梅花浑似真真面,留我倚阑杆。雪晴天气,松腰玉瘦,泉眼冰寒。兴亡遗恨,一丘黄土,千古青山。老僧同醉,残碑休打,宝剑羞看。
人月圆·雪中游虎丘。元代。张可久。 梅花浑似真真面,留我倚阑杆。雪晴天气,松腰玉瘦,泉眼冰寒。兴亡遗恨,一丘黄土,千古青山。老僧同醉,残碑休打,宝剑羞看。
雪后的梅花红润娇艳仿佛仙女真真姣好的脸面,吸引我凭依着栏杆久久流连,雪后初晴的天气,松树的腰显得细瘦而泉眼的冰面特别清寒。历史兴盛衰亡留下了深深的遗憾,闺闾当年曾经是纵横天下的荚雄,如今只留下一个大大的黄土坟丘。而千古不变的是苍翠的青山,为我导游的老和尚也被美景所陶醉,就不要再去观赏拍打残破的古碑,去欣赏那一湾绿水的剑池的景观。
雪中游虎丘:虎丘,山名,在今苏州市郊。
浑似:简直象。
真真面:谓美女之面容。
一丘黄土,千古青山:黄土,虎丘传为吴王圈闯葬处,故云。青山,这里指虎丘。
残碑休打:残碑,残留之碑,打,拓碑文。旧时有人以拓碑文为生,所拓碑纸售于市。
宝剑羞看:羞于去看宝剑,对不能奋发的内疚。
参考资料:
1、毕宝魁,尹博著.元曲三百首译注评:现代出版社,2015.06:第279页
2、卢润祥.元人小令选:四川人民出版社,1981年02月第1版:第157页
张可久可考的履历中与虎丘有关系的有两次,一是大德末他二十多岁时曾游吴中,二是他至正九年(1349)曾为昆山幕僚。从该篇所写情绪看,晚年这次似更符合。
参考资料:
1、赵义山主编.元曲鉴赏辞典:商务印书馆国际有限公司,2012.01:第629页
该曲抒写HRef=https://www.qijian.info/list/xue/ target=_blank class=infotextkey>雪中游虎丘的所见所感。虎丘HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山在今苏卅市西北,是HRef=https://www.qijian.info/list/jiangnan/ target=_blank class=infotextkey>江南名胜之一。相传春秋时吴王阖闾埋葬在这里,三天后有老虎蹲踞其上,因此名“虎丘”。本曲通过HRef=https://www.qijian.info/list/xue/ target=_blank class=infotextkey>雪中HRef=https://www.qijian.info/list/youlan/ target=_blank class=infotextkey>游览虎丘而借景HRef=https://www.qijian.info/list/shuqing/ target=_blank class=infotextkey>抒情,其中蕴含着HRef=https://www.qijian.info/list/guojia/ target=_blank class=infotextkey>国家HRef=https://www.qijian.info/list/xingwang/ target=_blank class=infotextkey>兴亡之感以及士人HRef=https://www.qijian.info/list/rensheng/ target=_blank class=infotextkey>人生HRef=https://www.qijian.info/list/shiyi/ target=_blank class=infotextkey>失意、HRef=https://www.qijian.info/list/zhuangzhinanchou/ target=_blank class=infotextkey>HRef=https://www.qijian.info/list/zhuangzhi/ target=_blank class=infotextkey>壮志难酬的悲慨。
HRef=https://www.qijian.info/list/xiaoling/ target=_blank class=infotextkey>小令可分三层,HRef=https://www.qijian.info/list/kaitou/ target=_blank class=infotextkey>开头五句HRef=https://www.qijian.info/list/xiohu/ target=_blank class=infotextkey>写虎丘HRef=https://www.qijian.info/list/xue/ target=_blank class=infotextkey>雪后的美丽HRef=https://www.qijian.info/list/jingse/ target=_blank class=infotextkey>景色。“梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花浑是真真面,留我倚阑干。”表现对HRef=https://www.qijian.info/list/xue/ target=_blank class=infotextkey>雪中梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花的无限HRef=https://www.qijian.info/list/zanmoi/ target=_blank class=infotextkey>赞美和喜欢之情。把梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花HRef=https://www.qijian.info/list/biyu/ target=_blank class=infotextkey>比喻成HRef=https://www.qijian.info/list/moinu/ target=_blank class=infotextkey>美女,既写出了梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花娴雅高沽的芳姿,又写出其HRef=https://www.qijian.info/list/youxian2/ target=_blank class=infotextkey>悠闲HRef=https://www.qijian.info/list/danbo/ target=_blank class=infotextkey>淡泊不慕荣华的神韵。“HRef=https://www.qijian.info/list/xue/ target=_blank class=infotextkey>雪晴HRef=https://www.qijian.info/list/tianqi/ target=_blank class=infotextkey>天气”三句写眼前实景,“玉”、“冰”紧扣HRef=https://www.qijian.info/list/xue/ target=_blank class=infotextkey>雪字来写。“松腰”与“泉眼”可谓巧对。泉眼为俗用的现成的词语,而松腰则显然是作者精心选择和锤炼的语言,虽有斧斫痕迹,但并不生硬晦涩。后半部分由实转虚,抒发HRef=https://www.qijian.info/list/lishi/ target=_blank class=infotextkey>历史盛衰HRef=https://www.qijian.info/list/xingwang/ target=_blank class=infotextkey>兴亡HRef=https://www.qijian.info/list/bianhua/ target=_blank class=infotextkey>变化无常的深慨。“一丘黄土,千古青HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山”则用吴王阖间的丰功伟绩早已成了过眼烟云,而虎丘的青HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山却亘古永存这一HRef=https://www.qijian.info/list/xianshi2/ target=_blank class=infotextkey>现实来HRef=https://www.qijian.info/list/woiwan/ target=_blank class=infotextkey>委婉地说明HRef=https://www.qijian.info/list/rensheng/ target=_blank class=infotextkey>人生短暂,宇宙无穷这一直困扰着HRef=https://www.qijian.info/list/guren2/ target=_blank class=infotextkey>古人的深沉的HRef=https://www.qijian.info/list/rensheng/ target=_blank class=infotextkey>人生HRef=https://www.qijian.info/list/zheli/ target=_blank class=infotextkey>哲理。这是第二层。最后三句是第三层,表现自己已完全被这里的HRef=https://www.qijian.info/list/moijing/ target=_blank class=infotextkey>美景所陶醉,又陷入到对宇宙与HRef=https://www.qijian.info/list/rensheng/ target=_blank class=infotextkey>人生之奥秘的HRef=https://www.qijian.info/list/sisuo/ target=_blank class=infotextkey>思索之中,敞对一切部不感兴趣了。不要说残碑无心去拍打,就连著名的剑池也无心再去观看了。全篇景起景收,情景交融,很有韵味。
全篇由HRef=https://www.qijian.info/list/xiejing/ target=_blank class=infotextkey>写景、HRef=https://www.qijian.info/list/huaigu/ target=_blank class=infotextkey>怀古、HRef=https://www.qijian.info/list/shangjin/ target=_blank class=infotextkey>伤今三部分组成,HRef=https://www.qijian.info/list/fenbie/ target=_blank class=infotextkey>分别写HRef=https://www.qijian.info/list/chuyou/ target=_blank class=infotextkey>出游虎丘时的所见、所感、所叹,意脉清晰,结构谨严。遣词造句都很精到,值得仔细回味和借鉴。
张可久(约1270~1348以后)字小山(一说名伯远,字可久,号小山)(《尧山堂外纪》);一说名张可久肖像(林晋生作)可久,字伯远,号小山(《词综》);又一说字仲远,号小山(《四库全书总目提要》),庆元(治所在今浙江宁波鄞县)人,元朝重要散曲家,剧作家,与乔吉并称“双壁”,与张养浩合为“二张”。 ...
张可久。 张可久(约1270~1348以后)字小山(一说名伯远,字可久,号小山)(《尧山堂外纪》);一说名张可久肖像(林晋生作)可久,字伯远,号小山(《词综》);又一说字仲远,号小山(《四库全书总目提要》),庆元(治所在今浙江宁波鄞县)人,元朝重要散曲家,剧作家,与乔吉并称“双壁”,与张养浩合为“二张”。
上南行十二首 其四。元代。方回。 七里南山边,更作三里程。十里旧榷界,双桥酒有声。身老友朋尽,事殊时代更。茅店迷处所,饮徒眠九京。
曹氏寒碧即事。宋代。葛绍体。 屋头杨柳绿参差,小竹疎花此更宜。帘漾水纹闲昼日,早秋风物似春时。
为许氏赠妾。明代。皇甫汸。 窈窕一佳人,铅华世绝伦。花因解语艳,山入画眉颦。宝髻随时广,罗衣逐态新。坐令幽谷里,无夜不生春。
无题集玉溪生诗十九首 其二。。胡士莹。 春阴只欲傍高楼,楼上黄昏望欲休。蜡照半笼金翡翠,绣檀回枕玉雕锼。宓妃腰细才胜露,王粲春来更远游。目断故园人不至,花明柳暗绕天愁。
长安四时辞四首 其四。明代。胡应麟。 红袖炙瑶笙,夜醉平原馆。拂曙共鸣珂,天街雪花满。