风入松·寄柯敬仲

风入松·寄柯敬仲朗读

画堂红袖倚清酣,华发不胜簪。几回晚直金銮殿,东风软、花里停骖。书诏许传宫烛,轻罗初试朝衫。

御沟冰泮水挼蓝。飞燕语呢喃。重重帘幕寒犹在,凭谁寄、银字泥缄。报道先生归也,杏花春雨江南。

译文

在彩绘的厅堂里,姬妾清闲、畅意,独有自己自发纷纷脱落,连管子也插不住。多次晚上在金銮殿值宿,春风轻柔,万花齐放,惹人停住车马流连。在柔软的春风里,无数次在金銮殿前值夜,为皇帝起草好诏书后,换上轻罗朝衫,宫人执灯(将我)送回归学士院。

皇城的御沟里的边沿还有残冰存在,但残冰的边沿却是蓝汪汪的水在晃动,燕子呢喃迎春。帘幕重重,春寒还没消退,还有谁、敢给你寄信慰问呢?春日江南,杏花盛开,烟雨蒙蒙,如诗如画,令人心醉而神往。

注释

柯敬仲:柯九思,浙江仙居人。工诗藏,官至奎章阁学士。

清酣:清新酣畅的意思。

华髪不胜簪:白髪稀少,插不住簪子。

晚直:晚上当班。直:通“值”。金銮殿:皇帝宝殿。

骖(can):同驾一车的三匹马。这里泛指马。

传宫烛:传唤掌烛火的宫人.送学士归院。

泮:溶解。《诗经·邶风》:“士如归妻,迨冰未泮。”

挼:揉搓。

银字泥缄:指书信。

参考资料:

1、刘松来主编.中国古代文学作品选 下:中国文联出版社,2006年2月:第38页

2、陈长喜主编.中国历代词曲赏读 (下册):天津古籍出版社,,2007年09月第1版:第564页

风入松·寄柯敬仲创作背景

  虞集长柯九思四十岁,也就是忘年交。他曾经草诏说元顺帝非文宗子,文宗逝世,大臣将立顺帝,虞集心中自感不安,有些大臣不希望他留在京中,便托病回到临川。这首词当是这一时期所作。

参考资料:

1、霍松林主编.古代言情赠友诗词鉴赏大观:陕西人民出版社,1994年08月第1版:第1163页

  词分上下阕,上阕写奎章阁学士院柯九思执勤的日子,形容自己的HRef=https://www.qijian.info/list/nianlao/ target=_blank class=infotextkey>年老、HRef=https://www.qijian.info/list/jimo/ target=_blank class=infotextkey>寂寞。

  “画堂红袖倚清酣,华发不胜簪。”HRef=https://www.qijian.info/list/kaitou/ target=_blank class=infotextkey>开头两句从家里HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活写起,似乎开得太远,与HRef=https://www.qijian.info/list/huairen/ target=_blank class=infotextkey>怀人没有什么关系,实际上却暗蕴HRef=https://www.qijian.info/list/huainian/ target=_blank class=infotextkey>怀念远方HRef=https://www.qijian.info/list/pengyou/ target=_blank class=infotextkey>朋友的意思。作者不说自己年迈,HRef=https://www.qijian.info/list/panwang/ target=_blank class=infotextkey>盼望与老友HRef=https://www.qijian.info/list/xiangju/ target=_blank class=infotextkey>相聚。而说自己没心思与姬妾周旋,姬妾清闲自在。以侧写正,HRef=https://www.qijian.info/list/woiwan/ target=_blank class=infotextkey>委婉曲致。

  “几回晚直金銮殿,东HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风软、HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花里停骖。”接下去HRef=https://www.qijian.info/list/xushu/ target=_blank class=infotextkey>叙述自已在金銮殿当值的情景。金殿是皇帝的宝殿,学士怎么能在那里值班歇宿呢?原来学士执掌内廷书诏,为让皇帝传呼方便,学士院便设在金銮殿侧。金殿当值是作者写自已的HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活,也是写柯敬仲当年的HRef=https://www.qijian.info/list/gongzuo/ target=_blank class=infotextkey>工作。

  “书诏许传宫烛,轻罗初试朝衫。”一个停住车HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马的细节,暗示自己HRef=https://www.qijian.info/list/sinian/ target=_blank class=infotextkey>思念HRef=https://www.qijian.info/list/pengyou/ target=_blank class=infotextkey>朋友的HRef=https://www.qijian.info/list/xinqing/ target=_blank class=infotextkey>心情。“许传宫烛”补足了“晚直”(值),“轻罗初试”照应了“HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风软”。“几回晚直金銮殿”到“轻罗初试朝衫”几句,描写了作者作“侍书学士”时的活动。在金銮殿替皇帝书写诏书,允许传呼执烛官人,允许在天热时穿轻罗朝衫,这描写的是金殿当值所做的事,所受的待遇。多么安逸的HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活,但词人已是迟暮之年,HRef=https://www.qijian.info/list/guiyin/ target=_blank class=infotextkey>归隐之心在所难免。

  下阕改变手法,侧重以景言情,写HRef=https://www.qijian.info/list/sinian/ target=_blank class=infotextkey>思念HRef=https://www.qijian.info/list/pengyou/ target=_blank class=infotextkey>朋友和归心似箭的HRef=https://www.qijian.info/list/qinghuai/ target=_blank class=infotextkey>情怀。

  上下阕都以HRef=https://www.qijian.info/list/chuntian/ target=_blank class=infotextkey>春天为背景,画面颜色调得匀称、明艳,HRef=https://www.qijian.info/list/yijing/ target=_blank class=infotextkey>意境柔和妩媚、动静相宜,仿佛要让读者跌入甜糯的HRef=https://www.qijian.info/list/yanzi/ target=_blank class=infotextkey>燕子呢喃声中,迷醉在HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花飞烂漫的东HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风里。尤其是最后一句“杏HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花HRef=https://www.qijian.info/list/chunyu/ target=_blank class=infotextkey>春HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨HRef=https://www.qijian.info/list/jiangnan/ target=_blank class=infotextkey>江南”,全是明艳的名词,组合在一起,有声有色,俨然一幅湿漉漉的HRef=https://www.qijian.info/list/jiangnan/ target=_blank class=infotextkey>江南水墨HRef=https://www.qijian.info/list/tuhua/ target=_blank class=infotextkey>图画,明明软媚入骨,却坦易明亮,可以长长久久地令人心动。

  “御沟冰泮水挼蓝。飞燕语呢喃。”写春之色,冰白水蓝,颜色鲜明。“接”,“挪”的异体字,“挪”字很传神,将刚化的冰水的形态写得逼真、恰切。依旧是HRef=https://www.qijian.info/list/chuntian/ target=_blank class=infotextkey>春天,御沟的冰渐渐化去,HRef=https://www.qijian.info/list/yanzi/ target=_blank class=infotextkey>燕子已呢喃HRef=https://www.qijian.info/list/yingchun/ target=_blank class=infotextkey>迎春,只可惜因为柯九思不在,令人感觉不到HRef=https://www.qijian.info/list/chuntian/ target=_blank class=infotextkey>春天的暖意。“语呢喃’’,自是双燕,边飞边噪,其声是流动、HRef=https://www.qijian.info/list/bianhua/ target=_blank class=infotextkey>变化的。

  “重重帘幕寒犹在,凭谁寄、银字泥缄。”这是描写HRef=https://www.qijian.info/list/chuntian/ target=_blank class=infotextkey>春天的气温,却不仅仅去写春寒。柯敬仲是遭受猜忌、诽谤而不得不HRef=https://www.qijian.info/list/yinju/ target=_blank class=infotextkey>隐居HRef=https://www.qijian.info/list/jiaxiang/ target=_blank class=infotextkey>家乡的,故此“重重帘幕寒犹在’’便一语双关,说明柯敬仲虽回乡HRef=https://www.qijian.info/list/yinju/ target=_blank class=infotextkey>隐居,但对他的飞短流长并没因此而消失,相反,流言蜚语仍象“重重帘幕包裹着他,让人感到寒气森森。当此之时,连柯敬仲昔日的HRef=https://www.qijian.info/list/pengyou/ target=_blank class=infotextkey>朋友怕招惹是非,竟也不敢同柯教仲来往了。“凭谁”句看似HRef=https://www.qijian.info/list/maodun/ target=_blank class=infotextkey>矛盾:既然已经填了这首词寄给柯九思了,怎么又说“凭谁寄银字泥缄”呢?诗人要告诉HRef=https://www.qijian.info/list/haoyou/ target=_blank class=infotextkey>好友的真实意图也正在这里,到了杏HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花HRef=https://www.qijian.info/list/chunyu/ target=_blank class=infotextkey>春HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨HRef=https://www.qijian.info/list/jiangnan/ target=_blank class=infotextkey>江南时候,我也要南归了。这里作者对老友的HRef=https://www.qijian.info/list/guanxin/ target=_blank class=infotextkey>关心,对世态的鄙弃,都一古脑儿地表现出来了。

  “报道先生归也,杏HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花HRef=https://www.qijian.info/list/chunyu/ target=_blank class=infotextkey>春HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨HRef=https://www.qijian.info/list/jiangnan/ target=_blank class=infotextkey>江南。”歌拍HRef=https://www.qijian.info/list/yijingjieqing/ target=_blank class=infotextkey>以景结情,极为警策。“杏HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花HRef=https://www.qijian.info/list/chunyu/ target=_blank class=infotextkey>春HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨HRef=https://www.qijian.info/list/jiangnan/ target=_blank class=infotextkey>江南”。寥寥六个字,胜过一篇文。通过这六个字,仿佛看到了:春日HRef=https://www.qijian.info/list/jiangnan/ target=_blank class=infotextkey>江南,杏HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花盛开,烟HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨蒙蒙,如诗如画,令人心醉而神往。未加任何形容词,以白描笔法写成,把HRef=https://www.qijian.info/list/jiangnan/ target=_blank class=infotextkey>江南HRef=https://www.qijian.info/list/chunse/ target=_blank class=infotextkey>春色描绘得淋漓尽致,可谓妙笔天成。

虞集

虞集(1272~1348)元代著名学者、诗人。字伯生,号道园,人称邵庵先生。少受家学,尝从吴澄游。成宗大德初,以荐授大都路儒学教授,李国子助教、博士。仁宗时,迁集贤修撰,除翰林待制。文宗即位,累除奎章阁侍书学士。领修《经世大典》,著有《道园学古录》、《道园遗稿》。虞集素负文名,与揭傒斯、柳贯、黄溍并称“元儒四家”;诗与揭傒斯、范梈、杨载齐名,人称“元诗四家”。 ...

虞集朗读
()

猜你喜欢

谈心握手细论交,冲雨何妨晓出郊。空谷有缘频倒屣,草堂无径欲诛茅。

且凭尊酒攒幽思,未暇炎凉与世嘲。此别思君无个事,山门惟许一僧敲。

()

落英拾秋鞠,委佩纫芳兰。

以其清且芬,可服仍可餐。

()

从子吾家彦,气骨负高奇。少小同铅椠,古道相与期。

及予返休沐,竹林日追随。两雏赖教植,余亦借箴规。

()

麾节交迎出帝城,满朝皆羡板舆荣。一州暂辍春风暖,八郡同瞻霁月明。

吴苑莺花新管领,秦溪桃李旧生成。应怜倦卧寒窗者,煮药炉边听雪声。

()
樊阜

莺啼燕语春漫漫,落花飞絮吹作团。

雨歇西楼晚晴薄,弦丝调短催长叹。

()
郭印

信马幽寻惯,重阳未及家。

清游贪翠巘,素约负黄花。

()