万年欢·春思

万年欢·春思朗读

两袖梅风,谢桥边、岸痕犹带残雪。过了匆匆灯市,草根青发。燕子春愁未醒,误几处、芳音辽绝。烟溪上、采绿人归,定应愁沁花骨。

非干厚情易歇。奈燕台句老,难道离别。小径吹衣,曾记故里风物。多少惊心旧事,第一是、侵阶罗袜。如今但、柳发晞春,夜来和露梳月。

译文

漫步在谢桥边,吹拂着落梅的轻风,也吹满双袖。沿岸春寒未褪,犹见残雪痕迹。元宵过后,小草发青芽,春天已经到来。山川间阻,音信难通,只能把一襟幽怨,寄诸燕子,可惜它还未飞回。那远方的情人啊,这时也许在轻烟迷漫的溪水边采摘绿草归来,她一定满怀心事,连花心深处都沁透着她的春愁。

这一切,并不关两人深厚的感情有所改变,而是由于命运的安排。自己纵使有李商隐那样的风流文笔,但在此情此境,也难道出离别苦楚。回首前尘,那幽深的小径,微风吹衣,你,久久地悄立玉阶之下。夜色渐深,清凉的露水侵进罗袜,还在等待我的到来。一切皆成过往,只有那柳树疏疏的长条,依旧纷披在春日和煦的阳光中;晚上,又沾上清凉的露水,在月下来回拂动。

注释

谢桥:即为谢娘桥,泛指站着心爱女子的桥。

灯市:指正月十五的元宵灯市。

绿:是一种刍草的名。

燕台:用唐诗人李商隐事。李曾作《燕台》诗四首,哀感顽艳,被一位叫做柳枝的姑娘所深赏,并相约幽会。由于机缘的错失,两人未能欢好便离别了。

柳发:亦指自己稀疏的头发。

  史达祖在HRef=https://www.qijian.info/list/wanyue/ target=_blank class=infotextkey>婉约词发展过程中,继承了周邦彦那种“缜密典丽”、“富艳精工”的创作HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风格,而又有发展,炼字锻句,竟秀争高,给后来重视写作技巧的人比较大影响。

  起首两句描写初春的HRef=https://www.qijian.info/list/jingwu/ target=_blank class=infotextkey>景物:漫步在谢桥边,吹拂着落梅的轻HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风,也吹满词人的双袖。沿岸春寒未褪,犹见残HRef=https://www.qijian.info/list/xue/ target=_blank class=infotextkey>雪痕迹。“谢桥”,指谢娘家的桥,唐时有名妓谢秋娘,因常以指HRef=https://www.qijian.info/list/nuzi/ target=_blank class=infotextkey>女子所居之地。两句从欧阳修《蝶恋HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花》词(一作冯延巳词)“独立小桥HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风满袖”化出。四、五句点明时节。灯市,指正月十五的元宵灯市,上冠以“匆匆”二字,略露作者的HRef=https://www.qijian.info/list/xinqing/ target=_blank class=infotextkey>心情,可与姜夔《琵琶仙》词“奈愁里、匆匆换时节”参看。元宵过后,草已开始变绿,HRef=https://www.qijian.info/list/chuntian/ target=_blank class=infotextkey>春天已是到来了,可是,词人却说“HRef=https://www.qijian.info/list/yanzi/ target=_blank class=infotextkey>燕子HRef=https://www.qijian.info/list/chunchou/ target=_blank class=infotextkey>春愁未醒”,HRef=https://www.qijian.info/list/yanzi/ target=_blank class=infotextkey>燕子在春分前后才由HRef=https://www.qijian.info/list/nanfang/ target=_blank class=infotextkey>南方飞回,而此时HRef=https://www.qijian.info/list/chunshe/ target=_blank class=infotextkey>春社未到,HRef=https://www.qijian.info/list/yanzi/ target=_blank class=infotextkey>燕子未归,故发出“误几处、芳音辽绝”的怨望之语。江淹《拟李都尉从军》诗有“袖中有短书,愿寄双飞燕”之句,《开元天宝遗事》也载有HRef=https://www.qijian.info/list/yanzi/ target=_blank class=infotextkey>燕子传书之事,诗词家将之当作常典使用。“HRef=https://www.qijian.info/list/yanzi/ target=_blank class=infotextkey>燕子”二语,与作者《双双燕》词“应自栖香正稳,便忘了天涯芳信”有异曲同工之妙。HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山川间阻,音信难通,只能把一襟HRef=https://www.qijian.info/list/youyuan2/ target=_blank class=infotextkey>幽怨,寄诸HRef=https://www.qijian.info/list/yanzi/ target=_blank class=infotextkey>燕子,正见其用笔精妙处。题中“春思”之意,至此方出。“烟溪”二句,笔锋一转,从对面着想:那远方的HRef=https://www.qijian.info/list/qinHRef=https://www.qijian.info/list/gre/ target=_blank class=infotextkey>GREn/ target=_blank class=infotextkey>情人啊,这时也许在轻烟迷漫的溪水边采摘绿草归来,她一定满怀心事,连HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花心深处都沁透着她的HRef=https://www.qijian.info/list/chunchou/ target=_blank class=infotextkey>春愁。“采绿”,出自《诗小雅·采绿》:“终朝采绿,不盈一掏。”旧注认为这是妇人HRef=https://www.qijian.info/list/sinian/ target=_blank class=infotextkey>思念远行的HRef=https://www.qijian.info/list/zhangfu/ target=_blank class=infotextkey>丈夫。绿,是一种刍草的名。“采绿”,暗与上文“草根青发”照应。“愁沁HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花骨”四字甚炼,写出HRef=https://www.qijian.info/list/nuzi/ target=_blank class=infotextkey>女子HRef=https://www.qijian.info/list/huairen/ target=_blank class=infotextkey>怀人的深情,句意并美。

  下片“非干厚情易歇”,笔意俱换,词极朴直,却更见情深意厚,更表现作者无可奈何的HRef=https://www.qijian.info/list/xinqing/ target=_blank class=infotextkey>心情。这一切,并不关两人深厚的HRef=https://www.qijian.info/list/ganqing/ target=_blank class=infotextkey>感情有所改变,而是由于HRef=https://www.qijian.info/list/mingyun/ target=_blank class=infotextkey>命运的安排:HRef=https://www.qijian.info/list/libie/ target=_blank class=infotextkey>离别,使有HRef=https://www.qijian.info/list/qinHRef=https://www.qijian.info/list/gre/ target=_blank class=infotextkey>GREn/ target=_blank class=infotextkey>情人再也不能相见了。“奈燕台句老,难道HRef=https://www.qijian.info/list/libie/ target=_blank class=infotextkey>离别”,这真是痛心彻骨之语。“燕台”,用唐诗人李商隐事。李曾作《燕台》诗四首,哀感顽艳,被一位叫做柳枝的姑娘所深赏,并相约幽会。由于机缘的错失,两人未能欢好便HRef=https://www.qijian.info/list/libie/ target=_blank class=infotextkey>离别了。这里借用而转换加强说,自己纵使有李商隐那样的HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风流文笔,但在此情此境,一切的语句都显得是那么陈旧和多余。“小径”四句,回首前尘,深情如揭。词人记得当年在HRef=https://www.qijian.info/list/guxiang/ target=_blank class=infotextkey>故乡多少HRef=https://www.qijian.info/list/moihao/ target=_blank class=infotextkey>美好的情事,那幽深的小径,微HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风吹衣——那是与她旧游之地。在纷来沓至的HRef=https://www.qijian.info/list/zhuiyi/ target=_blank class=infotextkey>追忆中,第一难忘的是:她,久久地悄立玉阶之下,夜色渐深,清凉的露水侵进她的罗袜,她还在等待着词人的到来。词中特标出“惊心”二字,表现了HRef=https://www.qijian.info/list/qinHRef=https://www.qijian.info/list/gre/ target=_blank class=infotextkey>GREn/ target=_blank class=infotextkey>情人相会时HRef=https://www.qijian.info/list/xinqing/ target=_blank class=infotextkey>心情激荡的情景。“小径吹衣”,又与首句“两袖梅HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风”相应,今昔对比,更是难以为怀了。结二句“如今但、柳发晞春,夜来和露梳月”,用HRef=https://www.qijian.info/list/chunjing/ target=_blank class=infotextkey>春景中的HRef=https://www.qijian.info/list/jingwu/ target=_blank class=infotextkey>景物写HRef=https://www.qijian.info/list/chousi/ target=_blank class=infotextkey>愁思,更见梅溪词心思之巧妙。由HRef=https://www.qijian.info/list/huiyi/ target=_blank class=infotextkey>回忆跌回HRef=https://www.qijian.info/list/xianshi2/ target=_blank class=infotextkey>现实中。一切成为既往,此时剩下的只是:那HRef=https://www.qijian.info/list/liushu/ target=_blank class=infotextkey>柳树疏疏的长条,纷披在春日和煦的阳光中;HRef=https://www.qijian.info/list/wanshang/ target=_blank class=infotextkey>晚上,又沾上清凉的露水,在HRef=https://www.qijian.info/list/yuexia/ target=_blank class=infotextkey>月下来回拂动。两句表面上是HRef=https://www.qijian.info/list/xiejing/ target=_blank class=infotextkey>写景,实际上是HRef=https://www.qijian.info/list/yuren2/ target=_blank class=infotextkey>喻人。“柳发”,亦指自己稀疏的头发:“晞”,晞发,披发使干。《HRef=https://www.qijian.info/list/chuci/ target=_blank class=infotextkey>楚辞·九歌·少司命》有“晞女(汝)发兮阳之阿”之语。“夜来”句,写自己在凉露冷月之下,凄然抚鬓的情景。结二句炼字极工,或未免着迹。

  史达祖的长调词,着意于布局,字锻句炼,极见功力。虽然前人HRef=https://www.qijian.info/list/piping/ target=_blank class=infotextkey>批评他“用笔多深兴巧”(周济《介存斋论词杂著》),但他对于技巧的细致运用也发展了HRef=https://www.qijian.info/list/wanyue/ target=_blank class=infotextkey>婉约词。

史达祖

史达祖1163~1220?年,字邦卿,号梅溪,汴(河南开封)人。一生未中第,早年任过幕僚。韩侂胄当国时,他是最亲信的堂吏,负责撰拟文书。韩败,史牵连受黥刑,死于贫困中。史达祖的词以咏物为长,其中不乏身世之感。他还在宁宗朝北行使金,这一部分的北行词,充满了沉痛的家国之感。今传有《梅溪词》。存词112首。 ...

史达祖朗读
()

猜你喜欢

夜深草诏罢,霜月凄凛凛。欲卧暖残杯,灯前相对饮。
连铺青缣被,封置通中枕。仿佛百馀宵,与君同此寝。

()

泽畔行吟起宿凫,旅情嘹唳带僧孤。不辞累月留方丈,那惜浮生过辘轳。

小径暗荒筠作杖,新巢先落燕将雏。繁华莫问前朝事,止许西来度一芦。

()
弘历

积素流光映彩镫,上元今岁景偏增。若论春雪如春雨,便庆食升有四升。

()

旅食京华久,年来音信疏。忽听双鹊语,暗卜岭南书。

()

胄子何多士,明公特妙年。诗书师法在,簪绂相门传。

曳履星辰上,分光日月边。帝心知俊彦,群望属英贤。

()

春残才作探春行,古寺寻僧懒问名。近海景多频立马,对花情剧更闻莺。

镜湖敢乞君分赐,宝地偏教佛主盟。却忆江南如画里,万峰青接水边城。

()