南歌子·万万千千恨

南歌子·万万千千恨朗读

万万千千恨,前前后后山。傍人道我轿儿宽。不道被他遮得、望伊难。

今夜江头树,船儿系那边。知他热后甚时眠。万万不成眠后、有谁扇。

译文

心中有千千万万种惆怅,眼前是重重叠叠的山冈。旁人都说我坐的轿子宽敞。不知道它挡住了我望他的目光。

今夜江头那一排树行,船儿一定停泊在那地方。天气这么炎热,不知他什么时候才能进入梦乡。他怎么也睡不着的话,又有谁为他打扇送凉。

注释

南歌子:原唐教坊曲名,后用为词牌。隋唐以来曲多以“子”名,“子”有小的含义,大体属于小曲。调名本自汉张衡《南都赋》:“坐南歌兮起郑舞”句,取淳于棼事。”

轿儿宽:轿子大,指当了大官。

不道:不想,不料。他:指轿儿。伊:第三人称代词,此指词人所思者心目中的他。

船儿:指卖唱女子所乘的小船。

后:语气助词,约略相当于“啊”。

参考资料:

1、饶少平.历代艳体诗歌精华:华夏出版社,1996:439

2、上海古籍出版社.宋词三百首:上海古籍出版社,2015:272

南歌子·万万千千恨创作背景

  淳熙五年(1178年)秋。作者由大理少卿转任湖北转运副使,临安赴湖北任职的路途上作下了此词。

参考资料:

1、中山大学中文系.苏辛词精萃:广东省出版集团,2008:170

  上片极言相离HRef=https://www.qijian.info/list/xiangsi/ target=_blank class=infotextkey>相思之苦。“万万千千恨,前前后后HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山”对偶整饬,如平地起高楼,突兀而起,在HRef=https://www.qijian.info/list/huanghun/ target=_blank class=infotextkey>黄昏日暮,眼前所见重叠起伏绵延不断的HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山若隐若现犹如内心千千万万难以排遣的愁情恨意。以HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山象征愁,气氛渲染得极为浓重。三四句以HRef=https://www.qijian.info/list/yuanhen/ target=_blank class=infotextkey>怨恨的语调出之。词人南归短短十年辗转几任,一直无法实现其心中宏伟HRef=https://www.qijian.info/list/baofu/ target=_blank class=infotextkey>抱负。如今又是人在HRef=https://www.qijian.info/list/jilu/ target=_blank class=infotextkey>羁旅,眼望中原,更添HRef=https://www.qijian.info/list/chouhen/ target=_blank class=infotextkey>愁恨。路边行人言说我的轿儿太宽,影响其正常行走。在词人看来,是行人遮挡住视线,让他看不到那化作万万千千恨意的重HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山。更见出HRef=https://www.qijian.info/list/lianqing/ target=_blank class=infotextkey>恋情之深与分离之苦,隐寓今后会面之难。

  下片从设想对方现在的情状这一角度下笔,全系HRef=https://www.qijian.info/list/xinli/ target=_blank class=infotextkey>心理描画,设想虚拟之辞。起句“今夜江头树,船儿系那边”转移词意,从陆路写到水路,日晚泊船喻词人如小船四处HRef=https://www.qijian.info/list/piaobo2/ target=_blank class=infotextkey>飘泊、停靠。煞拍表面写因HRef=https://www.qijian.info/list/tianqi/ target=_blank class=infotextkey>天气炎热而难以入睡,实写其内心因HRef=https://www.qijian.info/list/zhuangzhinanchou/ target=_blank class=infotextkey>HRef=https://www.qijian.info/list/zhuangzhi/ target=_blank class=infotextkey>壮志难酬而久久难眠。词人一想对方今宵船泊何处,二想对方热不成眠,三想无人为之打扇。“三想”依次层进,愈想愈深细,HRef=https://www.qijian.info/list/guanxin/ target=_blank class=infotextkey>关心备至,体贴入微,亦是情意痴绝之辞,更为具体地表现了作者对HRef=https://www.qijian.info/list/lianren/ target=_blank class=infotextkey>恋人的HRef=https://www.qijian.info/list/guanqie/ target=_blank class=infotextkey>关切。连对方怕热不能成眠,不能成眠而又无人为其打扇都设想到了,可谓情意缠绵,想念痴绝。

  前半片写HRef=https://www.qijian.info/list/libie/ target=_blank class=infotextkey>离别之怨、HRef=https://www.qijian.info/list/libie/ target=_blank class=infotextkey>离别之恨,设为许多无理之辞,看似怪奇,但对HRef=https://www.qijian.info/list/airen/ target=_blank class=infotextkey>爱人的真挚HRef=https://www.qijian.info/list/ganqing/ target=_blank class=infotextkey>感情不啻如同从心田冲决释放,显得非常HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然。后半片从HRef=https://www.qijian.info/list/nuxing/ target=_blank class=infotextkey>女性角度设想别后HRef=https://www.qijian.info/list/nanzi/ target=_blank class=infotextkey>男子的HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活情态,三个设想,依次而递,层层加细,表现了HRef=https://www.qijian.info/list/nuxing/ target=_blank class=infotextkey>女性特有的柔韧细腻HRef=https://www.qijian.info/list/xinli/ target=_blank class=infotextkey>心理和对HRef=https://www.qijian.info/list/airen/ target=_blank class=infotextkey>爱人体贴入微、HRef=https://www.qijian.info/list/guanhuai/ target=_blank class=infotextkey>关怀备至的至情。本词作为稼轩词中少见的抒发HRef=https://www.qijian.info/list/wanyue/ target=_blank class=infotextkey>婉约HRef=https://www.qijian.info/list/ganqing/ target=_blank class=infotextkey>感情的词篇,在HRef=https://www.qijian.info/list/jieshi/ target=_blank class=infotextkey>揭示HRef=https://www.qijian.info/list/nuxing/ target=_blank class=infotextkey>女性特有的隐微难明的HRef=https://www.qijian.info/list/xinli/ target=_blank class=infotextkey>心理上显得很有特色。

辛弃疾

辛弃疾(1140-1207),南宋词人。原字坦夫,改字幼安,别号稼轩,汉族,历城(今山东济南)人。出生时,中原已为金兵所占。21岁参加抗金义军,不久归南宋。历任湖北、江西、湖南、福建、浙东安抚使等职。一生力主抗金。曾上《美芹十论》与《九议》,条陈战守之策。其词抒写力图恢复国家统一的爱国热情,倾诉壮志难酬的悲愤,对当时执政者的屈辱求和颇多谴责;也有不少吟咏祖国河山的作品。题材广阔又善化用前人典故入词,风格沉雄豪迈又不乏细腻柔媚之处。由于辛弃疾的抗金主张与当政的主和派政见不合,后被弹劾落职,退隐江西带湖。 ...

辛弃疾朗读
()

猜你喜欢

霖霖滴滴未休休,不解教侬不白头。

却把穷愁比秋雨,犹应秋雨少於愁。

()
汪东

忆过寻芳地。朱阁重门闭。淡拂修蛾,轻匀笑靥,妆成斜倚。

爱小帘、银蒜镇双垂。织湘波细细。

()
曹家达

遥天擘云絮,终朝息尘虑。山头冻杀雀,梦魂自来去。

()
弘历

明季能诗家,孰与渤海俦。偶然披此图,喜复晤青邱。

纱幮对快晴,爽风荡轻裯。胡乃滃勃云,不离几案头。

()

星历新传误,无人重讲明。日中阴似夜,春半冷如正。

柳欲眠还醒,花犹染不成。燕归多日了,犹自未闻莺。

()

午景蔽浮云,芳林散清雨。

虚窗度遥吹,稍觉青叶举。

()