春宫怨

春宫怨朗读

译文

早年我被容貌美丽所误,落入宫中;

我懒得对镜梳妆打扮,是没有受宠。

蒙恩受幸,其实不在于俏丽的容颜;

到底为取悦谁,叫我梳妆修饰仪容。

鸟儿啼声繁碎,是为有和暖的春风;

太阳到了正午,花影才会显得浓重。

我真想念,年年在越溪浣纱的女伴;

欢歌笑语,自由自在地采撷着芙蓉。

注释

婵娟:形容形态美好。

若为容:又叫我怎样饰容取宠呢?

越溪女:指西施浣纱时的女伴。

碎,鸟鸣声细碎

  历来写HRef=https://www.qijian.info/list/gongyuan/ target=_blank class=infotextkey>宫怨的诗大多不着“春”字,即使是写春宫之怨的,也没有一首能像杜荀鹤这首那样传神地把“春”与“HRef=https://www.qijian.info/list/gongyuan/ target=_blank class=infotextkey>宫怨”密合无间地表现出来。

  前两句是发端。“婵娟”,是说容貌HRef=https://www.qijian.info/list/moihao/ target=_blank class=infotextkey>美好。宫女之被选入宫,就因为长得好看,入宫以后,伴着她的却只是孤苦HRef=https://www.qijian.info/list/jimo/ target=_blank class=infotextkey>寂寞,因而拈出一个“误”字,慨叹“今日在长门,从来不如丑”(于濆《HRef=https://www.qijian.info/list/gongyuan/ target=_blank class=infotextkey>宫怨》)。此刻,她正对着铜镜,顾影自怜,本想梳妆打扮一番,但一想到美貌误人,又不免迟疑起来,懒得动手了。上句一个“早”字,仿佛是从心灵深处发出的一声深长的HRef=https://www.qijian.info/list/tanxi/ target=_blank class=infotextkey>叹息,说明自己被误之久;次句用欲妆又罢的举动展示HRef=https://www.qijian.info/list/yuanqing/ target=_blank class=infotextkey>怨情也很细腻。这两句在平淡之中自有HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然、深婉的情致。

  三、四句用的是流水对,上下句文意相续,如流水直泻,一气贯注,进一步写出了欲妆又罢的HRef=https://www.qijian.info/list/sixiang2/ target=_blank class=infotextkey>思想活动。“若为容”是“怎样打扮”的意思,这里实际上是说打扮没有用。宫女说:“既然被皇上看中并不在于容貌的HRef=https://www.qijian.info/list/moihao/ target=_blank class=infotextkey>美好,那么,我再打扮又有什么用呢?”言外之意,起决定作用的是别的方面,例如勾心斗角、献媚邀宠等。

  五、六句忽然荡开,诗笔从镜前宫女一下子转到室外HRef=https://www.qijian.info/list/chunjing/ target=_blank class=infotextkey>春景:春HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风骀荡,HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟声轻碎,丽日高照,HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花影层叠。这两句HRef=https://www.qijian.info/list/xiejing/ target=_blank class=infotextkey>写景,似乎与前面描写宫女的笔墨不相连属,事实上,仍然是围绕着宫女的所感(“HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风暖”)、所闻(“HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟声”)与所见(“HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花影”)来写的。在欲妆又罢的一刻,透过帘栊,暖HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风送来了动听的HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟声,游目窗外,见到了“日高HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花影重”的景象。临镜的宫女怨苦之极,无意中又发现了HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然界的HRef=https://www.qijian.info/list/chuntian/ target=_blank class=infotextkey>春天,更唤起了她心中无春的HRef=https://www.qijian.info/list/jimo/ target=_blank class=infotextkey>寂寞空虚之感。景中之情与前面所抒写的HRef=https://www.qijian.info/list/ganqing/ target=_blank class=infotextkey>感情是一脉相承的。

  “HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风暖”这一联设色浓艳,《诗人玉屑》(卷三)把它归入“绮丽”一格。HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风是“暖”的;HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟声是“碎”的──所谓“碎”,是说轻而多,唧喳不已,洋溢着HRef=https://www.qijian.info/list/shengming/ target=_blank class=infotextkey>生命力,刚好与死寂的境界相对立;“日高”,见出阳光的明丽;“HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花影重”,可以想见HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花开的繁茂。绮丽而妙,既写出了盛春正午的典型景象,反衬了HRef=https://www.qijian.info/list/yuanqing/ target=_blank class=infotextkey>怨情,又承上启下,由此引出了新的HRef=https://www.qijian.info/list/lianxiang/ target=_blank class=infotextkey>联想。

  眼前HRef=https://www.qijian.info/list/shengyin/ target=_blank class=infotextkey>声音、光亮、色彩交错融合的景象,使宫女想起了入宫以前每年在HRef=https://www.qijian.info/list/jiaxiang/ target=_blank class=infotextkey>家乡溪水边HRef=https://www.qijian.info/list/cailian/ target=_blank class=infotextkey>采莲的欢乐情景:HRef=https://www.qijian.info/list/heye/ target=_blank class=infotextkey>荷叶、罗裙,一色裁成,芙蓉似脸,脸似芙蓉,三人一队,五人一群,溪声潺潺,笑语连连。“越溪”即若耶溪,在浙江绍兴,是当年西施浣纱的HRef=https://www.qijian.info/list/difang/ target=_blank class=infotextkey>地方,这里借指宫女的HRef=https://www.qijian.info/list/jiaxiang/ target=_blank class=infotextkey>家乡。这两句以过去对比当下,以往日的欢乐反衬出此时的HRef=https://www.qijian.info/list/chouku/ target=_blank class=infotextkey>愁苦,使含而不露的HRef=https://www.qijian.info/list/yuanqing/ target=_blank class=infotextkey>怨情具有更为悠远的神韵。诗的后四句虽是客观的HRef=https://www.qijian.info/list/xiejing/ target=_blank class=infotextkey>写景与HRef=https://www.qijian.info/list/xushi/ target=_blank class=infotextkey>叙事,然而揭开字句的帷幕,却可以听到宫女隐微而又极其HRef=https://www.qijian.info/list/shangtong/ target=_blank class=infotextkey>伤痛的啜泣之声。

  从诗的HRef=https://www.qijian.info/list/yijing/ target=_blank class=infotextkey>意境来看,《春HRef=https://www.qijian.info/list/gongyuan/ target=_blank class=infotextkey>宫怨》似不只是诗人在代宫女寄怨写恨,同时也是诗人的自况。人臣之得宠主要不是凭仗才学,这与宫女“承恩不在貌”如出一辙;宫禁斗争的复杂与HRef=https://www.qijian.info/list/shitu/ target=_blank class=infotextkey>仕途的凶险,又不免使人HRef=https://www.qijian.info/list/chongjing/ target=_blank class=infotextkey>憧憬起民间HRef=https://www.qijian.info/list/ziyou/ target=_blank class=infotextkey>自由自在的HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活,这与宫女羡慕越溪女天真无邪的HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活又并无二致。它不仅是宫女之HRef=https://www.qijian.info/list/yuanqing/ target=_blank class=infotextkey>怨情,还HRef=https://www.qijian.info/list/yinyu/ target=_blank class=infotextkey>隐喻当时HRef=https://www.qijian.info/list/heian/ target=_blank class=infotextkey>黑暗HRef=https://www.qijian.info/list/zhengzhi/ target=_blank class=infotextkey>政治对人才的戕杀。

  这首诗以“HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风暖”一联饮誉诗坛,就全篇而论,也是一首HRef=https://www.qijian.info/list/yijing/ target=_blank class=infotextkey>意境浑成的好诗。

杜荀鹤

杜荀鹤(846~904),唐代诗人。字彦之,号九华山人。汉族,池州石埭(今安徽石台)人。大顺进士,以诗名,自成一家,尤长于宫词。大顺二年,第一人擢第,复还旧山。宣州田頵遣至汴通好,朱全忠厚遇之,表授翰林学士、主客员外郎、知制诰。恃势侮易缙绅,众怒,欲杀之而未及。天祐初卒。自序其文为《唐风集》十卷,今编诗三卷。事迹见孙光宪《北梦琐言》、何光远《鉴诫录》、《旧五代史·梁书》本传、《唐诗纪事》及《唐才子传》。 ...

杜荀鹤朗读
()

猜你喜欢

三人共宅夹清漳。张南周北刘中央。

()

垤鹳何翩翩,颇与鹤同类。秦人罗致之,怜爱无不至。

固无警露姿,实有乘轩贵。羽毛已鲜泽,习性亦骄恣。

()

西湖招提三百六,佳处如春有眉目。

一番雨过吞青空,万顷无波鸭头绿。

()
陈振家

似铁田泥难务耕,枯焦杂草剩蔫茎。雨星偶洒两三点,雷鼓偏搥几百声。

人定胜天虽见说,龙停司泽岂能成。彼苍莫也胸襟窄,计较凡夫懵懂情。

()

行到颓墙与断桥,试和明月拗枝头。

江南多少闲儿女,带着梅花便带愁。

()

皇皇我后,绍业盛明。涤拂除秽,宇宙载清。允执中和,以莅苍生。

玄化远被,兆世轨形。何以崇德,乃作九成。妍步恂恂,雅曲芬馨。

()