开愁歌。唐代。李贺。 秋风吹地百草干,华容碧影生晚寒。我当二十不得意,一心愁谢如枯兰。衣如飞鹑马如狗,临歧击剑生铜吼。旗亭下马解秋衣,请贳宜阳一壶酒。壶中唤天云不开,白昼万里闲凄迷。主人劝我养心骨,莫受俗物相填豗。
萧瑟秋风吹得大地百草枯干,华山苍碧的身影傍晚带微寒。
我年当二十仕途坎坷不得意,心中愁苦颓丧如衰枯的秋兰。
衣服烂得像飞鹑胯下马如狗,面临岔路口拔剑向天发怒吼。
酒店下马后脱下秋衣作抵押,请赊给我这宜阳人一壶美酒。
酒醉中我呼唤老天层云不散,万里白昼顷刻之间一片凄迷。
店主人劝我好好保养身子骨,别让那尘世俗物填塞在心里。
飞鹑(chún):形容衣衫褴褛。马如狗:形容马极瘦小。《后汉书》“车如鸡栖马如狗。”
临歧:面临岔路。
旗亭:此指酒肆。
贳(shì):赊欠。宜阳:地名,即福昌县,在今河南省。
填豗(huī):豗,相击。填豗,就是填塞心胸的意思。
参考资料:
1、冯浩非 徐传武.李贺诗选译.成都:巴蜀书社,1991:159-160
2、张国举 等.唐诗精华注译评.长春:长春出版社,2010:624-625
李贺举进士不得回归故里,后在唐宪宗元和三年(公元808年)和元和六年(公元811年)再赴长安,途径华阴县,写下了这首诗。
参考资料:
1、张国举 等.唐诗精华注译评.长春:长春出版社,2010:624-625
HRef=https://www.qijian.info/list/kaitou/ target=_blank class=infotextkey>开头二句HRef=https://www.qijian.info/list/xiejing/ target=_blank class=infotextkey>写景。秋HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风HRef=https://www.qijian.info/list/xiaose/ target=_blank class=infotextkey>萧瑟,草木干枯,HRef=https://www.qijian.info/list/bangwan/ target=_blank class=infotextkey>傍晚时分,寒气袭人,路旁的HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花树呈现出愁惨的容颜。诗人把自己的HRef=https://www.qijian.info/list/xinli/ target=_blank class=infotextkey>心理因素融合在外界的HRef=https://www.qijian.info/list/jingwu/ target=_blank class=infotextkey>景物之中,使外在HRef=https://www.qijian.info/list/jingwu/ target=_blank class=infotextkey>景物增添了HRef=https://www.qijian.info/list/shengming/ target=_blank class=infotextkey>生命的光彩,带有一种神秘的诱惑力。
三、四句写情。秋气肃杀,满目萧条,诗人HRef=https://www.qijian.info/list/chujingshengqing/ target=_blank class=infotextkey>触景生情,直抒胸臆,表达了深沉的HRef=https://www.qijian.info/list/tongku/ target=_blank class=infotextkey>痛苦。李贺二十一岁应河南府试。初试告捷,犹如雏鹰展翅,满以为从此便可扶摇直上,不料有人以李贺“父名晋肃,子不得举进士”为由,阻挠他参加进士HRef=https://www.qijian.info/list/kaoshi/ target=_blank class=infotextkey>考试。“我当二十不得意,一心愁谢如枯兰”正是这种抑郁HRef=https://www.qijian.info/list/beifen/ target=_blank class=infotextkey>悲愤心境的写照。这里的“枯兰”是由眼前的秋HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花引起的HRef=https://www.qijian.info/list/lianxiang/ target=_blank class=infotextkey>联想,用它来形容受到沉重打击之后HRef=https://www.qijian.info/list/youshang/ target=_blank class=infotextkey>忧伤绝望的“心”,奇特而又妥帖,形象鲜明,含义深厚。兰HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花素雅,象征诗人高洁的HRef=https://www.qijian.info/list/xionghuai/ target=_blank class=infotextkey>胸怀;兰HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花枯谢,则是他那颗被揉碎了的心的生动外现。
中间四句进一步描述诗人HRef=https://www.qijian.info/list/chouku/ target=_blank class=infotextkey>愁苦HRef=https://www.qijian.info/list/fenmen/ target=_blank class=infotextkey>愤懑的HRef=https://www.qijian.info/list/qinghuai/ target=_blank class=infotextkey>情怀。“衣如飞鹑HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马如狗”写衣着和坐骑,用漫画式的夸张手法,显示他穷困不堪的处境,笔墨清新,形象突出。“临歧击剑”句,写行动而重在HRef=https://www.qijian.info/list/shuqing/ target=_blank class=infotextkey>抒情。击剑不是为了打斗,而是为了发泄心中的怨气。“吼”字是拟物,也是HRef=https://www.qijian.info/list/niren/ target=_blank class=infotextkey>拟人。剑本来是不会“吼”的,这里用猛兽的咆哮声来比拟击剑人心底的“怒吼”。如此辗转寄托,把抽象的HRef=https://www.qijian.info/list/ganqing/ target=_blank class=infotextkey>感情变成具体的物象,不断地撼动着读者的心灵。句首的“临歧”二字,含有哭穷途的意思。站在十字路口,不知走哪条路好。事实上眼前没有一条路可以通向HRef=https://www.qijian.info/list/lixiang/ target=_blank class=infotextkey>理想境界了,这使诗人HRef=https://www.qijian.info/list/beifen/ target=_blank class=infotextkey>悲愤填膺。
“临歧击剑”,HRef=https://www.qijian.info/list/chouku/ target=_blank class=infotextkey>愁苦HRef=https://www.qijian.info/list/fenmen/ target=_blank class=infotextkey>愤懑已极,要得解脱,唯一的办法只有求救于酒,以酒浇愁。可是诗人身无分文,于是下HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马脱下“秋衣”,拿到HRef=https://www.qijian.info/list/jiudian/ target=_blank class=infotextkey>酒店换酒。这两句进一步表现诗人穷愁潦倒的HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活境况。HRef=https://www.qijian.info/list/qiutian/ target=_blank class=infotextkey>秋天的HRef=https://www.qijian.info/list/bangwan/ target=_blank class=infotextkey>傍晚,寒气侵肤,诗人竟在这时脱衣换酒,他已经穷困到了食不果腹的地步。衣不可脱而非脱不可,酒可不喝而非喝不行,表现了诗人极度HRef=https://www.qijian.info/list/kumen/ target=_blank class=infotextkey>苦闷的HRef=https://www.qijian.info/list/xinqing/ target=_blank class=infotextkey>心情。
衣服当了,酒也喝上了,心中的HRef=https://www.qijian.info/list/chouku/ target=_blank class=infotextkey>愁苦却还是没有解除。“壶中唤天云不开,白昼万里闲凄迷。”醉后呼天,天也不应,浮云蔽日,白昼如冥,看不到一点HRef=https://www.qijian.info/list/xiwang/ target=_blank class=infotextkey>希望的光亮,诗人HRef=https://www.qijian.info/list/youxin/ target=_blank class=infotextkey>忧心如焚。写到这里,HRef=https://www.qijian.info/list/tongku/ target=_blank class=infotextkey>痛苦、绝望已经到了登峰造极的程度。
HRef=https://www.qijian.info/list/jiewei/ target=_blank class=infotextkey>结尾二句,诗意一折,HRef=https://www.qijian.info/list/xiojiu/ target=_blank class=infotextkey>写酒店主人好言HRef=https://www.qijian.info/list/quanwei/ target=_blank class=infotextkey>劝慰,要他注意保重身体,不要让俗物填塞心胸。HRef=https://www.qijian.info/list/ganqing/ target=_blank class=infotextkey>感情愤闷到了极致,语气却故作跌落缓和之势,这二句,既起了点题的作用(诗题“开愁”,含有排解HRef=https://www.qijian.info/list/choumen/ target=_blank class=infotextkey>愁闷之意),同时深化了诗歌所表达的愤世嫉俗HRef=https://www.qijian.info/list/sixiang2/ target=_blank class=infotextkey>思想,显得深沉有力而又回荡多姿。
全诗意脉连贯,一气呵成,由HRef=https://www.qijian.info/list/beiqiu/ target=_blank class=infotextkey>悲秋而起HRef=https://www.qijian.info/list/shiyi/ target=_blank class=infotextkey>失意之感,由HRef=https://www.qijian.info/list/shiyi/ target=_blank class=infotextkey>失意至激愤、至绝望、至HRef=https://www.qijian.info/list/ziwo/ target=_blank class=infotextkey>自我解脱,情感HRef=https://www.qijian.info/list/bianhua/ target=_blank class=infotextkey>变化轨迹分明、HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然。笔调HRef=https://www.qijian.info/list/haofang/ target=_blank class=infotextkey>豪放,HRef=https://www.qijian.info/list/yijing/ target=_blank class=infotextkey>意境苍凉。或HRef=https://www.qijian.info/list/xiejing/ target=_blank class=infotextkey>写景,或HRef=https://www.qijian.info/list/xushi/ target=_blank class=infotextkey>叙事,或HRef=https://www.qijian.info/list/shuqing/ target=_blank class=infotextkey>抒情,浑然一体,又脉络清晰,被钱钟书称为“眉疏目爽之作”(《谈艺录》一三)。
李贺(约公元791年-约817年),字长吉,汉族,唐代河南福昌(今河南洛阳宜阳县)人,家居福昌昌谷,后世称李昌谷,是唐宗室郑王李亮后裔。有“诗鬼”之称,是与“诗圣”杜甫、“诗仙”李白、“诗佛”王维相齐名的唐代著名诗人。著有《昌谷集》。李贺是中唐的浪漫主义诗人,与李白、李商隐称为唐代三李。有“‘太白仙才,长吉鬼才’之说。李贺是继屈原、李白之后,中国文学史上又一位颇享盛誉的浪漫主义诗人。李贺长期的抑郁感伤,焦思苦吟的生活方式,元和八年(813年)因病辞去奉礼郎回昌谷,27岁英年早逝。 ...
李贺。 李贺(约公元791年-约817年),字长吉,汉族,唐代河南福昌(今河南洛阳宜阳县)人,家居福昌昌谷,后世称李昌谷,是唐宗室郑王李亮后裔。有“诗鬼”之称,是与“诗圣”杜甫、“诗仙”李白、“诗佛”王维相齐名的唐代著名诗人。著有《昌谷集》。李贺是中唐的浪漫主义诗人,与李白、李商隐称为唐代三李。有“‘太白仙才,长吉鬼才’之说。李贺是继屈原、李白之后,中国文学史上又一位颇享盛誉的浪漫主义诗人。李贺长期的抑郁感伤,焦思苦吟的生活方式,元和八年(813年)因病辞去奉礼郎回昌谷,27岁英年早逝。
丙寅正月十日召诸王臣工集重华宫联句。。弘历。 韶年和乐会周亲,丽藻同赓翰墨臣。宴借传柑先令节,俗沿桃菜协良辰。矞云已报三阶泰,淑序初呈九陌春。爆竹声多催腊尽,梅花香发竞时新。普天共仰升平庆,率土咸沾化育仁。击壤尧衢民气豫,纽芽禹甸物情訚。匪今稔岁祥为大,自古天伦乐是真。回忆文筵歌撒荔,久铭帝德粲雕珉。九重瑞霭舒佳景,六出琼葩应大钧。丝管清音天上至,琅玕古色座中陈。曈昽旭日临青琐,缭绕祥烟护紫宸。一德景行先圣业,同堂嘉叙古风淳。欣开锦席酬三叔,尚记仙诗和四宾。铺首宜春书吉字,地衣送暖袭华裀。屏开鸾影辉丹宇,砌转鳌峰映碧峋。列坐承恩齐搦管,分行肃侍俨垂绅。光生几研分题遍,响遏韶钧得句频。银汉分支涵雨露,猊烟结篆引璘彬。礼陶乐淑私须克,孔思周情道在纯。何必联吟誇有过,也知群擢愿希荀。九华枝外依仙岛,五色云中仰圣人。骀荡风微腾紫盖,慈宁福厚锡苍旻。喜瞻陇麦千畴润,恰数阶蓂十叶匀。鱼藻载歌恩似海,龙文健举笔如神。拜飏顿觉诗怀畅,衎乐过于酒味醇。乳液广沾仙掌露,雕盘屡给大官珍。宝幡巧剪悬双胜,脆缕纷堆荐五辛。渐转晴晖迟蔼蔼,微生阳气始礥礥。已教彩燕翔珠箔,未许青牛迓绮闉。歌继柏梁宗异并,人来枵诣燕游申。爻占云陆鸿仪渐,风咏周南麟趾振。湑露早叨陪上日,需云又庆值初旬。铿訇仙籁闻锵佩,优渥宫壶捧赐银。祥启重华光糺缦,班随群列礼遵循。瑞云乐奏声盈耳,坚齿香浮醴入唇。十八数符瀛苑侣,大千界乐化台民。辑圭剑履通重译,献赆梯航到八闽。遍覆寰区唯岂弟,迪知宅俊在忱恂。芬馨馔玉颁缃核,皦绎摐金叶磬均。艳发唐花嗤羯鼓,风回文沼蹙鱼鳞。丁冬莲漏来西极,错落珠灯缀大秦。近傍御床邀异数,重扬天藻续前因。探源远溯龙门浪,觅韵艰披鸟道榛。殿是集贤传雅事,职司簪笔步芳尘。诏宽礼数无拘束,喜溢天颜展笑嚬。嘉会恰逢几暇顷,宠光兼被岁寒身。暖随东陆符星指,霁豁西山带雪皴。敢拟欢娱同宴镐,为酬勤动想吹豳。庭罗宝树霞千叠,诗擘瑶笺韵几巡。计日夜珠刚就满,笑看瑞叶尚馀津。
鹧鸪天 佳人。两汉。佚名。 全似丹青揾染成。更将何物斗轻盈。雪因舞态羞频下,云为歌声不忍行。螺髻小,凤鞋轻。天边斗柄又斜横。水晶庭柱琉璃帐,客去同谁看月明。
哭肯堂赵公拟老杜八哀体。元代。方回。 飞鸿离鱼网,玉石有俱焚。冥冥岂无志,鬼物妒玙璠。今代赵广汉,谁欤哀王孙。粹然东南稟,顽薄推廉敦。悠悠桐江水,父老至今言。听讼古楠下,审克薛且温。郡将不解事,祸变生军屯。婺米给湿腐,营垒胡无飧。出甲火府库,僚吏争溃偾。黄堂坐者谁,微服逾缺垣。公急啊府寺,众涅忽自蹲。大呼好知县,肩舆坐和辕。卒辈匪怙乱,猾刻专饕惛。各欲赡老幼,等死有本原。公仇斥私橐,致米诸乡村。稍抚以金帛,汝饱可无喧。顷刻事底定,阖城免屠燔。声名由此起,褒语本天阍。就擢半刺吏,遄又典大藩。东西浙河节,祥刑谨平反。芟乱保乡郡,剿馘歼盗根。我时守马目,邻疆约相援。天地既翻覆,气数难预论。箕子歌麦秀,邵平灌瓜园。展转落闽峤,劲翮终弗骞。燕赵朔风路,饮马滹沱浑。据鞍始识面,鸡群见丹鵷。乍聚忽骤散,岁月流沄沄。不谓桑梓地,辱公弭朱幡。草堂屈大尹,惊农压篱樊。屡接月下麈,稍醉花前樽。近之若冰雪,三伏无歊袢。一朝怪事作,传闻声为吞。奴告主者斩,贞观法令存。况乃肆诬衊,奸人执仇冤。众知无是事,避嫌口若鞬。衢州之驵胥,移文恣澜翻。至欲加钳绁,责以徒步奔。意公即自裁,足快私排拫。扁舟载公去,戈戟围其门。面对事即白,大明揭覆盆。受辱固已甚,何待加办圈。析爵地千里,如古诸侯尊。飞语一点染,视苦砧上饨。二子縻讥禁,远睨惊弟昆。竟尔病疽背,不得旋车轩。彼兇甚枭獍,俗薄徒实繁。非人类则已,心愧当自扪。鸣呼古明哲,岂不忧元元。沮溺隐季叔,唐虞有由拳。与其青蝇矢,狼藉污瑶琨。孰与逃閴寂,忍饥撷兰荪。我贱无力气,淖曾不能掀。贫亦靡赙賵,奠酹无鸡豚。激烈拟八哀,些歌招公魂。万古万万古,遗退凄乾坤。
蝶恋花 客中感春。清代。徐釚。 侬似浮萍漂泊里。不道留侬,到便侬留住。柳絮随风花落处。为侬又惹閒情绪。红泪抛残无一语。滚滚难描,最是伤春句。试问荼蘼开似许。如何春又将归去。
世路风波恶。喜清时、边夫袖手,□将帷幄。正值春光二三月,两两燕穿帘幕。又怕个、江南花落。与客携壶连夜饮,任蟾光、飞上阑干角。何时唱,从军乐。归欤已赋居岩壑。悟人世、正类春蚕,自相缠缚。眼畔昏鸦千万点,□欠归来野鹤。都不恋、黑头黄阁。一咏一觞成底事,庆康宁、天赋何须药。金盏大,为君酌。
贺新郎·世路风波恶。宋代。辛弃疾。 世路风波恶。喜清时、边夫袖手,□将帷幄。正值春光二三月,两两燕穿帘幕。又怕个、江南花落。与客携壶连夜饮,任蟾光、飞上阑干角。何时唱,从军乐。归欤已赋居岩壑。悟人世、正类春蚕,自相缠缚。眼畔昏鸦千万点,□欠归来野鹤。都不恋、黑头黄阁。一咏一觞成底事,庆康宁、天赋何须药。金盏大,为君酌。