译文

韵译

青山无尽楼阁连绵望不见头,西湖上的歌舞几时才能停休?

暖洋洋的香风吹得贵人如醉,简直是把杭州当成了那汴州。

散译

远处青山叠翠,近处楼台重重,西湖的歌舞何时才会停止?

淫靡的香风陶醉了享乐的贵人们,简直是把偏安的杭州当作昔日的汴京!

注释

临安:现在浙江杭州市,金人攻陷北宋首都汴京后,南宋统治者逃亡到南方,建都于临安。邸(dǐ):旅店。

西湖:杭州的著名风景区。几时休:什么时候休止。

熏(xūn):吹,用于温暖馥郁的风。

直:简直。汴州:即汴京,今河南开封市。

参考资料:

1、左振坤.历代爱国诗文选:天津人民出版社,1985:88-89

2、黄星南.历代爱国诗歌100首赏析:湖南出版社,1997:156-157

3、刘永生.宋诗选:天津古籍出版社,1997:124

4、张剑著.唐宋诗词名篇欣赏:中国人民公安大学出版社,2009:207-208

题临安邸创作背景

  这首《题临安邸》七绝系南宋淳熙时士人林升所作,此为写在南宋皇都临安的一家旅舍墙壁上,是一首古代的“墙头诗”,疑原无题,此题为后人所加。

  这是一首写在临安城一家旅店墙壁上,不但通过描写乐景来表哀情,使情感倍增,而且在深邃的审美境界中,蕴含着深沉的意蕴。同时,诗人以HRef=https://www.qijian.info/list/fongci/ target=_blank class=infotextkey>讽刺的语言中,不漏声色地HRef=https://www.qijian.info/list/jielu/ target=_blank class=infotextkey>揭露了“游人们”的反动本质,也由此表现出诗人的愤激之情。

  诗的头句“HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山外青HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山楼外楼”,诗人抓住临安城的特征——重重叠叠的青HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山,鳞次栉比的楼台。这样首先描写了祖国大好HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山河,起伏连绵的青HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山,楼阁接着一个,这是多么HRef=https://www.qijian.info/list/moihao/ target=_blank class=infotextkey>美好的HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然。从诗歌创作来说,诗人描HRef=https://www.qijian.info/list/xioshan/ target=_blank class=infotextkey>写HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山河的HRef=https://www.qijian.info/list/moihao/ target=_blank class=infotextkey>美好,表现出的是一种乐景。接着写到:“HRef=https://www.qijian.info/list/xihu/ target=_blank class=infotextkey>西湖歌舞几时休?”诗人面对HRef=https://www.qijian.info/list/guojia/ target=_blank class=infotextkey>国家的HRef=https://www.qijian.info/list/xianshi2/ target=_blank class=infotextkey>现实处境,HRef=https://www.qijian.info/list/chujingshangqing/ target=_blank class=infotextkey>触景HRef=https://www.qijian.info/list/shangqing/ target=_blank class=infotextkey>伤情。这样HRef=https://www.qijian.info/list/moihao/ target=_blank class=infotextkey>美好的大好HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山河,却被金人占有。诗句中一个“休”字,不但暗示了诗人对HRef=https://www.qijian.info/list/xianshi2/ target=_blank class=infotextkey>现实HRef=https://www.qijian.info/list/shehui/ target=_blank class=infotextkey>社会处境的心痛,更为重要的是表现出诗人对当政者一味“休”战言和、不思收复中原失地、只求苟且偏安、一味纵情声色、寻欢作乐的HRef=https://www.qijian.info/list/fenkai/ target=_blank class=infotextkey>愤慨之情。在诗人的心中,“HRef=https://www.qijian.info/list/xihu/ target=_blank class=infotextkey>西湖歌舞”正是消磨抗金斗志的淫靡歌舞。他此时是多么HRef=https://www.qijian.info/list/xiwang/ target=_blank class=infotextkey>希望这样的歌舞快“休”了。这里,诗人运用反问手法,不但强化了自己的对这些当政者不思收复失地的愤激之情,也更加表现出诗人对HRef=https://www.qijian.info/list/guojia/ target=_blank class=infotextkey>国家HRef=https://www.qijian.info/list/mingyun/ target=_blank class=infotextkey>命运的担忧而产生的HRef=https://www.qijian.info/list/youshang/ target=_blank class=infotextkey>忧伤之感。

  后两句“暖HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风熏得游人醉,直把杭州作汴州”。“游人”在这里不能仅仅理解为一般游客,它是主要特指那些忘了国难,苟且偷安,寻欢作乐的南宋统治阶级。这句紧承上“HRef=https://www.qijian.info/list/xihu/ target=_blank class=infotextkey>西湖歌舞几时休”而来。诗人面对这不停的歌舞,看着这些“游人们”陶醉其中,不由得表现出自己的HRef=https://www.qijian.info/list/gankai/ target=_blank class=infotextkey>感慨之情。其中,“暖HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风”一语双关,在诗歌中,既指HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然界的春HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风,又指HRef=https://www.qijian.info/list/shehui/ target=_blank class=infotextkey>社会上淫靡之HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风。在诗人看在,正是这股“暖HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风”把“游人”的头脑吹得如醉如迷,忘记了自己的HRef=https://www.qijian.info/list/guojia/ target=_blank class=infotextkey>国家正处于危难之中。其中的“熏”、“醉”两字用得很精妙。首先,一个“熏”字,暗示了那些歌舞场面的庞大与热闹,为“游人们”营造了靡靡之音的氛围。接着一个“醉”字,承接上一个“熏”字,把那些纵情声色的“游人们”的HRef=https://www.qijian.info/list/jingshen/ target=_blank class=infotextkey>精神状态刻画得惟妙惟肖。一个“醉”字,留下了丰富的审美HRef=https://www.qijian.info/list/xiangxiang/ target=_blank class=infotextkey>想象空间——“游人们”在这HRef=https://www.qijian.info/list/moihao/ target=_blank class=infotextkey>美好的“HRef=https://www.qijian.info/list/xihu/ target=_blank class=infotextkey>西湖”环境中的丑态。在这样的状态下,诗人为了进一步表现出“游人醉”,在HRef=https://www.qijian.info/list/jiewei/ target=_blank class=infotextkey>结尾中写道:“直把杭州作汴州。”宋朝原来建都于汴梁,时已为金侵占。就是说,纸醉金迷中,这些“游人”们简直把杭州当成了故都汴州。这里,诗人不用“HRef=https://www.qijian.info/list/xihu/ target=_blank class=infotextkey>西湖”而用“杭州”是很有意义的。因为“HRef=https://www.qijian.info/list/xihu/ target=_blank class=infotextkey>西湖”虽在杭州,但说到“HRef=https://www.qijian.info/list/xihu/ target=_blank class=infotextkey>西湖”,HRef=https://www.qijian.info/list/moijing/ target=_blank class=infotextkey>美景之地,是游HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山玩水的最佳去处,而且也仅仅是杭州的一个HRef=https://www.qijian.info/list/jingdian/ target=_blank class=infotextkey>景点。而诗人用“杭州”,就很好地与宋都“汴州”(“汴州”已经被金人占有)对照。在对照中,不但引出“汴州”这一特殊的、富有HRef=https://www.qijian.info/list/zhengzhi/ target=_blank class=infotextkey>政治意义的名称,而且更有助于抒发诗人的情感——HRef=https://www.qijian.info/list/jielu/ target=_blank class=infotextkey>揭露那些“游人们”无视HRef=https://www.qijian.info/list/guojia/ target=_blank class=infotextkey>国家HRef=https://www.qijian.info/list/qiantu/ target=_blank class=infotextkey>前途与HRef=https://www.qijian.info/list/mingyun/ target=_blank class=infotextkey>命运,沉醉在醉生梦死、不顾国计HRef=https://www.qijian.info/list/minsheng/ target=_blank class=infotextkey>民生的卑劣行为,同时,也表达诗人对HRef=https://www.qijian.info/list/guojia/ target=_blank class=infotextkey>国家HRef=https://www.qijian.info/list/minzu/ target=_blank class=infotextkey>民族HRef=https://www.qijian.info/list/mingyun/ target=_blank class=infotextkey>命运的深切HRef=https://www.qijian.info/list/youlǜ/ target=_blank class=infotextkey>忧虑,及其对统治者只求苟且偏安,对外屈膝投降的HRef=https://www.qijian.info/list/fennu/ target=_blank class=infotextkey>愤怒之情。

林升

林升,字云友,又字梦屏,温州横阳亲仁乡荪湖里林坳(今属苍南县繁枝林坳)人,(《水心集》卷一二有《与平阳林升卿谋葬父序》)。大约生活在南宋孝宗朝(1106-1170年),是一位擅长诗文的士人。事见《东瓯诗存》卷四。《西湖游览志余》录其诗一首。 ...

林升朗读
()

猜你喜欢

暖云无力度邻墙,风袅游丝拂地长。深院独眠淹病酒,袷罗初试浅熏香。

新巢燕子来如约,未谢梨花待洗妆。绿草满池春欲去,几随诗梦到君傍。

()

娱亲仍著老莱衣,慈竹平安愿已违。北斗香焚虔午夜,西山景迫恋春晖。

诚通神鬼幽兰洁,梦入池塘寸草腓。十有八年如一日,抱铛孺慕等依依。

()
方广德

涂林疏树自离离,入眼红肤总不遗。若为连珠过沈约,何来新筑伴潘尼。

金房半坼珠骈落,霜叶平翻玉并欹。还记葡萄槎上种,折来那不称同时。

()

山如嵩少三十六,水似邛郲九折途。

我老正须闲处著,白云一半肯分无?

()

庆门今独盛,旧族有光华。

日坐不欺至,天兴积善家。

()

髯龙嘶风山石裂,玉人影断横斜月。

一声翠羽琅玕东,罗浮梦断微茫中。

()