祝允明

祝允明(1460—1527)字希哲,号枝山,因右手有六指,自号“枝指生”,又署枝山老樵、枝指山人等。汉族,长洲(今江苏苏州)人。他家学渊源,能诗文,工书法,特别是其狂草颇受世人赞誉,流传有“唐伯虎的画,祝枝山的字”之说。祝枝山所书写的“六体书诗赋卷”、“草书杜甫诗卷”、“古诗十九首”、“草书唐人诗卷”及“草书诗翰卷”等都是传世墨迹的精品。并与唐寅、文徵明、徐祯卿齐名,明历称其为“吴中四才子”之一。由于与唐寅遭际与共,情性相投,民间流传着两人的种种趣事。 祝允明的诗文(444篇) 祝允明的名句(2条)

()

HRef=https://www.qijian.info/list/renwu/ target=_blank class=infotextkey>人物生平

早年苦学
  在祝允明出生前,外祖父徐有贞迎英宗复辟有功,受皇帝宠爱,遭到在复辟中一同立功的曹吉祥、石亨等人嫉妒,几次被诬下狱,后来英宗特诏让他回家。回家后闭门谢客,直到曹、石相继败死才开始买田筑屋,准备安度HRef=https://www.qijian.info/list/wannian/ target=_blank class=infotextkey>晚年。这时祝允明已经两三岁了,跟随外祖父徐有贞HRef=https://www.qijian.info/list/xuexi/ target=_blank class=infotextkey>学习。徐有贞在乡里德高望重,苏州府学碑刻立石往往请他撰并书,也经常有人请他作HRef=https://www.qijian.info/list/muzhiming/ target=_blank class=infotextkey>墓志铭。因此祝允明除了外祖父外,接触到了不少人,时时受到熏陶。祝允明五岁,祖父祝颢辞职回乡。祖父虽然年逾六十,但HRef=https://www.qijian.info/list/jingshen/ target=_blank class=infotextkey>精神很好,他善会谈,旁征博引,又常会开开玩笑,当时人都很愿意和他交游。祖父HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风趣洒脱的HRef=https://www.qijian.info/list/xingge/ target=_blank class=infotextkey>性格和生动的言谈给祝允明留下了很深的印象。祝允明先天禀赋很好,又有两位大儒的教导,所以很早就显露出他的才华。他五岁时就能作一尺见方的大字,HRef=https://www.qijian.info/list/dushu/ target=_blank class=infotextkey>读书一目数行,九岁时已经能作诗,被称为“神童”。10岁已博览群书,文章瑰丽,才智非凡。十三岁时,外祖父去世,终年六十六岁。HRef=https://www.qijian.info/list/zheyinian/ target=_blank class=infotextkey>这一年吴门出了一位状元吴宽。两年后祝允明的HRef=https://www.qijian.info/list/laoshi/ target=_blank class=infotextkey>老师王鏊廷试又得第三,吴门文人名声日大。祝允明HRef=https://www.qijian.info/list/qingnian/ target=_blank class=infotextkey>青年时期发奋苦学,为的是和他的长辈一样求取功名,这是文人的唯一出路。苏州府学树立着他外祖父撰并书的《儒学兴修记》和撰写的《科第题名之记》,这对于祝允明来说就是压力和要求。眼看自己熟悉的师长一个个金榜题名,他也必须努力。HRef=https://www.qijian.info/list/keju/ target=_blank class=infotextkey>科举除了HRef=https://www.qijian.info/list/dushu/ target=_blank class=infotextkey>读书外还要练好楷书,祝允明严格地按照前辈的教导扎扎实实地下功夫。祝允明往往把HRef=https://www.qijian.info/list/dushu/ target=_blank class=infotextkey>读书和写字结合起来HRef=https://www.qijian.info/list/xuexi/ target=_blank class=infotextkey>学习。例如他二十八岁时用小楷书录一卷《唐宋四家文》。在卷末他自己认为前辈们往往书录古文上百,抄录一遍即能“得其大略”,所以他也学着这么做。这种口诵手录的HRef=https://www.qijian.info/list/xuexi/ target=_blank class=infotextkey>学习方法对他的帮助很大。又如他二十七岁用小楷抄录了《庄子》中的七篇(《逍遥游》、《齐物论》、《养生主》、《人间世》、《德充符》、《大宗师》、《应HRef=https://www.qijian.info/list/diwang/ target=_blank class=infotextkey>帝王》),董其昌评为“绵里铁”,“如印印泥,方是本色”。
  祝枝HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山集各书家之长,领一代HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风骚,是吴门书派中“明中期HRef=https://www.qijian.info/list/shufa/ target=_blank class=infotextkey>书法三大家”(另两人为文征明和王宠)之一。其HRef=https://www.qijian.info/list/shufa/ target=_blank class=infotextkey>书法吸取唐虞世南、元赵孟頫HRef=https://www.qijian.info/list/shufa/ target=_blank class=infotextkey>书法之神,扬晋王羲之、王献之行书、唐怀素草书之势,融会贯通,自成一体,发展为自己的独特狂草,被誉为“明朝第一”,流传有“唐伯虎的画,祝枝HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山的字”之说。祝枝HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山所书写的“六体书诗赋卷”、“草书杜甫诗卷”、“HRef=https://www.qijian.info/list/gushishijiushou/ target=_blank class=infotextkey>古诗十九首”、“草书唐人诗卷”及“草书诗翰卷”等都是传世墨迹的精品。祝允明虽无名画,但也能画画,唯很少动笔,传世之作更少。祝允明尚有《江海歼渠记》、《新闻记》、《九朝野记》、《枝HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山前闻》、《浮物》、《老怪录》、《苏材小纂》、《怀星堂集》等书传世,并编有《兴宁县志》。
  祝枝HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山为人HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风趣洒脱,才华横溢,好游HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山玩水而不拘小节。他常以足智多谋、能言善辩、乐于助人的形象出现于《三笑》、《王老虎抢亲》等众多的戏曲HRef=https://www.qijian.info/list/yishu/ target=_blank class=infotextkey>艺术作品中。

乡试中举
  祝允明HRef=https://www.qijian.info/list/qingnian/ target=_blank class=infotextkey>青年时期的诗文HRef=https://www.qijian.info/list/shufa/ target=_blank class=infotextkey>书法已经闻名乡里,大家都知道他的才华,因此当时任中书舍人的李应祯把自己的长女许配给他。后生一子,名续,正德年间进士,官至广西左布政使。祝允明在HRef=https://www.qijian.info/list/shufa/ target=_blank class=infotextkey>书法上的进步得到了岳父的指导。李应祯精于HRef=https://www.qijian.info/list/shufa/ target=_blank class=infotextkey>书法,对各体都有研究,他提倡创新,在实践上自成一格。他又是文徵明的HRef=https://www.qijian.info/list/shufa/ target=_blank class=infotextkey>书法HRef=https://www.qijian.info/list/laoshi/ target=_blank class=infotextkey>老师,因此对吴门书派的形成影响很大。祝允明在苦读期间结交了很多良师益友。其中如沈周、刘珏、杜琼、吴宽、周臣、朱存理等都是苏州名士。他拜比他长十岁的王鏊为师,又与年纪相仿的都穆、杨循吉为友,更与比他年轻的唐寅和张灵交往。经常一起作诗HRef=https://www.qijian.info/list/changhe/ target=_blank class=infotextkey>唱和、切磋书画,HRef=https://www.qijian.info/list/ganqing/ target=_blank class=infotextkey>感情深厚。中年不得志,怀才戏HRef=https://www.qijian.info/list/rensheng/ target=_blank class=infotextkey>人生。祝允明三十以后才华已经相当出众。请他撰写墓志、碑碣和求书画的人很多。他三十一岁就受聘为作《重刊王著作HRef=https://www.qijian.info/list/wenji/ target=_blank class=infotextkey>文集序》。刻书作序往往请名人,可见时人对他的看重。祝允明与都穆、文徵明、唐寅等常在一起创作古文辞。唐寅从小聪慧,也很早就出名。文徵明小时不很聪明,后来发奋HRef=https://www.qijian.info/list/xuexi/ target=_blank class=infotextkey>学习,又得到沈周、吴宽、李应祯的指点,在文章、绘画、HRef=https://www.qijian.info/list/shufa/ target=_blank class=infotextkey>书法上进步很快。文徵明HRef=https://www.qijian.info/list/xingge/ target=_blank class=infotextkey>性格内向,文静而严谨。祝、都、文三人往往在唐寅的画上题句作文。
  祝允明三十三岁那年,参加乡试,考中举人。主考官王鏊对他的文章很HRef=https://www.qijian.info/list/zanshang/ target=_blank class=infotextkey>赞赏。凭着自己的才学,祝允明很自信,认为进京HRef=https://www.qijian.info/list/kaoshi/ target=_blank class=infotextkey>考试,录取高第易如反掌。谁知以后七试礼部都没有成功。这出乎他的意料之外。HRef=https://www.qijian.info/list/shitu/ target=_blank class=infotextkey>仕途的HRef=https://www.qijian.info/list/shiyi/ target=_blank class=infotextkey>失意和打击对于祝允明的后半生起了重要的作用,使他的心境、HRef=https://www.qijian.info/list/xingge/ target=_blank class=infotextkey>性格产生了巨大的HRef=https://www.qijian.info/list/bianhua/ target=_blank class=infotextkey>变化。祝允明中年是在这样一个转变中度过的。他中年的前半期,孜孜不倦于HRef=https://www.qijian.info/list/keju/ target=_blank class=infotextkey>科举HRef=https://www.qijian.info/list/kaoshi/ target=_blank class=infotextkey>考试,HRef=https://www.qijian.info/list/sixiang2/ target=_blank class=infotextkey>思想是HRef=https://www.qijian.info/list/jiji/ target=_blank class=infotextkey>积极入世的儒家观念。而后,一次次的失利,使他越来越心灰意冷,渐渐地转向了老庄的HRef=https://www.qijian.info/list/xiaoji/ target=_blank class=infotextkey>消极出世,开始游戏HRef=https://www.qijian.info/list/rensheng/ target=_blank class=infotextkey>人生。他的心境除了在日常HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活中的行为上表露外,只能在诗文、HRef=https://www.qijian.info/list/shufa/ target=_blank class=infotextkey>书法中抒发。他的HRef=https://www.qijian.info/list/shufa/ target=_blank class=infotextkey>书法也渐渐转向行草书。五十岁以后在草书上的发展和成功与这样的心境是分不开的。

结交唐寅
  他在三十七岁时,二十七岁的唐寅与邻居张灵一起常常纵酒游玩,不好好HRef=https://www.qijian.info/list/dushu/ target=_blank class=infotextkey>读书。祝允明知道后特地去HRef=https://www.qijian.info/list/guiquan/ target=_blank class=infotextkey>规劝,此后唐寅又一心一意地HRef=https://www.qijian.info/list/dushu/ target=_blank class=infotextkey>读书了。他还把张灵收为自己的HRef=https://www.qijian.info/list/xuesheng/ target=_blank class=infotextkey>学生,在著文作诗或作书时,让张灵在旁边侍笔砚,因此张灵也进步很快。在那段HRef=https://www.qijian.info/list/shijian/ target=_blank class=infotextkey>时间里,苏州人称祝允明、唐寅、文徵明、徐祯卿为“吴门四才子”。他们都规规矩矩HRef=https://www.qijian.info/list/dushu/ target=_blank class=infotextkey>读书求功名。弘治十一年(1498),唐寅二十九岁乡试第一,成了南京解元。依他的才华有HRef=https://www.qijian.info/list/xiwang/ target=_blank class=infotextkey>希望在会试中夺魁。当时在朝中的吴宽在公卿间常常称赞他,使他名声传遍京城。第二年唐寅进京应试,因同行的徐经贿赂会试总裁程敏政家僮,科场作弊,牵连唐寅因而入狱。后来经吴宽的求情,才得以赦免。踌躇满志的唐寅受到突如其来的打击,受到很大的HRef=https://www.qijian.info/list/jingshen/ target=_blank class=infotextkey>精神刺激。HRef=https://www.qijian.info/list/shitu/ target=_blank class=infotextkey>仕途无望,又引起夫妇反目,HRef=https://www.qijian.info/list/qizi/ target=_blank class=infotextkey>妻子与他离婚,跟中了进士的都穆结合。这几件事使唐寅的HRef=https://www.qijian.info/list/rensheng/ target=_blank class=infotextkey>人生观产生极大HRef=https://www.qijian.info/list/bianhua/ target=_blank class=infotextkey>变化,HRef=https://www.qijian.info/list/xingge/ target=_blank class=infotextkey>性格也大变。这时的祝允明与唐寅同病相怜。他们的HRef=https://www.qijian.info/list/sixiang2/ target=_blank class=infotextkey>思想由HRef=https://www.qijian.info/list/zhuiqiu/ target=_blank class=infotextkey>追求功名、经世HRef=https://www.qijian.info/list/zhiguo/ target=_blank class=infotextkey>治国而都转向了独善其身、游戏HRef=https://www.qijian.info/list/rensheng/ target=_blank class=infotextkey>人生的HRef=https://www.qijian.info/list/taidu/ target=_blank class=infotextkey>态度。祝允明在《再挽子畏》诗中有“少日同怀天下奇,中年出世也曾期”之句。唐寅,初字伯虎,更字子畏,后来自号“六如居士”,皈向佛门,而祝允明多署“枝HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山道人”,归向道家。这不能不说是一种HRef=https://www.qijian.info/list/yihan/ target=_blank class=infotextkey>遗憾,是封建HRef=https://www.qijian.info/list/shehui/ target=_blank class=infotextkey>社会中文人的HRef=https://www.qijian.info/list/yihan/ target=_blank class=infotextkey>遗憾!

得仕求隐
  五十岁以后的祝允明,HRef=https://www.qijian.info/list/xinqing/ target=_blank class=infotextkey>心情极度HRef=https://www.qijian.info/list/maodun/ target=_blank class=infotextkey>矛盾。年逾五十仍未被录用使他焦躁不安、异常HRef=https://www.qijian.info/list/tongku/ target=_blank class=infotextkey>痛苦,常常借酒消愁。五十一岁时作了《HRef=https://www.qijian.info/list/xianju/ target=_blank class=infotextkey>闲居HRef=https://www.qijian.info/list/qiuri/ target=_blank class=infotextkey>秋日》诗,其中有句“浮生只说潜居易,隐比求名事更艰”,发出了来自内心的HRef=https://www.qijian.info/list/gantan/ target=_blank class=infotextkey>感叹。这些诗句在祝允明五十一岁后,被他以草书的形式写了好多遍。在他五十三岁那年,HRef=https://www.qijian.info/list/tongku/ target=_blank class=infotextkey>痛苦、焦躁、烦闷的HRef=https://www.qijian.info/list/xinqing/ target=_blank class=infotextkey>心情几乎到了极点。那年HRef=https://www.qijian.info/list/xiatian/ target=_blank class=infotextkey>夏天,他常常因此而失眠,一连作了《泪》二首、《壬申夏夜不寐》以及《醉》等诗篇。诗中充满了不平和HRef=https://www.qijian.info/list/chouchang/ target=_blank class=infotextkey>惆怅。但此时他内心还抱着一丝HRef=https://www.qijian.info/list/xiwang/ target=_blank class=infotextkey>希望。五十五岁那年谒选,总算得了一官半职,授广东惠州府兴宁县知县。第二年走HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马上任。兴宁县HRef=https://www.qijian.info/list/minsu/ target=_blank class=infotextkey>民俗不淳,HRef=https://www.qijian.info/list/shehui/ target=_blank class=infotextkey>社会秩序不好,有强盗常出HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山谷放火抢劫。祝允明赴任后很HRef=https://www.qijian.info/list/gantan/ target=_blank class=infotextkey>感叹,有诗句云:“道惠何曾惠,吉宁又不宁。”祝允明以礼待HRef=https://www.qijian.info/list/baixing/ target=_blank class=infotextkey>百姓,HRef=https://www.qijian.info/list/jiaoyu/ target=_blank class=infotextkey>教育引导民HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风。对于强盗他施展计谋,设法在一个早晨捕获三十多人,从此县里比较安定。兴宁县在祝允明的治理下很有起色。但祝允明并没有得上司的欢心,五十七岁那年HRef=https://www.qijian.info/list/dongtian/ target=_blank class=infotextkey>冬天,因拙于催科秋税曾被停给俸米。HRef=https://www.qijian.info/list/zheyinian/ target=_blank class=infotextkey>这一年他奉命修兴宁县志,题名为《正德兴宁县志》。虽然是奉命修志,例行公事,但这篇县志序的手稿却由行书而行草,最后变成狂草,成为他传世中的珍品。祝允明身在兴宁做官,虽然政绩不错,但HRef=https://www.qijian.info/list/shijian/ target=_blank class=infotextkey>时间一长便生了HRef=https://www.qijian.info/list/guixiang/ target=_blank class=infotextkey>归乡之心。原因主要是在官场上看不惯积弊。作为一个有学养的文人,虽然HRef=https://www.qijian.info/list/xiwang/ target=_blank class=infotextkey>希望能得到重用,但他的良心却使他不能融入官场,这是一对HRef=https://www.qijian.info/list/maodun/ target=_blank class=infotextkey>矛盾。他的表弟在看望他时,他作诗HRef=https://www.qijian.info/list/jianbie/ target=_blank class=infotextkey>饯别,诗句中便流露出这种HRef=https://www.qijian.info/list/xinqing/ target=_blank class=infotextkey>心情。嘉靖元年(1522),六十三岁的祝允明调往南京任京兆应天府通判,因此后人称他为“祝京兆”。他面对官场的腐败,不堪忍受,终于下决心托病辞职,回故里苏州度残年。祝允明六十四岁,在外祖父旧宅中筑了怀星堂安身。HRef=https://www.qijian.info/list/zheyinian/ target=_blank class=infotextkey>这一年,他的HRef=https://www.qijian.info/list/haoyou/ target=_blank class=infotextkey>好友唐寅,这位才华横溢的才子,在受尽世态炎凉后去世了,年仅五十四岁。祝允明异常HRef=https://www.qijian.info/list/beitong/ target=_blank class=infotextkey>悲痛,含泪为他作了HRef=https://www.qijian.info/list/muzhiming/ target=_blank class=infotextkey>墓志铭,写下了《哭子畏二首》,后来又作了《再挽子畏》。字里行间流露出HRef=https://www.qijian.info/list/beitan/ target=_blank class=infotextkey>悲叹和同病相怜的情感。又过一年,他的HRef=https://www.qijian.info/list/laoshi/ target=_blank class=infotextkey>老师王鏊也去世了,终年七十六岁。祝允明作了《祭王文恪HRef=https://www.qijian.info/list/gongwen/ target=_blank class=infotextkey>公文》。他为自己没有做到如HRef=https://www.qijian.info/list/laoshi/ target=_blank class=infotextkey>老师HRef=https://www.qijian.info/list/qiwang/ target=_blank class=infotextkey>期望的那样而感到HRef=https://www.qijian.info/list/cankui/ target=_blank class=infotextkey>惭愧。两位师友的去世在他的HRef=https://www.qijian.info/list/wannian/ target=_blank class=infotextkey>晚年又抹了一道阴影。他曾在病中,HRef=https://www.qijian.info/list/mianhuai/ target=_blank class=infotextkey>缅怀知友,不论少长、隐显、存没,各作一诗,计十八人,给王宠作了两首,因此留下《怀知诗》十九首。惨淡的HRef=https://www.qijian.info/list/rensheng/ target=_blank class=infotextkey>人生使他在衰年更加放荡不羁,直率真切地表达HRef=https://www.qijian.info/list/ziwo/ target=_blank class=infotextkey>自我,因此多作狂草巨制。

HRef=https://www.qijian.info/list/wannian/ target=_blank class=infotextkey>晚年HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活
  祝允明HRef=https://www.qijian.info/list/wannian/ target=_blank class=infotextkey>晚年经济状况不佳。他六十六岁那年,文徵明次子文嘉知道他的情况后,在书房中设置了蚕丝纸和上等笔墨,请他去,许酬索字。祝允明趁兴写了行草书《HRef=https://www.qijian.info/list/gushishijiushou/ target=_blank class=infotextkey>古诗十九首》,这是件精品,文氏父子很是赞叹。后来刻入文徵明的《停云馆帖》。此时,祝允明虽隐于乡里,但书名大振,被公认为吴门书坛领袖HRef=https://www.qijian.info/list/renwu/ target=_blank class=infotextkey>人物。祝允明在他最后一年还写下了表述他HRef=https://www.qijian.info/list/shufa/ target=_blank class=infotextkey>书法HRef=https://www.qijian.info/list/guandian/ target=_blank class=infotextkey>观点的章草书《书述》,成为他为数极少的HRef=https://www.qijian.info/list/shufa/ target=_blank class=infotextkey>书法论著中重要的一部分。人们对祝允明的HRef=https://www.qijian.info/list/shufa/ target=_blank class=infotextkey>书法很HRef=https://www.qijian.info/list/xiai/ target=_blank class=infotextkey>喜爱,因此在他去世不久,就出现了大量的伪作。造假者借此谋利,这给后人对祝允明的研究带来了一定的HRef=https://www.qijian.info/list/kunnan/ target=_blank class=infotextkey>困难。其中以他的外孙吴应卯学他的字最像,可以乱真,即使行家也难分辨。嘉靖五年十二月二十七日(1527年初),祝允明病逝,终年六十七岁。这位HRef=https://www.qijian.info/list/shufa/ target=_blank class=infotextkey>书法领袖在贫病中告别了人世。他以自己的实践使吴门书派在崛起中达到了全盛,并形成了明代的HRef=https://www.qijian.info/list/langman/ target=_blank class=infotextkey>浪漫主义书HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风,成为明代中期书坛的主将,对明代HRef=https://www.qijian.info/list/shufa/ target=_blank class=infotextkey>书法的发展产生了巨大影响。王世贞在《艺苑卮言》中评价道:“天下HRef=https://www.qijian.info/list/shufa/ target=_blank class=infotextkey>书法归吾吴,祝京兆允明为最,文待诏征明、王贡士宠次之”。
  祝允明一生留下了很多诗文杂稿。《明史》本传称“著诗HRef=https://www.qijian.info/list/wenji/ target=_blank class=infotextkey>文集六十卷,其他杂著百余卷”。而以《祝氏集略》三十卷,《怀星堂集》三十卷为最有名。这是他除HRef=https://www.qijian.info/list/shufa/ target=_blank class=infotextkey>书法作品外的又一笔HRef=https://www.qijian.info/list/wenhua/ target=_blank class=infotextkey>文化遗产。

梅子青,梅子黄,菜肥麦熟养蚕忙。

山僧过岭看茶老,村女当垆煮酒香。

()

四海铨书失老成,两朝闺籍尚遗荣。达如子贡能从政,忧似希文最善兵。

几度老貂新命夺,两宵幽鬼故冤平。文编谏草离离燄,付与机云续令声。

()

仙房深锁白云间,君子胎仙共一山。千个虚心雍伯玉,一丸浮顶葛洪丹。

瑶台霜莹箫声迥,珠阙风微羽驾閒。我欲移家鸡犬畔,只疑灵境未容攀。

()

句曲酴醾溧水桃,溧阳孤柏倚风高。家园几树桑和柳,何事令人梦想劳。

()

黄昏冷雨湿金鞍,鞮箙提巡绕禁銮。

星散羽林霜气肃,天临华盖夜光寒。

()

谪下司花小吏身,芳菲国里散精神。

轻红重绿争妍媚,少个蜂王未当春。

()