三峡七百里,惟言巫峡长。
重岩窅不极,叠嶂凌苍苍。
绝壁横天险,莓苔烂锦章。
入夜分明见,无风波浪狂。
忠信吾所蹈,泛舟亦何伤!
可以涉砥柱,可以浮吕梁。
美人今何在?灵芝徒自芳。
山空夜猿啸,征客泪沾裳。
巫峡。唐代。杨炯。 三峡七百里,惟言巫峡长。重岩窅不极,叠嶂凌苍苍。绝壁横天险,莓苔烂锦章。入夜分明见,无风波浪狂。忠信吾所蹈,泛舟亦何伤!可以涉砥柱,可以浮吕梁。美人今何在?灵芝徒自芳。山空夜猿啸,征客泪沾裳。
这是一首五言古诗,作于垂拱元年(685)诗人赴梓州(今四川三台县)任司法参军途经巫峡时。诗人此次由太子詹事司直光崇文馆学士调出为梓州司法参军,是受从弟杨神让附徐敬业叛乱的牵连,带有HRef=https://www.qijian.info/list/bianzhe/ target=_blank class=infotextkey>贬谪的性质,因此心境郁悒,沿途写下的几首HRef=https://www.qijian.info/list/shanshui/ target=_blank class=infotextkey>HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山水诗都有HRef=https://www.qijian.info/list/youyu/ target=_blank class=infotextkey>忧郁不平之气,而本诗是较典型地体现了作者当时的心灵活动的一篇。
全诗十六句,分为两部分,前八句写所见,后八句写所思。首四句总写巫峡的气势,先化用古歌“巴东三峡巫峡长,猿鸣三声泪沾裳”(盛弘之《荆州记》)之意,HRef=https://www.qijian.info/list/xushu/ target=_blank class=infotextkey>叙述巫峡之长,然后通过对悬崖峭壁的描绘衬托巫峡之险:岩峦重叠一望无际,层层壁立的峭崖上摩云霄(苍苍,天色,出《庄子》)。三四两句用平视和仰视的角度展现了巫峡的幽深窅远和两岸峭壁的险峻。郦道元《水经注·江水》曾这样描写三峡:“自三峡七百里中,两岸连HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山,略无阙处,重岩叠嶂,隐天蔽日,自非停午夜分,不见曦月”。杨炯这里显然是受其影响的,但诗人并没停留在这一般的描绘上,从第五句开始,诗人对巫峡的险状进行了具体刻划。“绝壁横天险”四句应是写一处具体的险要,它横立江中,上面长满青苔,就是在夜里也看得很清楚。下面流急浪险,哪怕没HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风也波涛喷激,令人心惊。这是诗人夜中乘舟途经、给他留下深刻印象的HRef=https://www.qijian.info/list/difang/ target=_blank class=infotextkey>地方。看来诗人不知其HRef=https://www.qijian.info/list/diming/ target=_blank class=infotextkey>地名。难以称名指实,但这么一来,就使得它由实变虚,部分地超脱了HRef=https://www.qijian.info/list/xianshi2/ target=_blank class=infotextkey>现实,带上一种象征意义——与诗人的境遇相映衬,成为HRef=https://www.qijian.info/list/shitu/ target=_blank class=infotextkey>仕途凶险的象征。
诗人遭到HRef=https://www.qijian.info/list/zhengzhi/ target=_blank class=infotextkey>政治上的打击,远贬殊方。此刻面对巫峡HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风波之险,HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然就HRef=https://www.qijian.info/list/lianxiang/ target=_blank class=infotextkey>联想到HRef=https://www.qijian.info/list/shitu/ target=_blank class=infotextkey>仕途的凶险莫测,于是一连串的感触油然而生。从第九句开始,诗转入后半部的情绪抒写,与前面的HRef=https://www.qijian.info/list/jingwu/ target=_blank class=infotextkey>景物描绘构成对称的格局。“忠信”四句承上用HRef=https://www.qijian.info/list/biyu/ target=_blank class=infotextkey>比喻表达自己的信念:只要自己光明磊落,恪守着以忠事君、以信处世的准则,象这样泛舟历险又有什么可忧惧?“砥柱”在河南三门峡,俗称三门HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山,HRef=https://www.qijian.info/list/huanghe/ target=_blank class=infotextkey>黄河分流包HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山而过,是水流极险急之处。“吕梁”即吕梁HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山,在HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山西省西部,相传大禹治水曾闢吕梁洪通HRef=https://www.qijian.info/list/huanghe/ target=_blank class=infotextkey>黄河。“可以涉砥柱,可以浮吕梁”两句一言其险,一言其远,泛言可以行于四方,化险为夷。诗人由HRef=https://www.qijian.info/list/xingzhou/ target=_blank class=infotextkey>行舟所历的天险HRef=https://www.qijian.info/list/lianxiang/ target=_blank class=infotextkey>联想到宦途所遭人祸,就信笔借HRef=https://www.qijian.info/list/xingzhou/ target=_blank class=infotextkey>行舟为喻,表达自己坚定的信念。虚实之间,过渡巧妙HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然,了无痕迹。至此为止,诗中的情调一直是开朗自信的,HRef=https://www.qijian.info/list/qiantu/ target=_blank class=infotextkey>前途充满了HRef=https://www.qijian.info/list/xiwang/ target=_blank class=infotextkey>希望。然而诗人毕竟身处逆境,当走上HRef=https://www.qijian.info/list/bianzhe/ target=_blank class=infotextkey>贬谪之途的此际,怎么可能没有一丝HRef=https://www.qijian.info/list/shanggan/ target=_blank class=infotextkey>伤感呢,尤其是自己遭贬纯属无故株及,自不免HRef=https://www.qijian.info/list/yuanfen/ target=_blank class=infotextkey>怨愤不平。“HRef=https://www.qijian.info/list/moiren/ target=_blank class=infotextkey>美人”两句就表达了这种情绪。古诗中HRef=https://www.qijian.info/list/moiren/ target=_blank class=infotextkey>美人常用来HRef=https://www.qijian.info/list/biyu/ target=_blank class=infotextkey>比喻HRef=https://www.qijian.info/list/lixiang/ target=_blank class=infotextkey>理想或HRef=https://www.qijian.info/list/junzhu/ target=_blank class=infotextkey>君主、HRef=https://www.qijian.info/list/youren/ target=_blank class=infotextkey>友人,这里是HRef=https://www.qijian.info/list/biyu/ target=_blank class=infotextkey>比喻君王,而以灵芝自喻,两句意思说自己远离朝廷,空有HRef=https://www.qijian.info/list/zhongzhen/ target=_blank class=infotextkey>忠贞和才干不能进用、报效。托词虽婉,HRef=https://www.qijian.info/list/xinqing/ target=_blank class=infotextkey>心情却颇为激切,诗人对自己忠而见疏、怀才不用的遭际深觉不平,可是又无可奈何。在这种HRef=https://www.qijian.info/list/xinqing/ target=_blank class=infotextkey>心情下,听到峡中凄厉哀绝的猿啸,他不由得一阵HRef=https://www.qijian.info/list/shanggan/ target=_blank class=infotextkey>伤感,潸然泪下了。《水经注》载:“每至晴初霜旦,林寒涧肃,常有高猿长啸,屡引凄异,空岫传响,哀转久绝。故渔者歌曰:‘巴东三峡巫峡长,猿鸣三声泪沾裳’。”诗人在这里将HRef=https://www.qijian.info/list/diangu/ target=_blank class=infotextkey>典故与HRef=https://www.qijian.info/list/xianshi2/ target=_blank class=infotextkey>现实、环境与HRef=https://www.qijian.info/list/xinqing/ target=_blank class=infotextkey>心情融合在一起,构成了一个情景交融、HRef=https://www.qijian.info/list/lianxiang/ target=_blank class=infotextkey>联想丰富的HRef=https://www.qijian.info/list/yishu/ target=_blank class=infotextkey>艺术境界,读来令人对作者的HRef=https://www.qijian.info/list/zaoyu/ target=_blank class=infotextkey>遭遇产生深深的HRef=https://www.qijian.info/list/tongqing/ target=_blank class=infotextkey>同情。
写HRef=https://www.qijian.info/list/shanshui/ target=_blank class=infotextkey>HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山水而寄托自己的HRef=https://www.qijian.info/list/qingsi/ target=_blank class=infotextkey>情思,是中国古代HRef=https://www.qijian.info/list/shanshui/ target=_blank class=infotextkey>HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山水诗的一个特色。在这样的HRef=https://www.qijian.info/list/shanshui/ target=_blank class=infotextkey>HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山水诗中,HRef=https://www.qijian.info/list/shanshui/ target=_blank class=infotextkey>HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山水HRef=https://www.qijian.info/list/jingwu/ target=_blank class=infotextkey>景物不再是单纯的观赏对象。而成为与作者的心境相感发相映衬的表现媒介。作者寄意于HRef=https://www.qijian.info/list/shanshui/ target=_blank class=infotextkey>HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山水,是为了抒发情感,因此,诗中的HRef=https://www.qijian.info/list/jingwu/ target=_blank class=infotextkey>景物描绘有时就不那么刻意求工。杨炯这首诗就是如此,它HRef=https://www.qijian.info/list/xiejing/ target=_blank class=infotextkey>写景雄浑开阔而不求工细,为主体的情感活动构成了恰当的背景。
杨炯(650年-692年),汉族,弘农华阴(今属陕西)人,排行第七;唐朝诗人,初唐四杰之一。显庆六年(公元661年),年仅11岁的杨炯被举为神童,上元三年(676年)应制举及第,授校书郎。后又任崇文馆学士,迁詹事、司直。垂拱元年(685年),降官为梓州司法参军。天授元年(690年),任教于洛阳宫中习艺馆。如意元年(692年)秋后改任盈川县令,吏治以严酷著称,卒于任所。因此后人称他为“杨盈川”。 ...
杨炯。 杨炯(650年-692年),汉族,弘农华阴(今属陕西)人,排行第七;唐朝诗人,初唐四杰之一。显庆六年(公元661年),年仅11岁的杨炯被举为神童,上元三年(676年)应制举及第,授校书郎。后又任崇文馆学士,迁詹事、司直。垂拱元年(685年),降官为梓州司法参军。天授元年(690年),任教于洛阳宫中习艺馆。如意元年(692年)秋后改任盈川县令,吏治以严酷著称,卒于任所。因此后人称他为“杨盈川”。
上南行十二首 其四。元代。方回。 七里南山边,更作三里程。十里旧榷界,双桥酒有声。身老友朋尽,事殊时代更。茅店迷处所,饮徒眠九京。
游定水寺寄杜尧臣。元代。吉雅谟丁。 水纹藤簟竹方床,山阁重阴雨后凉。新月梧桐秋已老,碧梧机杼夜初长。白鱼入馔松醪熟,红稻供炊笋脯香。云树芝泉随处好,一时清赏肯相忘。
和先师宏智和尚五转位颂·匣里青蛇吼。宋代。释慧晖。 宝剑横斜天欲晓,洗净魔佛逼人寒。匣中阴阴光生处,衲子徒将正眼看。
观道命录有感。明代。苏葵。 淫哇声沸九韶寒,世道污隆用舍间。薄雾偶笼伊洛水,片云争掩武夷山。千秋遗训乾坤意,一代成功造化悭。不有上方三尺剑,付谁当日斩权奸。