张可久(约1270~1348以后)字小山(一说名伯远,字可久,号小山)(《尧山堂外纪》);一说名张可久肖像(林晋生作)可久,字伯远,号小山(《词综》);又一说字仲远,号小山(《四库全书总目提要》),庆元(治所在今浙江宁波鄞县)人,元朝重要散曲家,剧作家,与乔吉并称“双壁”,与张养浩合为“二张”。 张可久的诗文(330篇) 张可久的名句(18条)
最为多产的HRef=https://www.qijian.info/list/sanqu/ target=_blank class=infotextkey>散曲大家
张毕生致力于词曲的创作,是元代最为多产的HRef=https://www.qijian.info/list/sanqu/ target=_blank class=infotextkey>散曲大家,也是HRef=https://www.qijian.info/list/yuanqu/ target=_blank class=infotextkey>元曲的集大成者之一,其在世时便享有盛誉。其作品HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风格多样“或咏HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风光、或述颓放HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活、或为酬作、或写HRef=https://www.qijian.info/list/guiqing/ target=_blank class=infotextkey>闺情”,是元代HRef=https://www.qijian.info/list/sanqu/ target=_blank class=infotextkey>散曲中“清丽派”的代表作家。其HRef=https://www.qijian.info/list/sanqu/ target=_blank class=infotextkey>散曲,元世已有《今HRef=https://www.qijian.info/list/yuefu/ target=_blank class=infotextkey>乐府》、《苏堤渔唱》、《吴盐》三种行于世(见曹本《录鬼簿》),且胡正臣子胡存善已编有《小HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山HRef=https://www.qijian.info/list/yuefu/ target=_blank class=infotextkey>乐府》(同上)。今存HRef=https://www.qijian.info/list/sanqu/ target=_blank class=infotextkey>散曲,据隋树森《全元HRef=https://www.qijian.info/list/sanqu/ target=_blank class=infotextkey>散曲》所辑,共HRef=https://www.qijian.info/list/xiaoling/ target=_blank class=infotextkey>小令八百五十五首,套数九套,其数量为元人之冠。小HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山亦能诗,见于《元诗选》癸集,然以HRef=https://www.qijian.info/list/sanqu/ target=_blank class=infotextkey>散曲盛称于世。元·高栻《双调·殿前欢《题小HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山苏堤渔唱》称其“才华压尽香奁句,字字清殊”,“价等连城玉,名重《长门赋》”;大食惟寅《双调·燕引雏》《奉寄小HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山先辈》称其“声传南国,名播中州”。明·贾仲明补《录鬼簿》挽词,称“照耀乾坤《今HRef=https://www.qijian.info/list/yuefu/ target=_blank class=infotextkey>乐府》,《苏堤渔唱》文相助,又《吴盐》余意续”,“荆HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山玉,合浦珠,压倒群儒”(天一阁本《录鬼簿》)。明·朱权《太和正音谱》评其词“如瑶天笙鹤”,又称“其词清而且丽,华而不艳,有不吃烟火食气,真可谓不羁之才;若被太华之仙HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风,招蓬莱之海月,诚词林之宗匠也,当以九方皋之眼相之”。明·李开先序乔吉、张可久二家HRef=https://www.qijian.info/list/xiaoling/ target=_blank class=infotextkey>小令,谓“HRef=https://www.qijian.info/list/yuefu/ target=_blank class=infotextkey>乐府之有乔张,犹诗家之有李杜”,王骥德《曲律》则辩云:“李则(王)实甫,杜则(HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马)东篱,始当;乔、张,盖长吉、义HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山之流”。清·刘熙载《艺概》称乔、张“两家固同一骚雅,不落俳语,惟张尤翛然独远耳”。今人或有以为小HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山曲HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风雅丽,其曲作有“不脱词境”、“词曲间几乎一致”者,但亦肯定“小HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山一人造境,亦HRef=https://www.qijian.info/list/sanqu/ target=_blank class=infotextkey>散曲中清华一派之所由立也”(任讷《曲谐》)。
部分作品如〔庆东原〕《和HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马致远先辈韵》等抒发穷通无定,世态炎凉的HRef=https://www.qijian.info/list/gankai/ target=_blank class=infotextkey>感慨;〔卖HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花声〕《HRef=https://www.qijian.info/list/huaigu/ target=_blank class=infotextkey>怀古》等曲写HRef=https://www.qijian.info/list/baixing/ target=_blank class=infotextkey>百姓的HRef=https://www.qijian.info/list/tongku/ target=_blank class=infotextkey>痛苦和世道的险恶。这类作品充满愤世嫉俗的HRef=https://www.qijian.info/list/ganqing/ target=_blank class=infotextkey>感情,在一定程度上反映了当时HRef=https://www.qijian.info/list/shehui/ target=_blank class=infotextkey>社会黑白颠倒、贤愚不分的HRef=https://www.qijian.info/list/xianshi2/ target=_blank class=infotextkey>现实。他的小HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山HRef=https://www.qijian.info/list/sanqu/ target=_blank class=infotextkey>散曲的又一内容是HRef=https://www.qijian.info/list/xiangwang/ target=_blank class=infotextkey>向往HRef=https://www.qijian.info/list/guiyin/ target=_blank class=infotextkey>归隐,描写HRef=https://www.qijian.info/list/guiyin/ target=_blank class=infotextkey>归隐HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活中的情景。“依松涧,结草庐,HRef=https://www.qijian.info/list/dushu/ target=_blank class=infotextkey>读书声翠微深处。”张可久结交的多为官员和文人,HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活面比较狭窄,作品内容不够广阔,不少HRef=https://www.qijian.info/list/changhe/ target=_blank class=infotextkey>唱和之作,显得平庸。虽有HRef=https://www.qijian.info/list/fenmen/ target=_blank class=infotextkey>愤懑和HRef=https://www.qijian.info/list/buman/ target=_blank class=infotextkey>不满,但仍表现出一种“怨而不怒”的色彩。张可久是元代HRef=https://www.qijian.info/list/sanqu/ target=_blank class=infotextkey>散曲清丽派的代表作家。他的HRef=https://www.qijian.info/list/sanqu/ target=_blank class=infotextkey>散曲的HRef=https://www.qijian.info/list/yishu/ target=_blank class=infotextkey>艺术特点是:讲究格律音韵;着力于炼字炼句,对仗工整,字句和美;融合运用诗、词作法,讲究蕴藉工丽,而且常常熔铸诗词名句,藉以入于典雅。其作品多为欣赏HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山光水色,抒写个人HRef=https://www.qijian.info/list/qinghuai/ target=_blank class=infotextkey>情怀和应酬HRef=https://www.qijian.info/list/huaigu/ target=_blank class=infotextkey>怀古之作。作品表现了HRef=https://www.qijian.info/list/xianshi/ target=_blank class=infotextkey>闲适散逸的情趣,同时吸收了诗词的声律,句法及辞藻到HRef=https://www.qijian.info/list/sanqu/ target=_blank class=infotextkey>散曲中,形成一种清丽而不失HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然的HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风格。明清以来颇为文人推重。明朱权《太和正音谱》誉之为“词林之宗匠”。享誉当时,是一代曲HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风转捩的关键HRef=https://www.qijian.info/list/renwu/ target=_blank class=infotextkey>人物。元HRef=https://www.qijian.info/list/sanqu/ target=_blank class=infotextkey>散曲前期创作崇尚HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然真率,后期则HRef=https://www.qijian.info/list/zhuiqiu/ target=_blank class=infotextkey>追求清丽雅正。张可久的创作实践在曲HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风转变中起了重要作用。其HRef=https://www.qijian.info/list/sanqu/ target=_blank class=infotextkey>散曲在后期被视为典范。
地位
张可久早年与HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马致远、卢挚、贯云石有交往,曾互相作曲HRef=https://www.qijian.info/list/changhe/ target=_blank class=infotextkey>唱和。而他的HRef=https://www.qijian.info/list/sanqu/ target=_blank class=infotextkey>散曲里涉及的是HRef=https://www.qijian.info/list/yinju/ target=_blank class=infotextkey>隐居和游荡的江湖HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活,正如他自己所形象概括的“半纸虚名,万里修程”[上小楼《春思》]。
张可久长期为吏的HRef=https://www.qijian.info/list/shenshi/ target=_blank class=infotextkey>身世,对他的创作很有影响。HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活的HRef=https://www.qijian.info/list/kanke/ target=_blank class=infotextkey>坎坷使他抑郁HRef=https://www.qijian.info/list/beishang/ target=_blank class=infotextkey>悲伤,HRef=https://www.qijian.info/list/xiangwang/ target=_blank class=infotextkey>向往HRef=https://www.qijian.info/list/guiyin/ target=_blank class=infotextkey>归隐。因此,描写HRef=https://www.qijian.info/list/guiyin/ target=_blank class=infotextkey>归隐HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活的景和情在作品中就显得多一些。“HRef=https://www.qijian.info/list/guiyin/ target=_blank class=infotextkey>归隐”虽然是一个传统题材,而对张可久来说,有其特殊的、深切的HRef=https://www.qijian.info/list/sixiang2/ target=_blank class=infotextkey>思想内涵:他一生奔波于宦海,到70岁尚任小吏“昆HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山县幕僚”;80岁还任“监税松源”,有不得已的苦衷……他结交的多为官员和文人,因此HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活面比较狭窄,作品内容不够广阔。他有不少HRef=https://www.qijian.info/list/changhe/ target=_blank class=infotextkey>唱和之作,不论在HRef=https://www.qijian.info/list/sixiang2/ target=_blank class=infotextkey>思想上或HRef=https://www.qijian.info/list/yishu/ target=_blank class=infotextkey>艺术上都显得平庸;同时他的HRef=https://www.qijian.info/list/shehui/ target=_blank class=infotextkey>社会地位和经历,又决定了他的HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活HRef=https://www.qijian.info/list/taidu/ target=_blank class=infotextkey>态度比较顺从,虽有HRef=https://www.qijian.info/list/fenmen/ target=_blank class=infotextkey>愤懑和不平,都表现一种“怨而不怒”的色彩。
张可久在HRef=https://www.qijian.info/list/sanqu/ target=_blank class=infotextkey>散曲史上居有重要地位。元代前期,HRef=https://www.qijian.info/list/sanqu/ target=_blank class=infotextkey>散曲家时尚HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然真率,后期HRef=https://www.qijian.info/list/zhuiqiu/ target=_blank class=infotextkey>追求清丽雅正。张可久在这划时代转变中起了重要作用。他力求脱离HRef=https://www.qijian.info/list/sanqu/ target=_blank class=infotextkey>散曲原有的白描的特色而入于雅正,以丰富多彩而又清丽的HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风格,自成元代HRef=https://www.qijian.info/list/sanqu/ target=_blank class=infotextkey>散曲鲜HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花中的奇葩。《录鬼簿》把张可久列入“方今才人相知者”一类。他专攻HRef=https://www.qijian.info/list/sanqu/ target=_blank class=infotextkey>散曲,特别致力于HRef=https://www.qijian.info/list/xiaoling/ target=_blank class=infotextkey>小令,能得HRef=https://www.qijian.info/list/yuefu/ target=_blank class=infotextkey>乐府遗妙。
张可久的HRef=https://www.qijian.info/list/sanqu/ target=_blank class=infotextkey>散曲作品,当时即已集成。据隋树森《全元HRef=https://www.qijian.info/list/sanqu/ target=_blank class=infotextkey>散曲》所辑,共存HRef=https://www.qijian.info/list/xiaoling/ target=_blank class=infotextkey>小令855首,套数9篇,占元HRef=https://www.qijian.info/list/sanqu/ target=_blank class=infotextkey>散曲的五分之一。著有《吴盐》、《苏堤渔唱》、《小HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山北曲HRef=https://www.qijian.info/list/yuefu/ target=_blank class=infotextkey>乐府》等HRef=https://www.qijian.info/list/sanqu/ target=_blank class=infotextkey>散曲集,又有天一阁本《小HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山HRef=https://www.qijian.info/list/yuefu/ target=_blank class=infotextkey>乐府》共六卷。
张可久是元代HRef=https://www.qijian.info/list/sanqu/ target=_blank class=infotextkey>散曲“清丽派”的代表,被誉为“词林之宗匠”。清代诗论家刘熙载HRef=https://www.qijian.info/list/tuichong/ target=_blank class=infotextkey>推崇他为“曲家翘楚”。他的HRef=https://www.qijian.info/list/sanqu/ target=_blank class=infotextkey>散曲主要的HRef=https://www.qijian.info/list/yishu/ target=_blank class=infotextkey>艺术特点是:讲究格律音韵,着力于锻字炼句,对仗工整,字句和美,融合诗词作法,籍以入于典雅。许光治说他“俪辞追HRef=https://www.qijian.info/list/yuefu/ target=_blank class=infotextkey>乐府之工,散句撷唐宋之秀”(《江HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风月情·自序》)。李开仙《小HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山HRef=https://www.qijian.info/list/xiaoling/ target=_blank class=infotextkey>小令序》评小HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山HRef=https://www.qijian.info/list/yuefu/ target=_blank class=infotextkey>乐府,谓如瑶天笙鹤,有不食烟火气,可称之为“曲仙”。
金字经·胡琴。元代。张可久。 雨漱窗前竹,涧流冰上泉。一线清风动二弦。联,小山秋水篇。昭君怨,塞云黄暮天。
金字经·胡琴。元代。张可久。 雨漱窗前竹,涧流冰上泉。一线清风动二弦。联,小山秋水篇。昭君怨,塞云黄暮天。
四块玉·乐闲。元代。张可久。 远是非,寻潇洒。地暖江南燕宜家,人闲水北春无价。一品茶,五色瓜,四季花。
金字经·乐闲。元代。张可久。 百年浑似醉,满怀都是春。高卧东山一片云。嗔,是非拂面尘,消磨尽,古今无限人。
四块玉·乐闲。元代。张可久。 远是非,寻潇洒。地暖江南燕宜家,人闲水北春无价。一品茶,五色瓜,四季花。