十一月中旬至扶风界见梅花

十一月中旬至扶风界见梅花朗读

匝路亭亭艳,非时裛裛香。

素娥(é)惟与月,青女不饶霜。

赠远虚盈手,伤离适断肠。

为谁成早秀,不待作年芳。

译文

梅花开满了路边,亭亭而立,花容艳丽;未到时节就开放了,散发着浓郁的芳香。

嫦娥与月光相伴,一副清冷的样子;青霄玉女之冷峭胜过了严霜。

手中空握满把的梅花,却不知寄往何方;与梅花伤心离别的时候又恰好碰上我悲愤欲绝。

梅花为了谁造成了过早开花,而不等到报春才开花,成为旧历新年时的香花呢?

注释

扶风:即今陕西扶风县。

匝路亭亭艳:匝(zā)路,围绕着路;亭亭,昂然挺立的样子。

非时裛裛香:非时,不合时宜,农历十,一月不是开花的时节,梅花却开了,所以说“非时”;裛裛(yìyì),气味郁盛的样子。

素娥惟与月:素娥,嫦娥;惟与,只给。

青女:霜神。

赠远虚盈手:赠远,折梅寄赠远方的亲朋;虚,空;盈手,满手。

伤离适断肠:伤离,因为离别而感伤;适,正。

早秀:早开花。十一月中旬开的梅花,是早开的梅花。

不待作年芳:待,等待。作年芳,为迎接新年而开花芬芳。

参考资料:

1、(唐)李商隐.《李商隐集 (第二版)》 :山西古籍出版社,2006:56页

十一月中旬至扶风界见梅花创作背景

  这首咏物写于何年,诸说不一,可能是诗人于公元851年(大中五年)应东川节度使柳仲郢聘请为书记,入蜀时所作。他的《韩冬郎即席二首》,有“剑栈风樯各苦辛,别时冬雪到时春”句。作者赴蜀,在这年冬天,有《悼伤后赴东蜀辟至散关遇雪》一诗。这首诗或者是在这年所作。

参考资料:

1、上海辞书出版社文学鉴赏辞典编纂中心.《唐诗鉴赏辞典珍藏本 下》 :上海辞书出版社,2012.01:1858-1859

素娥惟与月,青女不饶霜。

  “匝路亭亭艳,非时裛裛香。”一HRef=https://www.qijian.info/list/kaitou/ target=_blank class=infotextkey>开头就奇峰突起,呈现异彩。裛裛,香气盛貌。虽然梅树亭亭直立,HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花容清丽,HRef=https://www.qijian.info/list/wunai/ target=_blank class=infotextkey>无奈傍路而开,长得不是HRef=https://www.qijian.info/list/difang/ target=_blank class=infotextkey>地方。虽然梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花囊哀清芬,香气沁人,可是梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花过早地在十一月中旬开放,便显得很不适时宜。这正是“情以物迁,辞以情发”,作者的HRef=https://www.qijian.info/list/ganqing/ target=_blank class=infotextkey>感情通过HRef=https://www.qijian.info/list/yongmei/ target=_blank class=infotextkey>咏梅来表达。作者的HRef=https://www.qijian.info/list/pinge/ target=_blank class=infotextkey>品格才华,恰好正像梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花的“亭亭艳”、“裛裛香”。作者牵涉到牛李党争中去,从而受到排挤,以及长期在过HRef=https://www.qijian.info/list/piaobo/ target=_blank class=infotextkey>漂泊的游幕HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活,也正是处非其地。

  “素娥惟与月,青女不饶霜。”二句清怨凄楚,别开HRef=https://www.qijian.info/list/yijing/ target=_blank class=infotextkey>意境。同是HRef=https://www.qijian.info/list/yuexia/ target=_blank class=infotextkey>月下赏梅,作者没有发出“月明林下HRef=https://www.qijian.info/list/moiren/ target=_blank class=infotextkey>美人来”的赞叹,把梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花比作HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风姿姣好的HRef=https://www.qijian.info/list/moiren/ target=_blank class=infotextkey>美人;也没有抒写“月中霜里斗婵娟”(《霜月》)一类的颂词,HRef=https://www.qijian.info/list/zanmoi/ target=_blank class=infotextkey>赞美梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花傲霜的HRef=https://www.qijian.info/list/pinge/ target=_blank class=infotextkey>品格;而是手眼独出,先是埋怨“素娥”的“惟与月”,继而又指责“青女”的“不饶霜”。原来在作者眼里,嫦娥让HRef=https://www.qijian.info/list/yueliang/ target=_blank class=infotextkey>月亮放出清光,并不是真的要给梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花增添姿色,就是没有梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花,她也会让HRef=https://www.qijian.info/list/yuese/ target=_blank class=infotextkey>月色皎洁的。嫦娥只是赞助HRef=https://www.qijian.info/list/yueliang/ target=_blank class=infotextkey>月亮,并不袒佑梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花的。青女不是要使梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花显出傲霜HRef=https://www.qijian.info/list/pinge/ target=_blank class=infotextkey>品格才下霜的,而是想用霜冻来摧折梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花,所以她决不会因为梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花开放而宽恕一点,少下些霜。一种难言的HRef=https://www.qijian.info/list/yuanhen/ target=_blank class=infotextkey>怨恨,淡淡吐出,正与作者HRef=https://www.qijian.info/list/shenshi/ target=_blank class=infotextkey>身世感受相映照。

  写到这里,作者的HRef=https://www.qijian.info/list/ganqing/ target=_blank class=infotextkey>感情已达到饱和。突然笔锋一转,对着梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花,HRef=https://www.qijian.info/list/huainian/ target=_blank class=infotextkey>怀念起HRef=https://www.qijian.info/list/pengyou/ target=_blank class=infotextkey>朋友来了:“赠远虚盈手,伤离适断肠。”想折一把梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花来赠给远方的HRef=https://www.qijian.info/list/pengyou/ target=_blank class=infotextkey>朋友,可是HRef=https://www.qijian.info/list/shitu/ target=_blank class=infotextkey>仕途HRef=https://www.qijian.info/list/kanke/ target=_blank class=infotextkey>坎坷,故友日疏,即使折得满把的梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花也没有什么用。连寄一枝梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花都办不到,更觉得和HRef=https://www.qijian.info/list/pengyou/ target=_blank class=infotextkey>朋友HRef=https://www.qijian.info/list/libie/ target=_blank class=infotextkey>离别的可悲,所以就HRef=https://www.qijian.info/list/aishang/ target=_blank class=infotextkey>哀伤欲绝,愁肠寸断了。“伤离”句一语双关,既含和HRef=https://www.qijian.info/list/pengyou/ target=_blank class=infotextkey>朋友HRef=https://www.qijian.info/list/libie/ target=_blank class=infotextkey>离别而断肠,又含跟梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花HRef=https://www.qijian.info/list/libie/ target=_blank class=infotextkey>离别而断肠,这就更加蕴蓄隽永。

  “为谁成早秀?不待作年芳。”,在这里表达了他对梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花的HRef=https://www.qijian.info/list/beitong/ target=_blank class=infotextkey>悲痛,这种HRef=https://www.qijian.info/list/beitong/ target=_blank class=infotextkey>悲痛正是对自身HRef=https://www.qijian.info/list/zaoyu/ target=_blank class=infotextkey>遭遇的HRef=https://www.qijian.info/list/beitong/ target=_blank class=infotextkey>悲痛。联系到诗人很早就以文才著名,所以受到王茂元的赏识,请他到幕府里去,把女儿嫁给他。王茂元属于李德裕党,这就触怒了牛僧孺党。在牛党得势时,他就受到排斥,不能够进入朝廷,贡献他的才学,这正像梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花未能等到春的到来而过早开放一样。这一结,就把自伤HRef=https://www.qijian.info/list/shenshi/ target=_blank class=infotextkey>身世的HRef=https://www.qijian.info/list/ganqing/ target=_blank class=infotextkey>感情同HRef=https://www.qijian.info/list/kaitou/ target=_blank class=infotextkey>开头呼应,加强了全篇的HRef=https://www.qijian.info/list/ganqing/ target=_blank class=infotextkey>感情力量。HRef=https://www.qijian.info/list/yongwu/ target=_blank class=infotextkey>咏物诗的最高境界是“写气图貌,既随物以宛转;属采附声,亦与心而徘徊”。意思是依照事物的形貌来描绘,HRef=https://www.qijian.info/list/woiwan/ target=_blank class=infotextkey>委婉地再现其形象;同时,也曲折地传达出内心的HRef=https://www.qijian.info/list/ganqing/ target=_blank class=infotextkey>感情。这首诗正是这样。梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花是一定时空中盛开的梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花,移用别处不得。与之同时,又将诗人的HRef=https://www.qijian.info/list/shenshi/ target=_blank class=infotextkey>身世从侧面描绘出来。两者融合得纹丝合缝,看不出一点拼凑的痕迹,是作者深厚功力的表现。

李商隐

李商隐,字义山,号玉溪(谿)生、樊南生,唐代著名诗人,祖籍河内(今河南省焦作市)沁阳,出生于郑州荥阳。他擅长诗歌写作,骈文文学价值也很高,是晚唐最出色的诗人之一,和杜牧合称“小李杜”,与温庭筠合称为“温李”,因诗文与同时期的段成式、温庭筠风格相近,且三人都在家族里排行第十六,故并称为“三十六体”。其诗构思新奇,风格秾丽,尤其是一些爱情诗和无题诗写得缠绵悱恻,优美动人,广为传诵。但部分诗歌过于隐晦迷离,难于索解,至有“诗家总爱西昆好,独恨无人作郑笺”之说。因处于牛李党争的夹缝之中,一生很不得志。死后葬于家乡沁阳(今河南焦作市沁阳与博爱县交界之处)。作品收录为《李义山诗集》。 ...

李商隐朗读
()

猜你喜欢

瘴雨蛮烟万里馀,别来消息近何如。谁怜白发疏狂处,犹写平安两字书。

()

苦无多路旅程宽,正是江南绿打团。

欲湿征衫梅雨细,不成客梦麦秋寒。

()

爱子窥颜色,趋庭问所思。望中云共远,阶下草方滋。

晓日明金骑,春风吹绿枝。还闻临别去,遥附万年卮。

()

无复余声到耳边,衡门不闭亦萧然。

风枝鸟语皆无赖,每向春晴聒昼眠。

()

人子朝暮出,倚闾尚徬徨。千里与万里,极目何能望。

啮指忽心动,引领祇内伤。伊余髫龀时,随侍于朐阳。

()

洛社瞻贤躅,书筵继老成。声容陪夙昔,论议想平生。

节与盘山峻,名随沇水清。草堂空旧隐,松月为谁明。

()