采桑子·彭浪矶

采桑子·彭浪矶朗读

译文

乘舟避难江南,就像失群的大雁,孤独的浮云。穿梭在连绵的烟尘之中,回国中原已泪满襟。

碧山对着水边的平地有丝丝凉意,看着枫树叶和芦苇根。太阳落山了水波平静了怨恨离开了家乡。

注释

彭浪矶:在江西省彭泽县长江南岸。

扁舟:小舟。

汀洲:水中或水边的平地。

采桑子·彭浪矶创作背景

  这首词题为“彭浪矶”,是在靖康之变后,词人离开故乡洛阳南下避难,经江西彭浪矶往两广途中创作的。

参考资料:

1、周克乾.最美的宋词.北京:北京大学出版社,2013.05:第104页

  上阕写自己背井离乡,像“旅雁孤云”一般HRef=https://www.qijian.info/list/qiku/ target=_blank class=infotextkey>凄苦,回首中原战火纷飞,不觉涕泪沾巾。

  起首二句HRef=https://www.qijian.info/list/xushi/ target=_blank class=infotextkey>叙事HRef=https://www.qijian.info/list/jijing/ target=_blank class=infotextkey>即景自寓HRef=https://www.qijian.info/list/shenshi/ target=_blank class=infotextkey>身世经历。乘一叶扁舟,到HRef=https://www.qijian.info/list/jiangnan/ target=_blank class=infotextkey>江南去避难作客,仰望那长空中失群的旅雁和孤零飘荡的浮云,不禁深感自己的境遇正复相类。两句融HRef=https://www.qijian.info/list/xushi/ target=_blank class=infotextkey>叙事、HRef=https://www.qijian.info/list/xiejing/ target=_blank class=infotextkey>写景、HRef=https://www.qijian.info/list/shuqing/ target=_blank class=infotextkey>抒情为一体,亦赋亦比亦兴,起得浑括HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然。“万里烟尘,回首中原泪满巾”,两句写回首北望所见所感。中原失守,国士同悲。这两句直HRef=https://www.qijian.info/list/shuqing/ target=_blank class=infotextkey>抒情怀,略无雕饰,取景阔大,声情HRef=https://www.qijian.info/list/beizhuang/ target=_blank class=infotextkey>悲壮。

  下阕写眼前萧条的秋色,更增添了HRef=https://www.qijian.info/list/luren/ target=_blank class=infotextkey>旅人辞乡去国的HRef=https://www.qijian.info/list/chousi/ target=_blank class=infotextkey>愁思。

  过片“碧HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山对晚汀洲冷,枫叶芦根”两句,收回眼前现境。薄暮时分,泊舟矶畔,但见江中的碧HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山正为暮霭所笼罩,矶边的汀洲,芦根残存,枫叶飘零,满眼HRef=https://www.qijian.info/list/xiaose/ target=_blank class=infotextkey>萧瑟冷落的景象。这里写矶边秋暮HRef=https://www.qijian.info/list/jingse/ target=_blank class=infotextkey>景色,带有浓厚的HRef=https://www.qijian.info/list/qiqing/ target=_blank class=infotextkey>凄清黯淡色彩,这是词人HRef=https://www.qijian.info/list/guojia/ target=_blank class=infotextkey>国家残破、颠沛流离中的情绪的反映。“日落波平,愁损辞乡去国人”,两句总收,点明自己“辞乡去国”以来的HRef=https://www.qijian.info/list/xinqing/ target=_blank class=infotextkey>心情。日落时分,往往是增加HRef=https://www.qijian.info/list/jilu/ target=_blank class=infotextkey>羁旅者HRef=https://www.qijian.info/list/xiangchou/ target=_blank class=infotextkey>乡愁的时刻,对于作者这样一位仓皇避难的HRef=https://www.qijian.info/list/luren/ target=_blank class=infotextkey>旅人来说,他的HRef=https://www.qijian.info/list/jimo/ target=_blank class=infotextkey>寂寞感、HRef=https://www.qijian.info/list/qiliang/ target=_blank class=infotextkey>凄凉感不用说是更为强烈了。渐趋平缓的江波,这里恰恰反托出了词人不平静的HRef=https://www.qijian.info/list/xinqing/ target=_blank class=infotextkey>心情。

  全篇以景HRef=https://www.qijian.info/list/jiqing/ target=_blank class=infotextkey>寄情,动静交错,色调苍暗。用“扁舟”、“旅雁”、“孤云”、“汀洲冷”、“枫叶芦根”等典型的HRef=https://www.qijian.info/list/shenqiu/ target=_blank class=infotextkey>深秋HRef=https://www.qijian.info/list/jingwu/ target=_blank class=infotextkey>景物,烘托出诗人的凄楚HRef=https://www.qijian.info/list/qinghuai/ target=_blank class=infotextkey>情怀,同时也流露出了对HRef=https://www.qijian.info/list/guoshi/ target=_blank class=infotextkey>国事的忡忡HRef=https://www.qijian.info/list/youlǜ/ target=_blank class=infotextkey>忧虑,唱出了时代的HRef=https://www.qijian.info/list/beiliang/ target=_blank class=infotextkey>悲凉之音。

朱敦儒

朱敦儒 (1081-1159),字希真,洛阳人。历兵部郎中、临安府通判、秘书郎、都官员外郎、两浙东路提点刑狱,致仕,居嘉禾。绍兴二十九年(1159)卒。有词三卷,名《樵歌》。朱敦儒获得“词俊”之名,与“诗俊”陈与义等并称为“洛中八俊” (楼钥《跋朱岩壑鹤赋及送闾丘使君诗》) ...

朱敦儒朗读
()

猜你喜欢

海山屈蟠树如织,宝瓮金茎露犹滴。一度春风一度花,如此风光那会得。

武陵天台云锦堆,禹粮尧韭同苍苔。伐毛洗髓即年岁,对花食实能几回。

()

昨夜山风急,吹叶惊客馆。晨起闻雨声,未觉妨游览。

荷笠出孤村,行行雨渐缓。山峰与云峰,出没浑不辨。

()

清世念遗民,常情重老人。

馈浆烦郡府,分胙媿乡邻。

()

君才元落落,吾语只平平。意广真堪笑,情亲却自惊。

瘦筇殊未到,短笛为谁横。肺病虽羸甚,犹能倒屣迎。

()

绀瓶白酒下吟堂,洗盏倾甆肯漫尝。

寒屋自融春日面,煖杯能转少年肠。

()

落英拾秋鞠,委佩纫芳兰。

以其清且芬,可服仍可餐。

()