北青萝

北青萝朗读

残阳西入崦,茅屋访孤僧。落叶人何在,寒云路几层。

独敲初夜磬,闲倚一枝藤。世界微尘里,吾宁爱与憎。

译文

夕阳落入崦嵫山,我去茅屋里探访孤独的僧人。满地落叶,僧人何在?遍山寒云,山路要走多久?

初夜时分只听他独自敲磐,闲适中靠着一枝青藤。大千世界都在微尘里,我为什么要有喜爱和憎恨?

注释

青萝:一种攀生在石崖上的植物,此处代指山。南朝江淹《江上之山赋》:“挂青萝兮万仞,竖丹石兮百重。”

崦(yān):即“崦嵫(zī)”, 山名,在甘肃。古时常用来指太阳落山的地方。《山海经》载:鸟鼠同穴山西南有山名崦嵫,日所入处。

初夜:黄昏。

磬(qìng):古代打击乐器,形状像曲尺,用玉、石制成,可悬挂。佛寺中使用的一种钵状物,用铜铁铸成,既可作念经时的打击乐器,亦可敲响集合寺众。

“世界”句:语本《法华经》:“书写三千大千世界事,全在微生中。”意思是大千世界俱是微生,我还谈什么爱和恨呢?《楞严经》说:“人在世间,直微尘耳。何必拘于憎爱而苦此心也!”宁:为什么。

参考资料:

1、韩成武.唐诗三百首赏析:河北人民出版社,1995年04月第1版:327-329

2、方笑一评注.唐诗三百首品读:上海社会科学院出版社,2008.04:207

  诗人在激烈的牛、李党争中被搞得心疲力尽,HRef=https://www.qijian.info/list/piaobo/ target=_blank class=infotextkey>漂泊的HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活,HRef=https://www.qijian.info/list/gudu/ target=_blank class=infotextkey>孤独的处境,使他感到HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活在红尘中的不幸,迫切需要接触一下清净的佛家天地。

  首联HRef=https://www.qijian.info/list/xioshi/ target=_blank class=infotextkey>写诗人HRef=https://www.qijian.info/list/xunfang/ target=_blank class=infotextkey>寻访僧人之事。时当红日西沉HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山谷,诗人进入HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山中,去HRef=https://www.qijian.info/list/baifang/ target=_blank class=infotextkey>拜访一位住在茅屋中的僧人。“茅屋”,写出僧人居处的简朴,“孤僧”,写出僧人的不厌HRef=https://www.qijian.info/list/gudu/ target=_blank class=infotextkey>孤独。而诗人此时正逢HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活清苦、亲朋离散的HRef=https://www.qijian.info/list/jiannan/ target=_blank class=infotextkey>艰难HRef=https://www.qijian.info/list/suiyue/ target=_blank class=infotextkey>岁月,他HRef=https://www.qijian.info/list/xunfang/ target=_blank class=infotextkey>寻访这样一位清苦而孤居的僧人,显然是要从对方身上获得HRef=https://www.qijian.info/list/qishi/ target=_blank class=infotextkey>启示,以解除自身的苦恼。清苦人寻清苦地,HRef=https://www.qijian.info/list/gudu/ target=_blank class=infotextkey>孤独客访HRef=https://www.qijian.info/list/gudu/ target=_blank class=infotextkey>孤独僧,俗与佛已有了HRef=https://www.qijian.info/list/jingshen/ target=_blank class=infotextkey>精神交流的契机。

  颔联HRef=https://www.qijian.info/list/xioshi/ target=_blank class=infotextkey>写诗人HRef=https://www.qijian.info/list/xunfang/ target=_blank class=infotextkey>寻访所经之路程、所见之HRef=https://www.qijian.info/list/jingwu/ target=_blank class=infotextkey>景物。“落叶人何在,寒云路几层。”时当HRef=https://www.qijian.info/list/shenqiu/ target=_blank class=infotextkey>深秋,满HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山的林木飘下纷纷的黄叶,诗人要找的那位孤僧,却不知住在哪里。“人何在”,使人HRef=https://www.qijian.info/list/lianxiang/ target=_blank class=infotextkey>联想到诗人于HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山林间四处张望的神态,显现出HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山间林木的密集和僧人的幽藏,愈发表现出这位孤僧远避红尘的意趣,这正是诗人探访的目的。对句更将僧人的幽藏作进一步的渲染:诗人沿着寒云缭绕的HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山路,盘曲而上,已不知把那盘HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山之路走了几重。HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山路入云,已见其高,何况入的是“寒云”。“寒云路几层”不仅写出僧人的高居尘上,也写出诗人不畏辛劳和艰险、—心追寻禅理的热切之举。此联二句HRef=https://www.qijian.info/list/xiejing/ target=_blank class=infotextkey>写景而兼记行踪,景中暗含着僧人HRef=https://www.qijian.info/list/heshi/ target=_blank class=infotextkey>和诗人的影子,言筒意丰,蕴藏极富,堪称方家妙笔。

  经过千回万转,诗人终于找到了茅屋,见到了孤僧,颈联以精炼的笔墨描绘了僧人的简静HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活:“独敲初夜磐,闲倚一枝藤。”“初夜”二字与首句“残阳”相关照,写出到达茅屋的HRef=https://www.qijian.info/list/shijian/ target=_blank class=infotextkey>时间。夜幕降临,僧人在茅屋中独自敲磐诵经。“独”字与次句的“孤”字相呼应,因为是“孤僧”,所以独自敲磐。虽只身独处,而未怠佛事,可见其对佛的虔诚。诗人此时站在茅屋外边,耳听清脆的磐声,眼望寂静的星辰,深感佛界的静谧与安详,此中再无红尘之困扰。待到僧人佛事已毕,诗人走进茅屋,与之交谈,对交谈的情状仅用“闲倚一枝藤”五个字概括,却内蕴丰富。“藤”是藤条做的手杖,极为简朴,僧人所“倚”,仅此而已,HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活之清苦可以想见;难得的是僧人那份“闲”态,居清贫而安闲自如,从容不迫。

  尾联HRef=https://www.qijian.info/list/xioshi/ target=_blank class=infotextkey>写诗人获得了HRef=https://www.qijian.info/list/sixiang2/ target=_blank class=infotextkey>思想的启迪。“世界微尘里,吾宁爱与憎。”佛教认为大千世界全在微尘之中,人也不过就是微尘而已。诗人领悟了这个HRef=https://www.qijian.info/list/daoli/ target=_blank class=infotextkey>道理,表示今后不再纠缠爱憎,众心净虑,以HRef=https://www.qijian.info/list/danbo/ target=_blank class=infotextkey>淡泊之怀面对HRef=https://www.qijian.info/list/shitu/ target=_blank class=infotextkey>仕途荣辱。

  综观此诗,语言凝炼,富于蕴藏,层次清晰。诗人先写出访,次写途中,再写遇僧,最后以HRef=https://www.qijian.info/list/sixiang2/ target=_blank class=infotextkey>思想收获作结。诗人先将笔墨集中在探访之上,描写僧人居住状态的HRef=https://www.qijian.info/list/gudu/ target=_blank class=infotextkey>孤独。用“独敲”一联勾勒,“独”字和“一”字均照应了第二句中的“孤”字。用“闲”字写出佛家对红尘物欲的否定,突显出诗人HRef=https://www.qijian.info/list/xiwang/ target=_blank class=infotextkey>希望从佛教HRef=https://www.qijian.info/list/sixiang2/ target=_blank class=infotextkey>思想中得到解脱,将爱憎抛却,求得内心的宁静。最后HRef=https://www.qijian.info/list/xioshi/ target=_blank class=infotextkey>写诗人访僧忽悟禅理之意,更衬出孤僧高洁的心灵。此诗所表达的就是一种不畏辛劳艰险、—心追寻禅理、HRef=https://www.qijian.info/list/danbo/ target=_blank class=infotextkey>淡泊之怀面对HRef=https://www.qijian.info/list/shitu/ target=_blank class=infotextkey>仕途荣辱的HRef=https://www.qijian.info/list/yuanwang/ target=_blank class=infotextkey>愿望,既HRef=https://www.qijian.info/list/zanmoi/ target=_blank class=infotextkey>赞美了僧人清幽简静的HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活,又表现出诗人对惮理的领悟,HRef=https://www.qijian.info/list/danbo/ target=_blank class=infotextkey>淡泊之怀面对HRef=https://www.qijian.info/list/xianshi2/ target=_blank class=infotextkey>现实、从容之心面对HRef=https://www.qijian.info/list/shitu/ target=_blank class=infotextkey>仕途荣辱。

李商隐

李商隐,字义山,号玉溪(谿)生、樊南生,唐代著名诗人,祖籍河内(今河南省焦作市)沁阳,出生于郑州荥阳。他擅长诗歌写作,骈文文学价值也很高,是晚唐最出色的诗人之一,和杜牧合称“小李杜”,与温庭筠合称为“温李”,因诗文与同时期的段成式、温庭筠风格相近,且三人都在家族里排行第十六,故并称为“三十六体”。其诗构思新奇,风格秾丽,尤其是一些爱情诗和无题诗写得缠绵悱恻,优美动人,广为传诵。但部分诗歌过于隐晦迷离,难于索解,至有“诗家总爱西昆好,独恨无人作郑笺”之说。因处于牛李党争的夹缝之中,一生很不得志。死后葬于家乡沁阳(今河南焦作市沁阳与博爱县交界之处)。作品收录为《李义山诗集》。 ...

李商隐朗读
()

猜你喜欢

行年三十二,所向皆无成。西风吹我行,万籁送悲声。

双剑在匣中,隐隐作龙鸣。我生本南越,胡为眷上京。

()

君子如真金,真金刚不改。小人如浮云,瞬目多变态。

随世良独难,殉道乃无悔。近日崔菊坡,坚卧辞鼎鼐。

()

不学周南咏小星,空悲玉殿锁娉婷。黄金漫买相如赋,犹胜无辜送掖庭。

()

传魁之世久知名,君作师儒更有声。巳道江东桃李遍,春风还被鲁诸生。

()

孔明百亩桑,景略十具牛,岂无子孙念,饱暖自可休。

种桑吾庐西,微径出南陌,三月叶暗园,四月葚可摘。

()

追凉寻宝刹,畏日望璇题。卧草同鸳侣,临池似虎溪。
树闲人迹外,山晚鸟行西。若问无心法,莲花隔淤泥。

()