河围攻京都(今河南开封)。危急时刻李纲挺身而出,坚决抗金,力谏死守。张元干抗金激情澎湃,立即上《却敌书》,投入李纲指挥的京都保卫战。张元干与李纲冒矢HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨亲临城上指挥杀敌,打退金兵多次进攻。张元干HRef=https://www.qijian.info/list/huiyi/ target=_blank class=infotextkey>回忆这次战斗时说:“城守麾强弩,诸班果翕然。云梯攻正急,HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨箭勇争先。中夜飞雷炮,平明破火船。”可见战斗何等激烈。金兵遭重大损失后,知李纲守城有备,于同年二月退兵,京都得解围。为此,张元干写《丙午春京城围解口号》诗,欢呼HRef=https://www.qijian.info/list/shengli/ target=_blank class=infotextkey>胜利。诗中有“九庙安全日,三军死守心。倘为襄汉幸,良复见于今”句,称颂李纲及三军“死守”京都的HRef=https://www.qijian.info/list/aiguo/ target=_blank class=infotextkey>爱国之心。HRef=https://www.qijian.info/list/fongci/ target=_blank class=infotextkey>讽刺时相弃城逃跑之策。张元干是李纲的得力助手。同年六月,李纲因坚持抗金,反对割地求和,被权奸排挤出朝,张元干也被贬流落淮上。是年冬,金兵又攻打京都,京都沦陷,徽、钦二帝被俘,北宋王朝灭亡。张元干闻京都失守,愤切之极,作《感事四首》诗,表达HRef=https://www.qijian.info/list/beifen/ target=_blank class=infotextkey>悲愤之情,热切HRef=https://www.qijian.info/list/xiwang/ target=_blank class=infotextkey>希望投入抗敌复国。

义愤作词 抒发HRef=https://www.qijian.info/list/qinghuai/ target=_blank class=infotextkey>情怀
  建炎元年(1127年)五月,宋康王赵构在南京(今河南商丘南)即位,建立南宋王朝,是为高宗。宋高宗起用李纲为宰相,张元干被召回,官朝议大夫、将作少监、充抚谕使。李纲为相后,HRef=https://www.qijian.info/list/jiji/ target=_blank class=infotextkey>积极HRef=https://www.qijian.info/list/gaige/ target=_blank class=infotextkey>改革弊政,充实国库,整军备战,主张北伐,反对迁都HRef=https://www.qijian.info/list/jiangnan/ target=_blank class=infotextkey>江南,坚决抵抗金兵侵扰。张元干HRef=https://www.qijian.info/list/jiji/ target=_blank class=infotextkey>积极配合李纲。但高宗信任的仍是卖国的主和派,执意与金议和以求偏安一隅。他们打击、排挤李纲,李纲仅任75天宰相就被罢免。建炎三年(1129年)秋,张元干目睹国势日削,南宋王朝仅存HRef=https://www.qijian.info/list/jiangnan/ target=_blank class=infotextkey>江南一隅,义愤填膺,赋《石州慢·己酉秋吴兴HRef=https://www.qijian.info/list/zhouzhong/ target=_blank class=infotextkey>舟中作》词,抒发了他收复中原的HRef=https://www.qijian.info/list/haomai/ target=_blank class=infotextkey>豪迈气概和HRef=https://www.qijian.info/list/zhuangzhinanchou/ target=_blank class=infotextkey>HRef=https://www.qijian.info/list/zhuangzhi/ target=_blank class=infotextkey>壮志难酬的HRef=https://www.qijian.info/list/beifen/ target=_blank class=infotextkey>悲愤HRef=https://www.qijian.info/list/xinqing/ target=_blank class=infotextkey>心情,并表达对李纲抗金斗争的支持。张元干也遭朝廷奸臣之谤,幸汪藻援救得以免罪。绍兴元年(1131年)春,HRef=https://www.qijian.info/list/jiangnan/ target=_blank class=infotextkey>江南战火渐息,高宗帝定居临安,无心收集失地,以求“苟安”,并任奸臣秦桧为参知政事,主战派被排挤,仁人HRef=https://www.qijian.info/list/zhishi/ target=_blank class=infotextkey>志士都不愿与其同流合污,只得HRef=https://www.qijian.info/list/tuiyin/ target=_blank class=infotextkey>退隐林泉,啸傲HRef=https://www.qijian.info/list/shanshui/ target=_blank class=infotextkey>HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山水。张元干也辞官回闽。绍兴八年(1138年)冬,奸臣秦桧、孙近等筹划与金议和、向金营纳贡,李纲坚决反对,张元干闻之怒不可遏,作《再次前韵HRef=https://www.qijian.info/list/jishi2/ target=_blank class=infotextkey>即事》诗,痛斥秦桧、孙近等主和卖国之权奸为“群羊”,表达自己请缨无路之HRef=https://www.qijian.info/list/beifen/ target=_blank class=infotextkey>悲愤。李纲在福州上疏反对朝廷议和卖国,张元干得知李纲上书事,又作《贺新郎·寄李伯纪丞相》,抒发了“气吞骄虏”的HRef=https://www.qijian.info/list/zhuangzhi/ target=_blank class=infotextkey>壮志和对权臣所谓“欲息干戈”的义愤,对李纲坚决主战、反对议和的行动表示敬仰和支持,HRef=https://www.qijian.info/list/xiwang/ target=_blank class=infotextkey>希望李纲东HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山再起,收复失地,重整朝纲,HRef=https://www.qijian.info/list/quanjie/ target=_blank class=infotextkey>劝诫统治者要吸取前朝HRef=https://www.qijian.info/list/yihen/ target=_blank class=infotextkey>遗恨。词写得慷慨HRef=https://www.qijian.info/list/beiliang/ target=_blank class=infotextkey>悲凉,感人至深,成为千古名篇。
  绍兴十二年(1142年),枢密院编修官胡铨因过去曾上疏反对议和,并请斩奸臣秦桧、孙近等以谢天下,被奸臣诬陷,HRef=https://www.qijian.info/list/bianzhe/ target=_blank class=infotextkey>贬谪昭州(今广西平乐),又遭秦桧等诬陷,再贬新州(今广东新兴县)监广州盐仓。当时,胡铨在福唐(今福建福清)闻谪命,即由福唐出发,经福州时,张元干不顾个人安危,挺身而出,作《贺新郎·送胡邦衡待制谪新州》为胡铨送行。词中,张元干抒发了对胡铨被奸臣陷害而抱不平之情感,和对祖国河HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山遭受金兵践踏的HRef=https://www.qijian.info/list/beifen/ target=_blank class=infotextkey>悲愤及对投降卖国者的HRef=https://www.qijian.info/list/fennu/ target=_blank class=infotextkey>愤怒,HRef=https://www.qijian.info/list/guiquan/ target=_blank class=infotextkey>规劝和HRef=https://www.qijian.info/list/anwei/ target=_blank class=infotextkey>安慰胡铨要放眼看古往今来的HRef=https://www.qijian.info/list/guojia/ target=_blank class=infotextkey>国家大事,不能讲恩怨私情。张元干此词写得慷慨HRef=https://www.qijian.info/list/beizhuang/ target=_blank class=infotextkey>悲壮,HRef=https://www.qijian.info/list/haomai/ target=_blank class=infotextkey>豪迈刚健,传之甚广。此事激怒了秦桧,张元干被抄家、逮捕入狱,削除名籍。秦桧的淫威没有使张元干屈服,出狱后,作《罢秩后漫兴》词HRef=https://www.qijian.info/list/shufen/ target=_blank class=infotextkey>抒愤,以HRef=https://www.qijian.info/list/kuangda/ target=_blank class=infotextkey>旷达之笔写其无所畏惧之怀,并继续抗击金兵侵扰,反对议和卖国。年届七十又作《陇头泉》,他坚信“整顿乾坤,廓清宇宙,男儿此志会须伸。”表达他杀敌救国的强烈HRef=https://www.qijian.info/list/yuanwang/ target=_blank class=infotextkey>愿望和HRef=https://www.qijian.info/list/aiguo/ target=_blank class=infotextkey>爱国HRef=https://www.qijian.info/list/jingshen/ target=_blank class=infotextkey>精神。
  张元干为了配合李纲的抗金斗争,广交抗金HRef=https://www.qijian.info/list/zhishi/ target=_blank class=infotextkey>志士,为抗金斗争出力。他交有江子我、汪藻、邓肃、辛炳、胡铨、翟汝文、王以宁等,都是主张抗击金兵侵扰的名人。张元干与他们交HRef=https://www.qijian.info/list/pengyou/ target=_blank class=infotextkey>朋友,畅谈HRef=https://www.qijian.info/list/guoshi/ target=_blank class=infotextkey>国事,写词HRef=https://www.qijian.info/list/changhe/ target=_blank class=infotextkey>唱和,HRef=https://www.qijian.info/list/jili/ target=_blank class=infotextkey>激励抗金情绪。他们在支持和配合以李纲为代表的主战派抗击金兵侵扰的斗争中发挥了很大作用。

著作丰硕 流传后世
  张元干博览群书,HRef=https://www.qijian.info/list/wenxue/ target=_blank class=infotextkey>文学HRef=https://www.qijian.info/list/xiuyang/ target=_blank class=infotextkey>修养很高,他能诗、能词、能文,其著作有《芦川归来集》10卷、《芦川词》2卷,计180余首。内容十分丰富,有HRef=https://www.qijian.info/list/xiejing/ target=_blank class=infotextkey>写景色,HRef=https://www.qijian.info/list/gesong/ target=_blank class=infotextkey>歌颂祖国的美丽江HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山;有抒发与HRef=https://www.qijian.info/list/pengyou/ target=_blank class=infotextkey>朋友之间的交往和HRef=https://www.qijian.info/list/youqing/ target=_blank class=infotextkey>友情;有怒斥昏庸误国的奸臣;有写坚决抵抗金兵侵扰等情况,他的著作洋溢着HRef=https://www.qijian.info/list/aiguo/ target=_blank class=infotextkey>爱国激情,深受人们称赞。他尤长于词,其作品中的二首《贺新郎》最为著名,被称为压卷之作,《四库全书总目》说“其词慷慨HRef=https://www.qijian.info/list/beiliang/ target=_blank class=infotextkey>悲凉,数百年后,尚想其抑塞磊落之气”。他的词HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风随着时代的HRef=https://www.qijian.info/list/bianhua/ target=_blank class=infotextkey>变化而改变,早年词作,HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风格清新、婉丽;南渡以后HRef=https://www.qijian.info/list/haofang/ target=_blank class=infotextkey>豪放、HRef=https://www.qijian.info/list/beizhuang/ target=_blank class=infotextkey>悲壮,HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风节凛然。从词的发展史看,张元干HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活于两宋之间,是一位承前启后的词作家,他继承了苏轼开创的HRef=https://www.qijian.info/list/haofang/ target=_blank class=infotextkey>豪放派的词HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风,又经过自己的创作实践,使词的内容更紧密地与抗击金兵侵扰和反对议和卖国等相结合,使词能反映时代、反映HRef=https://www.qijian.info/list/shehui/ target=_blank class=infotextkey>社会的重大HRef=https://www.qijian.info/list/zhuti/ target=_blank class=infotextkey>主题,成为对HRef=https://www.qijian.info/list/guoshi/ target=_blank class=infotextkey>国事发表见解和感触的HRef=https://www.qijian.info/list/yishu/ target=_blank class=infotextkey>艺术手段。
  张元干的词作,开拓了词的境界,赋予词以新的HRef=https://www.qijian.info/list/shengming/ target=_blank class=infotextkey>生命,开启了南宋词人的创作道路,其词的题材和HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风格,对后来的辛弃疾词派产生了重要影响,不愧为宋代著名的HRef=https://www.qijian.info/list/aiguo/ target=_blank class=infotextkey>爱国词人。

露坐榕阴须痛饮,从渠叠鼓频催。暮山新月两徘徊。离愁秋水远,醉眼晓帆开。

泛宅浮家游戏去,流行坎止忘怀。江边鸥鹭莫相猜。上林消息好,鸿雁已归来。

()

芳洲生苹芷,宿雨收晴浮暖翠。烟光如洗,几片花飞点泪。清镜空余白发添,新恨谁传红绫寄。溪涨岸痕,浪吞沙尾。

老去情怀易醉。十二阑干慵遍倚。双凫人惯风流,功名万里。梦想浓妆碧云边,目断孤帆夕阳里。何时送客,更临春水。

()

雨急云飞,惊散暮鸦,微弄凉月。谁家疏柳低迷,几点流萤明灭。夜帆风驶,满湖烟水苍茫,菰蒲零乱秋声咽。梦断酒醒时,倚危樯清绝。

心折。长庚光怒,群盗纵横,逆胡猖獗。欲挽天河,一洗中原膏血。两宫何处,塞垣祗隔长江,唾壶空击悲歌缺。万里想龙沙,泣孤臣吴越。

()

雨急云飞,惊散暮鸦,微弄凉月。谁家疏柳低迷,几点流萤明灭。夜帆风驶,满湖烟水苍茫,菰蒲零乱秋声咽。梦断酒醒时,倚危樯清绝。

心折。长庚光怒,群盗纵横,逆胡猖獗。欲挽天河,一洗中原膏血。两宫何处,塞垣祗隔长江,唾壶空击悲歌缺。万里想龙沙,泣孤臣吴越。

()

春水迷天,桃花浪、几番风恶。云乍起、远山遮尽,晚风还作。绿卷芳洲生杜若。数帆带雨烟中落。傍向来、沙觜共停桡,伤飘泊。

寒犹在,衾偏薄。肠欲断,愁难著。倚篷窗无寐,引杯孤酌。寒食清明都过却。最怜轻负年时约。想小楼、终日望归舟,人如削。

()

钓笠披云青嶂绕,绿蓑细雨春江渺。白鸟飞来风满棹。收纶了,渔童拍手樵青笑。

明月太虚同一照,浮家泛宅忘昏晓。醉眼冷看城市闹。烟波老,谁能惹得闲烦恼。

()