寒菊

寒菊朗读

花开不并百花丛,独立疏篱趣未穷。

宁可枝头抱香死,何曾吹落北风中。

译文

菊花盛开在秋天,从不与百花为伍,独立在稀疏的篱笆旁,情操意趣并未衰穷。

宁可在枝头凋谢枯萎而死,也不曾吹落于凛冽北风之中!

注释

不并:不合、不靠在一起。并,一起。

疏篱:稀疏的篱笆。

未穷:未尽,无穷无尽。

抱香死:菊花凋谢后不落,仍系枝头而枯萎,所以说抱香死。

何曾:哪曾、不曾。

北风:寒风,此处语意双关,亦指元朝的残暴势力。

寒菊创作背景

  郑思肖是南宋末年的爱国诗人,南宋灭亡以后,作者便一直隐居在苏州一个和尚庙里,终身不仕,连坐着、躺着都朝着南方,表示不忘宋朝,这首诗是作者在南宋灭亡以后所写。

参考资料:

1、梁恒月 .《帮你学古诗》 .海口 :三环出版社 ,1990 :9 .

  这首HRef=https://www.qijian.info/list/yongwu/ target=_blank class=infotextkey>咏物诗,以寒菊象征忠于HRef=https://www.qijian.info/list/guguo/ target=_blank class=infotextkey>故国决不向新朝俯首的凛然气节。诗中句句扣紧寒菊的HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然物性来写,妙在这些HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然物性又处处关合、暗示出诗人的HRef=https://www.qijian.info/list/qinghuai/ target=_blank class=infotextkey>情怀。“抱香”,喻指自己高洁的HRef=https://www.qijian.info/list/minzu/ target=_blank class=infotextkey>民族情操,“北HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风”,双关语,暗示北方来的蒙古统治者。全诗写得壮烈激昂,掷地有声。

  “HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花开不并百HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花丛,独立疏篱趣未穷。”这句主要意思百HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花在HRef=https://www.qijian.info/list/chunguang/ target=_blank class=infotextkey>春光明媚的时节盛开,独有菊HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花挺立在凌厉的HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风霜之中,不与百HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花争妍斗艳。郑接着,诗人又写百HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花已经凋零,只有菊HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花立于疏篱旁,意趣无穷。这里的“趣”,既指菊HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花的傲HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风拒霜、独放光华的HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然之趣,也是画家融入菊HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花形象中的高洁HRef=https://www.qijian.info/list/jianzhen/ target=_blank class=infotextkey>坚贞、真淳自得的主观之趣。诗句融入了陶渊明的“采菊东篱下”、“此中有真意”的意趣。范成大在《范村菊谱序》里提到“以菊比君子”的说法,云:岁华晼晚,草木变衰,乃独晔然秀发,傲睨HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风露,此幽人逸士之操。”范成大HRef=https://www.qijian.info/list/xuwen/ target=_blank class=infotextkey>序文与郑思肖诗句的题旨是相同的,HRef=https://www.qijian.info/list/fanwen/ target=_blank class=infotextkey>范文可以帮助我们领悟郑思肖诗歌意象的深刻内蕴。

  “宁可枝头抱香死,何曾吹落北HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风中。”这两句诗意深转一层。菊HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花盛开后,在枝头逐渐枯萎,HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花瓣并不凋谢落地,故云“枝头抱香死”。北HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风在南宋HRef=https://www.qijian.info/list/wenxue/ target=_blank class=infotextkey>文学家的笔下象喻来自北方的贵族统治HRef=https://www.qijian.info/list/jituan/ target=_blank class=infotextkey>集团的侵扰。“枝头抱香死”比“抱香枝上老”更为痛切HRef=https://www.qijian.info/list/beizhuang/ target=_blank class=infotextkey>悲壮,且语气磅礴誓无反顾。“何曾吹落北HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风中”和“不随黄叶舞秋HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风”相较,前者质询,语气坚定;后者陈述,一个“舞”字带来了些许佻达的情调,与HRef=https://www.qijian.info/list/zhuti/ target=_blank class=infotextkey>主题略显游离。更重要的是,前者点出“北HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风”,分明指向起于北方的蒙古汗国,反抗之情,跃然纸上。诗句用HRef=https://www.qijian.info/list/yinyu/ target=_blank class=infotextkey>隐喻手法,是说宁可为坚持气节而死去,不愿屈服于蒙元统治HRef=https://www.qijian.info/list/jituan/ target=_blank class=infotextkey>集团,表现了“宁为玉碎,不为瓦全”的凛然正气,真诚地剖白了诗人自己的至死不渝的崇高HRef=https://www.qijian.info/list/minzu/ target=_blank class=infotextkey>民族气节。

  这首诗的重点是托物HRef=https://www.qijian.info/list/yanzhi/ target=_blank class=infotextkey>言志,不在于发挥画理,因此具有HRef=https://www.qijian.info/list/yongwu/ target=_blank class=infotextkey>咏物诗的特征。全诗写菊HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花之形貌,得菊HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花之神理,又能超乎其上,在充分表现菊HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然属性的同时,摅写了郑思肖的HRef=https://www.qijian.info/list/aiguo/ target=_blank class=infotextkey>爱国情操,既表现出菊HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花的HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然美,菊画的绘画美,又表现了画家兼诗人的HRef=https://www.qijian.info/list/renge/ target=_blank class=infotextkey>人格美,使菊HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花形象的HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然性与HRef=https://www.qijian.info/list/shehui/ target=_blank class=infotextkey>社会性得到和谐的统一,这首HRef=https://www.qijian.info/list/tihua/ target=_blank class=infotextkey>题画诗也便有了崇高的审美体验和深睿的HRef=https://www.qijian.info/list/zheli/ target=_blank class=infotextkey>哲理含蕴,使读者从中获得美感HRef=https://www.qijian.info/list/yuyue/ target=_blank class=infotextkey>愉悦和HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活启迪。

郑思肖

郑思肖(1241~1318)宋末诗人、画家,连江(今属福建)人。原名不详,宋亡后改名思肖,因肖是宋朝国姓赵的组成部分。字忆翁,表示不忘故国;号所南,日常坐卧,要向南背北。亦自称菊山后人、景定诗人、三外野人、三外老夫等。曾以太学上舍生应博学鸿词试。元军南侵时,曾向朝廷献抵御之策,未被采纳。后客居吴下,寄食报国寺。郑思肖擅长作墨兰,花叶萧疏而不画根土,意寓宋土地已被掠夺。有诗集《心史》、《郑所南先生文集》、《所南翁一百二十图诗集》等。 ...

郑思肖朗读
()

猜你喜欢

陈永正

漠漠青芜,想陵阳跋浪,漱月含珠。黄埃扬北域,沧海涸东隅。

红桑忽见植千株。朔风撼时,枝摇叶号。秋凉夜,恍听得、老蛟哀怒。

()

马令园中本,移来村墅中。

太官令却献,黄帕不来封。

()

露珠点点欲团霜。分冷与纱窗。锦书不到肠断,烟水隔茫茫。

征燕尽,塞鸿翔。睇风樯。阑干曲处,又是一番,倚尽斜阳。

()
金幼孜

养就丹砂雪作团,终朝俛啄近琅玕。三山碧海休归去,好向瑶池弄羽翰。

()

孙膑古名将,庞涓俱学兵。刖足见齐使,始识田将军。

指麾辎车中,号令若风霆。引兵走大梁,遂解邯郸城。

()

山如嵩少三十六,水似邛郲九折途。

我老正须闲处著,白云一半肯分无?

()